OECD Sorumlu İş Yönetimine İlişkin Çok Uluslu Şirketler Rehberi: 2023 Güncellemesinin Ulusal Temas Noktası Açısından Değerlendirilmesi

Yıl 2024, Cilt: 73 Sayı: 3, 1979 - 2013, 31.10.2024

Zeynep Derya Tarman

https://doi.org/10.33629/auhfd.1488786

Öz

Bu çalışmada, İktisadi İşbirliği ve Gelişme Teşkilatı’nın (OECD) çok uluslu şirketler için hazırlamış olduğu Çok Uluslu Şirketler için Sorumlu İş Yönetimine ilişkin OECD Rehberi’nin 2023 güncellemesi, Ulusal Temas Noktaları’nın “Özel Vaka Başvuru Prosedürü” özelinde incelenmektedir. Çalışmada ayrıca, Türkiye Ulusal Temas Noktası’nın bu yöndeki faaliyetleri ile ilgili açıklamalara yer verilmektedir. Çok Uluslu Şirketler için Sorumlu İş Yönetimine ilişkin OECD Rehberi, küresel ekonomik, sosyal ve çevresel problemleri çözümlemek ve bu çerçevede sistematik uygulamalar geliştirmek hedefiyle bir araya gelen devlet ve özel sektör paydaşlarından oluşan OECD’nin bu hedeflerini gerçekleştirebilmesi amacıyla oluşturulmuştur. Rehber’in ilk bölümü; istihdam, sanayi, çevre, tüketici çıkarları, rekabet ve vergi gibi birçok alana dair düzenlemeler içermektedir. İkinci bölümü ise usüli kurallara ilişkin açıklamaları içermektedir. İkinci bölümdeki söz konusu usuli hükümler çerçevesinde “Ulusal Temas Noktası” kurumlarına yer verilmektedir. Bu kurumların temel fonksiyonları arasında Rehber’in uygulanmasını denetlemek ve devlet organları, özel sektör görevlileri ve sivil toplum kuruşları gibi şirketlerin iş yönetimi kapsamında menfaatinin ihlali söz konusu olabilecek kişilere karşı tanıtım faaliyetlerini yürütmek sayılmaktadır. Rehber 2023 yılında güncellenmiş olup bu güncelleme ile Rehber’de büyük bir değişim yapılmış olmasa da Ulusal Temas Noktaları’nın faaliyetlerini düzenleyen kısımlardaki açıklamaların arttırılması ile söz konusu kurumların özellikle uyuşmazlık çözümündeki rolü daha etkin hale getirilmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

OECD, Çok Uluslu Şirketler Rehberi, Ulusal Temas Noktası, Özel Vaka Başvurusu

OECD Guidelines for Multinational Enterprises on Responsible Business Conduct: Review of 2023 Update with Regard to National Contact Points

Öz

In this paper, the 2023 update of OECD’S Guidelines for Multinational Enterprises on Responsible Business Conduct (“Guidelines”) will be evaluated with respect to the roles assumed by the National Contact Points (“NCPs”), focusing mainly on the “Specific Instance” procedure within the NCPs. Additionally, the activities of the Turkish NCP will also be examined. OECD consists of state and private sector stakeholders who come together with the aim of solving global economic, social and environmental problems and developing systematic practices. The Guidelines were created by OECD to achieve these goals. The first part of the Guidelines contains regulations on many areas such as human rights, employment, industrial relations, environment, consumer interests, competition, and taxation. The second part consists of explanations regarding the implementation of procedures. One way to ensure implementation of the rules under the Guidelines, is realized through NCPs whose two main functions are supervision of the practice of the Guidelines and promotion to all related parties such as governmental authorities, private sector agents and NGOs. Examining the updated Guidelines reveals no major alterations, however they enhance the effectiveness of National Contact Points by increasing explanations and details in the sections regarding the activities of NCPs.

Anahtar Kelimeler

OECD, Guidelines for Multinational Enterprises, National Contact Point, Specific Instance Procedure

Kaynakça

• İktisadi İşbirliği ve Gelişme Teşkilatı (OECD). OECD Sorumlu İş Yönetimi için Çok Uluslu Şirketler Rehberi. Paris: OECD Publishing, 2023. https://doi.org/ 10.1787/81f92357-en.
• Dost, Süleyman. “Uluslararası Hukukta Bağlayıcı Olmayan Hukuk.” Bahçeşehir Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 14, no.173-174 (2019): 35-74.
• Kandemir, Hatice Kübra. “Sürdürülebilir Şirketler ve Hukuki Çerçevesi.” İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 20, no. 41 (2021): 853-876.
• Tarman, Zeynep Derya. “İş Dünyası ve İnsan Hakları Uyuşmazlıklarında Tahkim.” Public and Private International Law Bulletin 40, no. 2 (2020): 1535-1567.
• Tarman, Zeynep Derya. “İş Dünyası ve İnsan Hakları: Zorunlu İnsan Hakları Durum Tespit Yükümlülükleri.” Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 71, no. 3 (2022): 1183-1225.
• Van ‘t Foort, Sander. “The History of National Contact Points and the OECD Guidelines for Multinational Enterprises.” Journal of the Max Planck Institute for European Legal History, (2017): 195-214.
• Yıldız,Ali. “The OECD Guidelines on Multinational Enterprises: Strengths and Weaknesses” (2019): https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=3390443.