SERMAYE PİYASASI VEYA SERMAYE PİYASASI ARAÇLARI SUÇUN MADDİ KONUSU OLABİLİR Mİ?

Yıl 2023, Cilt: 72 Sayı: 3, 1229 - 1248, 26.10.2023

Uğur Orhan

https://doi.org/10.33629/auhfd.1285283

Öz

Bu çalışma bakımından temel düzenleme olan 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu’nun İkinci Bölüm’ünde sermaye piyasası suçları düzenlenmiştir. Sermaye piyasası suçları bağlamında hem öğreti hem de uygulama, “sermaye piyasası” veya “sermaye piyasası araçları”nın suçun maddi konusu olabileceğini kabul etmektedir. Ancak bu tespitleri yapmadan önce suçun maddi konusundan ne anlaşıldığının ve sermaye piyasası ile sermaye piyasası araçlarının özelliklerinin belirtilmesi gerekir. Nitekim, suçun maddi konusuyla ilgili kabul edilen anlayışa göre varılacak sonuç değişmektedir. Suçun maddi konusu kavramı tabii bakış açısıyla ele alındığında, davranışın üzerinde gerçekleştirilmesi gereken insan veya şeyin maddi bir varlığı olması gerekir. Bir diğer anlatımla, doğada gözlemlenemeyen, maddi varlığı bulunmayan şeyler suçun maddi konusu olamazlar. Bu anlayış kabul edildiğinde, “sermaye piyasası” veya “piyasa” gibi soyut bir varlığın herhangi bir suçun maddi konusu olamayacağını belirtmek gerekir. Sermaye piyasası araçları bakımından da benzer bir değerlendirme yapmak mümkündür. Günümüzde sermaye piyasası veya sermaye piyasası araçları dijital hâle gelmişlerdir. Bu nedenle, sermaye piyasası aracının dijital ortamda bulunan gayri maddi bir varlık olması hâlinde, suçun maddi konusu olabileceğini söylemek güçtür.

Anahtar Kelimeler

Suçun maddi konusu, maddi konu, suçun konusu, sermaye piyasası, sermaye piyasası araçları

Teşekkür

Yazar, yurt dışı araştırmaları sırasında kendisine sağlanan destek için TÜBİTAK BİDEB’e teşekkür eder.

Kaynakça

• Adıgüzel, Burak. Sermaye Piyasası Hukuku. Ankara: Adalet, 2019.
• Akalın, Şükrü Halûk. Türkçe Sözlük. Ankara: TDK, 2011.
• Akın, Yeliz Neslihan. “Ekonomik Bir Suç Olarak Piyasa Dolandırıcılığı Suçunun Değerlendirilmesi.” Maliye Çalışmaları Dergisi 63, (2020): 19-55.
• Aşkın, Uğur. “Sermaye Piyasası Hukukunda Bilgi Bazlı Piyasa Dolandırıcılığı Suçu.” Marmara Üniversitesi Hukuk Araştırmaları Dergisi 24, S. 2 (2018): 682-710.
• Aytaç, Zühtü. Sermaye Piyasası Hukuku ve Hisse Senetleri. Ankara: BTHAE, 1988.
• Bahtiyar, Mehmet. Sermaye Piyasası Hukukuna Giriş. İstanbul: Beta, 2019.
• Balan, Arzu. Ekonomik Bir Suç Olarak Sermaye Piyasası Kanununda Düzenlenen İşleme Dayalı Piyasa Dolandırıcılığı Suçu. İstanbul: On İki Levha, 2019.
• Bayındır, Sinan. Türk Sermaye Piyasası Hukukunda Manipülasyon Suçu. İstanbul: Beta, 2011.
• Baysal, İbrahim Onur. “Sermaye Piyasasında Manipülasyon Suçu.” Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Hukuku Anabilim Dalı, 2011.
• Bloomberght. “Borsada Yatırımcı Sayısı Yeni Halka Arzlarla 4,5 Milyonu Geçti.” Erişim Nisan 17, 2023. https://www.bloomberght.com/borsada-yatirimci-sayisi-4-5-milyonu-gecti-2329823.
• Canpolat, Can. “Uygulamaya Bakan Yönleriyle İşlem Temelli Piyasa Dolandırıcılığı (Manipülasyon) Suçu.” 5. Türk – Kore Ceza Hukuku Günleri Karşılaştırmalı Hukukta Ekonomik Suçlar Uluslararası Sempozyumu C. I. Ankara: Seçkin, (2020): 977-1010.
• Carmignani, Joannis. Juris Criminalis Elementa V.1. Pisa: 1833.
• Carrara, Francesco. Programma Del Corso Di Diritto Criminale Parte Generale, V. 1. Lucca: 1877.
• Coşkun, Seçil. Sermaye Piyasası Hukukunda Piyasa Dolandırıcılığı Suçu (6362 Sayılı SPKn Md. 107). İstanbul: On İki Levha, 2021.
• Duman, Buminhan. Sermaye Piyasası Kanunu’nda Piyasa Dolandırıcılığı (Manipülasyon) Suçu. Ankara: Adalet, 2020.
• Dursun Özdemir, Gizem. 6362 Sayılı Sermaye Piyasası Kanunu’nda Düzenlenen Bilgi Suistimali ve Piyasa Dolandırıcılığı Suçları. Ankara: Seçkin, 2022.
• Dursun, Selman. Sermaye Piyasasında Gerçeğe Aykırılıktan Doğan Suçlar. İstanbul: On İki Levha, 2010.
• EUR-Lex. “Directive 2003/6/EC of the European Parliament and of the Council of 28 January 2003 on Insider Dealing and Market Manipulation (Market Abuse).” Erişim Mart 27, 2023. https://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:L:2003:096:0016:0025:en:PDF.
• Evik, Ali Hakan. Sermaye Piyasası Araçlarının Değerini Etkileyebilecek Aldatıcı Hareketler Yapma (Manipülasyon) Suçları. Ankara: Seçkin, 2004.
• Fiandaca, Giovanni, ve Enzo Musco. Diritto Penale Parte Generale. Bologna: Zanichelli, 2007.
• Garner, Bryan A.. Black’s Law Dictionary. USA: West, 2004.
• Geçer, Ahmet Emrah. “Sermaye Piyasası Hukukunda Piyasa Dolandırıcılığı Suçu.” Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi XXI, S. 2 (2017): 241-70.
• Gianniti, Francesco. L’oggetto Materiale Del Reato. Milano: Giuffrè, 1966.
• Global Peo Services. “Top 15 Countries by GDP in 2022.” Erişim Mart 13, 2023. https://globalpeoservices.com/top-15-countries-by-gdp-in-2022/.
• Kaplan, Mahmut, ve Cem Ümit Beyoğlu. “Türk Sermaye Piyasası Hukukunda Piyasa Dolandırıcılığı Suçu.” Dr. Dr. h.c. Silvia Tellenbach’a Armağan. Ankara: Seçkin 2018. 249-313.
• Katoğlu, Tuğrul. “Ceza Hukukunda Suçun Mağduru Kavramının Sınırları.” Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 61, S. 2 (2012): 657-93.
• Katoğlu, Tuğrul. Ceza Hukuku ve Kültür Varlıkları. Ankara: Seçkin, 2022.
• Keyman, Selâhattin. “Tipiklik ve Ceza Hukuku.” Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 37, S. 1 (1980): 59-105.
• Koca, Mahmut, ve İlhan Üzülmez. Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler. Ankara: Seçkin, 2022.
• Mantovani, Ferrando. Diritto Penale Parte Generale. Padova: Cedam, 2001.
• Memiş, Tekin, ve Gökçen Turan. Sermaye Piyasası Hukuku. Ankara: Seçkin, 2022.
• Okuyucu Ergün, Güneş. “Bilgi Suistimali Yasağının Muhatabı.” Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi 37, S. 1 (2021): 5-33.
• Orhan, Uğur. “Manipülasyon (Piyasa Dolandırıcılığı) Suçu.” Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 23, S. 2 (2021): 1635-73.
• Özgenç, İzzet, ve Gökhan Ölmez. “Sermaye Piyasasında Güveni Korumaya Yönelik Yükümlülükler ve Ceza Hukuku Sorumluluğu.” 5. Türk – Kore Ceza Hukuku Günleri Karşılaştırmalı Hukukta Ekonomik Suçlar Uluslararası Sempozyumu C. I. Ankara: Seçkin 2020. 861-88.
• Özgenç, İzzet. Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler. Ankara: Seçkin, 2022.
• Özger, Emine Barut. Sermaye Piyasası Kanununda Manipülasyon Suçu. Ankara: Adalet, 2017.
• Sağlam, Serkan. “Sermaye Piyasası Hukuku ve Piyasa Dolandırıcılığı (Manipülasyon) Suçu.” Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Hukuku Anabilim Dalı, 2018. Sermaye Piyasası Kurulu. “Sermaye Piyasası Araçları.” Erişim Mart 27 2023, https://spk.gov.tr/data/61e34f9a1b41c61270320792/2-Sermaye%20Piyasası%20Araçları.pdf.
• Şuekinci, Esin. “Sermaye Piyasası Kanununda Düzenlenen Piyasa Dolandırıcılığı Suçu.” Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Hukuku Anabilim Dalı, 2019. TBMM. “Sermaye Piyasası Kanunu Tasarısı ile Plan ve Bütçe Komisyonu Raporu (1/638).” Erişim Mart 13, 2023. https://www5.tbmm.gov.tr/sirasayi/donem24/yil01/ss337.pdf.
• Tekinalp, Ünal, ve Ersin Çamoğlu. Sermaye Piyasası Hukukunun Temel İlkeleri ve Gerekçeli Sermaye Piyasası Kanunu. İstanbul: Vedat, 2018.
• The World Bank. “GDP (Current US$).” Erişim Mart 14, 2023. https://data.worldbank.org/indicator/Ny.Gdp.Mktp.Cd?most_recent_value_desc=true.
• Toroslu, Nevzat, ve Haluk Toroslu. Ceza Hukuku Genel Kısım. Ankara: Savaş, 2019.
• Toroslu, Nevzat. Cürümlerin Tasnifi Bakımından Suçun Hukukî Konusu. Ankara: Savaş, 2019.
• Yalçın, Can. “Sermaye Piyasası Kanunu Açısından Piyasa Dolandırıcılığı Suçu.” Çankaya Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 5, S. 5 (2020): 3483-525.
• Yap, Ryan. “The 10 Largest Stock Exchanges in the World.” Erişim Ocak 25, 2023. https://sg.finance.yahoo.com/news/10-largest-stock-exchanges-world-233000404.html.