Anayasa Mahkemesinin 25.07.2023 Tarihli Bireysel Başvuru Kararı Bağlamında Evlat Edinmede Evlat Edinen ve Evlat Edinilen Arasındaki Yaş Farkı Meselesi

Yıl 2024, Cilt: 73 Sayı: 3, 1903 - 1932, 31.10.2024

Selma Hülya İmamoğlu

https://doi.org/10.33629/auhfd.1550170

Öz

Anayasa Mahkemesi, 25.07.2023 tarihli bireysel başvuru kararında, başvurucu ve başvurucudan onaltı yaş büyük üvey babası arasında mahkeme kararıyla kurulan evlatlık ilişkisinin kaldırılması dolayısıyla başvurucunun aile hayatına saygı hakkının ihlal edildiği sonucuna varmıştır. Yüksek Mahkemeye göre hak ihlali, evlat edinilenin, evlat edinenden en az onsekiz yaş küçük olmasını öngören TMK m. 308/I hükmünden kaynaklanmıştır. Burada ihlalin sebebi, anılan hükmün somut olay bağlamında uygulanabilecek haklı ve kabul edilebilir istisnalara yer vermemesi, zorunlu durumlar karşısında uygulayıcılara takdir alanı bırakmamasıdır. Asgari yaş farkı şartı, evlat edinmeyle birlikte evlat edinen ve evlat edinilen arasında kurulan soybağı ilişkisini, doğal bir ana baba ve çocuk ilişkisine benzetmeyi ve böylelikle dengeli bir aile yapısını oluşturmayı hedeflemesi bakımından gerekli bir düzenlemedir. Ancak TMK m. 308/I hükmündeki düzenleme, esnek değildir. Bireysel başvuruya konu olayda olduğu gibi münferit halin şartlarına göre ve özellikle çocuğun yararına gerekli görüldüğü takdirde asgari yaş farkı şartından ayrılmak mümkün olmalıdır. Bize göre bu konuda yasal bir değişiklik yapılmalıdır. Ancak yasal bir değişikliğe gidilmediği takdirde somut olay bağlamında adaletsiz bir sonucu önlemek için TMK m. 2/II hükmüne dayanılarak normun düzeltilmesi yönüne gidilebilir veya TMK m. 308/I hükmünün katı bir hüküm olarak değerlendirilmemesi halinde teleolojik redüksiyon yöntemiyle anılan hükmün çocuğun yararına somut olaya uygulanmaması sağlanabilir.

Anahtar Kelimeler

Evlat edinme, çocuğun yararı, aile hayatına saygı hakkı, normun düzeltilmesi, teleolojik redüksiyon

Kaynakça

• Akgül, Şule. Küçüklerin Evlat Edinilmesi ve Koruyucu Aile Kavramı. Ankara: Yetkin Yayınları, 2021.
• Akıntürk, Turgut. Türk Medeni Hukuku, Yeni Medeni Kanuna Uyarlanmış Aile Hukuku, İkinci Cilt. 6. bası. İstanbul: Beta Yayınları, 2002.
• Akyüz, Emine. Çocuk Hukuku. 3. bası. Ankara: Pegem Akademi Yayınları, 2013.
• Antalya, O. Gökhan. “Hukuk Bilimine Katkı Olarak” Hukuk Teorisi ve Hukuk Metodolojisi, Cilt II, Hukuk Metodolojisi. Ankara: Seçkin Yayınları, 2021.
• Arık, K. Fikret. “Evlat Edinme Bakımından Türk ve İsviçre Doktrin ve Tatbikatı Arasında Bir Mukayese.” Ankara Üniversitesi Siyasal Bilimler Fakültesi Dergisi 13, no. 4 (1958): 95- 114.
• Ataay, Aytekin M. “Medeni Hukukta Evlat Edinme.” İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası XXI, no. 1-4 (1957): 266- 355.
• Aydoğdu, Murat. Çağdaş Hukuki Gelişmeler Işığında Evlat Edinme. İzmir: Günaydın Hukuk Yayınları, 2006.
• Aydos, Oğuz Sadık. “Yeni Medeni Kanuna Göre Evlat Edinme.” Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi IV, no. 1-2 (2000): 117- 141.
• Baygın, Cem. Soybağı Hukuku. İstanbul: On İki Levha Yayınları, 2010.
• Baygın, Cem. “Evlat Edinmenin Koşulları.” Atatürk Üniversitesi Erzincan Hukuk Fakültesi Dergisi VII, no. 3-4 (2003): 591- 626.
• Belen, Herdem. Yeni Medeni Kanun Hükümleri Uyarınca Evlat Edinme (Türk-İsviçre-Alman Karşılaştırmalı Hukuk Değerlendirmesiyle). İstanbul: Beta Yayınları, 2005.
• Berki, Şakir. Alman, İsviçre ve Türk Medeni Kanunlarında Evlat Edinme. Ankara: Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, 1962.
• Biderbost, Yvo. CHK- Handkommentar zum Schweizer Privatrecht, Personen- und Familienrecht, Art. 1- 456 ZGB- Partnerschaftsgesetz. 4. Auflage. Zürich- Genf: Schulthess Juristische Medien AG, 2023.
• Binatlı, Yusuf Z. “Evlat Edinmede Yaş Meselesi.” Adalet Dergisi, no. 11-12 (1961): 1033- 1042.