Devreden Katma Değer Vergisi

Yıl 2024, Cilt: 73 Sayı: 1, 671 - 701, 22.04.2024

Esra Demir Belin

https://doi.org/10.33629/auhfd.1445576

Öz

Devreden katma değer vergisi, Türk katma değer vergisi uygulamasının problemli alanlarından birini oluşturmaktadır. İndirilecek KDV’nin, mükellefin vergiye tabi işlemleri dolayısıyla hesaplanan KDV toplamından fazla olması halinde aradaki farkın iade edilmeyerek indirim konusu edilmek üzere sonraki dönemlere bırakılması devreden KDV sorununu ortaya çıkarmaktadır. Gelecek yıllarda indirim konusu yapılabilen bu farkın indirim mekanizması ile telafisi uzun süreler alabilmekte ya da bazı durumlarda telafi sağlanamamaktadır.
Devreden KDV sorunu yakın tarihte politika yapıcılar tarafından da ele alınmış, bu sorunun çözümü için birtakım yasa değişikliği çabalarına girişilmiştir. Söz konusu çalışmalar sonucunda, devreden KDV sorununa ilişkin köklü çözüm önerileri içeren Katma Değer Vergisi Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı, 27.02.2018 tarihinde TBMM Başkanlığı’na getirilmiştir. Ancak Genel Meclisteki görüşmeler esnasında devreden KDV’ye ilişkin hükümler Tasarıdan çıkarılmış ve devam eden süreçte de bu sorun ile ilgili yeni çalışmalar gerçekleştirilmemiştir.
Bu çalışmada katma değer vergisinde indirim ve iade mekanizmaları kısaca açıklanacak ve bu mekanizmaların gideremediği farkın yaratmış olduğu devreden KDV sorunu ele alınacaktır. Çalışmanın amacı küresel olarak finansal darboğazlardan geçilen bu dönemde devreden KDV’nin iadesi ile sağlanacak hukuki ve ekonomik yararı ortaya koymaktır.

Anahtar Kelimeler

Devreden KDV, KDV İadesi, KDV İndirimi, İndirimli Orandan Kaynaklanan İade, Devreden KDV’nin İadesi

Value Added Tax Carried Forward

Öz

VAT carried forward is one of the problematic areas of Turkish VAT practice. If the VAT to be deducted is higher than the total VAT calculated due to the taxpayer’s taxable transactions, the difference is not refunded and is left to the following periods to be subject to deduction, which creates the problem of VAT carried forward. This difference, which can be deducted in the coming years, may take a long time to be compensated by the discount mechanism, or in some cases, compensation cannot be provided.
This problem has recently been addressed by policymakers in order to solve it. As a result, a draft law containing solution proposals regarding this problem was submitted to the TGNA on 27.02.2018. However, during the negotiations, the provisions on VAT carried forward were removed from the draft and no new studies on it were carried out in the following period.
In this study, deduction and refund mechanisms in VAT will be briefly explained and the problem of VAT carried forward will be discussed. The purpose of the study is to present legal and economic benefits that will be provided by the refund of VAT carried forward in this period of global financial bottlenecks.

Anahtar Kelimeler

VAT Carried Forward, VAT Deduction, VAT Refund, Refund Resulting from the Reduced Rate, Refund of the VAT Carried Forward

Kaynakça

• Akdoğan, Abdurrahman. Vergi Hukuku ve Türk Vergi Sistemi. Ankara: Gazi Kitabevi, 2023.
• Akın, Emrah. “Finansman Krizi İçin Panzehir: Devreden KDV’nin İadesi!”, BloombergHT, 3 Nisan, 2020, https://www.bloomberght.com/yorum/emrahakin/2252124-finansman-krizi-icin-panzehir-devreden-kdvnin-iadesi Son Erişim Tarihi: 26.02.2024.
• Anadolu Ajansı. “Ağbal'ın Faiz Paketi Yorumu: Ekonomi Bir Bütündür,” 6 Nisan, 2018, http://www.businessht.com.tr/piyasalar/haber/1908708-agbal-in-faizpaketi-yorumu-ekonomi-bir-butundur Son Erişim Tarihi: 26.02.2024.
• Apak, Talha. “Vergi Ödeyen Mükellefler Devreden KDV’nin İadesini Bekliyor”, Dünya Gazetesi, 26 Temmuz, 2023, https://www.dunya.com/kose-yazisi/vergiodeyen-mukellefler-devreden-kdvnin-iadesini-bekliyor/699484 Son Erişim Tarihi: 26.02.2024.
• Avcı, Orçun ve Yeniçeri, Harun. “Vergi Sistemlerine Pandemi Ayarı”, Turkish Studies 15, no. 6 (Ekim 2020): 123-137.
• Aysel, Aziz. “İndirimli Orana Tabi İşlemlerdeki KDV İadesinde Dikkat Edilecek Hususlar” Vergi Sorunları Dergisi, no. 356 (Mayıs 2018): s. 90-96.
• Barrett, Philip, Sonali Das, Giacomo Magistretti, Evgenia Pugacheva, Philippe Wingender. After Effects of the COVID-19 Pandemic: Prospects for MediumTerm Economic Damage. IMF Working Paper, no. WP/21/203. International Monetary Fund, 2021.
• Bird, Richard ve Gendron, Pierre-Pascal. The VAT in Developing and Transitional Countries. New York: Cambridge University Press, 2007.
• Cnossen, Sijbren. “Global Trends and Issues in Value Added Taxation,” International Tax and Public Finance 5, no. 3 (February 1998): 399-428.
• Cnossen, Sijbren. “What Rate Structure For a Value-Added Tax?,” National Tax Journal 35, no. 2 (June 1982): 205-214.
• Deloitte Global Tax Center. European VAT Refund Guide, 2017. https://www2.deloitte.com/content/dam/Deloitte/global/Documents/Tax/dttltax-european-vat-refund-guide.pdf Son Erişim Tarihi: 26.02.2024.
• Diken. “Devreden KDV’ler İade Edilecek: Reel Sektör Devletten 140 Milyar Lira Alacaklı,” 27 Şubat, 2018, http://www.diken.com.tr/devreden-kdvler-iadeedilecek-reel-sektor-devletten-140-milyar-lira-alacakli/ Son Erişim Tarihi: 26.02.2024.
• Dilemre Öden, Begüm. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararlarının Türk Vergi Hukukuna Etkisi. Ankara: Savaş Yayınevi, 2017.
• Ergen, Zuhal ve İnci, Emrah. “Yüklenim KDV Sorunu: Hazinenin Finansmanı Mı, Hazine Zararı Mı?,” Vergi Raporu, no. 264 ( Eylül 2021): 36-60.
• European Commission – Directorate General for Taxation and Customs Union & CPB Netherlands Bureau for Economic Policy Analysis. A Study on the Economic Effects of the Current VAT Rates Structure, 2016.
• European Union Official Website. “VAT Refunds.”. Son kontrol: Kasım 27, 2023. https://europa.eu/youreurope/business/taxation/vat/vatrefunds/index_en.htm#inline-nav-1 Son Erişim Tarihi: 26.02.2024.
• Gedik, Gülşen. “KDV Bakımından Grup Şirketlerinde Konsolidasyon Gerekliliği”, Vergi Sorunları Dergisi, no. 358 (Temmuz 2018), 82-90.
• Gelir İdaresi Başkanlığı. Gelir İdaresi Başkanlığı 2022 Yılı Faaliyet Raporu 2023. http://www.sp.gov.tr/upload/xSPRapor/files/6UzuC+GIB_2022_FAALIYET_ RAPORU.pdf Son Erişim Tarihi: 28.02.2024.
• Gelir İdaresi Başkanlığı Kurumsal İnternet Sayfası. KDV Oranları Listesi, https://www.gib.gov.tr/node/108756 Son Erişim Tarihi: 26.02.2024.
• Gern, Klaus-Jürgen, Stefan Kooths, Jan Reents, Nils Sonnenberg, Ulrich Stolzenburg. World Economy Autumn 2022 – Global Growth Falters, Kiel Institute Economic Outlook, no. 93. Kiel Institute, 2022.
• Gökçe, Öznur. “Devreden Katma Değer Vergisinin İadesi,” Vergi Dünyası, no. 440 (Nisan 2018): 94-100.
• Göker, Cenker. Yürütme ve Yargı Organlarının İlişkileri Açısından Katma Değer Vergisinin Konusu. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2013.
• Harrison, Graham ve Krelove, Russell. VAT Refunds: A Review of Country Experience. IMF Working Paper, no. WP/05/218. International Monetary Fund, 2005.