The Hermeneutical Extensions of the Debate on al-Kalām al-Nafsī in the Context of Revelation, Inner Speech/Verbum Interius and Interpretation

Yıl 2018, , 67 - 85, 01.04.2018

Muhammed Coşkun

https://doi.org/10.1501/Ilhfak_0000001483

Öz

The Hermeneutical Extensions of the Debate on al-Kalām al-Nafsī in the Context of Revelation, Inner Speech/Verbum Interius and Interpretation Al-kalām al-nafsī is the defining concept for the Ashʿarite-Māturīdite school of thought in the controversy over the creation of the Qur’an (khalq al-Qurʾān). As such, it is related to both the conditions of the revelation and hermeneutics of the Qur’an. The notion that the Word consists of the meaning in the nafs (intellect) rather than that of sounds and letters, seems to profoundly shape the quality and directness/indirectness of the signification of Qur’an’s words. If we consider that the Christian concept of verbum interius -developed for similar purposes to that of al-kalām al-nafsī- has been recently interpreted by Hans-Georg Gadamer in the context of the universality of hermeneutical problem, we may surmise that similar or different hermeneutical repercussions might also be traced for the latter term. Among these are the linguicity of understanding, the role of interpretation in understanding, and subjectivity. In this essay I compare the concept of al-kalām al-nafsī and verbum interius in terms of their most definitive features, and elaborate on the former’s hermeneutical repercussions

Anahtar Kelimeler

al-Kalām al-Nafsī, Inner Speech, Ashʿarites, Muʿtazīlites, Revelation, Interpretation

Vahiy, iç söz ve yorum bağlamında Kelām-ı Nefsī tartışmasının hermenötik uzantıları

Öz

Ḫalḳu’l-Ḳurʾān tartışmasında Eşʿarī-Māturīdī düşüncenin belirleyici kavramı olan kelām-ı nefsī, hem vahyin nüzulünün keyfiyeti konusu hem de yorum meselesi ile irtibatlandırılabilir. Kelāmın ses ve harflerden müteşekkil olmayıp nefsteki (zihindeki) mana olduğu düşüncesi Kur’an lafızlarının anlama delaletinin doğrudanlığı-dolaylılığı konusunu derinden belirliyor görünmektedir. Hıristiyan teolojisinde bir bakıma kelām-ı nefsī kavramının muadili olarak geliştirilen “iç söz” (verbum interius) kavramının, Hans-Georg Gadamer tarafından hermenötik problemin evrenselliği noktasında yorumlanmış olması dikkate alındığında benzer ya da farklı hermenötik uzanımların kelām-ı nefsī çerçevesinde de izinin sürülmesi mümkündür. Bu çerçevede anlama hadisesinin dilselliği, yorumun anlamadaki rolü ve öznellik gibi başlıklar öncelikli olarak zikredilebilir. Bu makalede öncelikle kelām-ı nefsī kavramının İslam kelam disiplininin özgün tartışma alanı içerisindeki konum ve işlevi betimlenmiştir. Daha sonra kelām-ı nefsī kavramı hem verbum interius ile belirgin yönleri açısından mukayese edilmiş hem de hermenötik uzantıları çerçevesinde ele alınmıştır

Anahtar Kelimeler

Kelām-ı Nefsī, İç Söz, Eşʿarīlik, Muʿtezile, Vahiy, Yorum

Kaynakça

• Augustine. On The Trinity: Books 8-15. Terc. Stephen McKenna. Ed. Gareth B. Matthews. New York: Cambridge University Press, 2002.
• Ayers, Robert H. Language, Logic, and Reason in the Church Fathers. New York: Georg Olms Verlag Hildesheim, 1979.
• Backman, Jussi. “Hermeneutics and the Ancient Philosophical Legacy,” Niall Keane ve Chris Lawn (ed.), The Blackwell Companion to Hermeneutics (Oxford: Wiley Blackwell, 2016) içinde, ss.22-33.
• el-Curcānī, es-Seyyid eş-Şerīf. Şerḥu’l-Mevâḳıf: Mevâkıf Şerhi. 3 c. Terc. Ömer Türker. Ed. İbrahim Halil Üçer. İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı, 2015.
• el-Cuveynī, İmāmu’l-Ḥarameyn Ebū’l-Meʿālī ʿAbdulmelik. Kitābu’l-İrşād ilā Ḳavāṭiʿi’l-Edille fī Uṣūli’l-İʿtiḳād. Tah. Muḥammed Yūsuf Mūsā ve ʿAbdulmunʿim ʿAbdulḥamīd. Kahire: Mektebetu’l-Ḫāncī, 1950.
• Figal, Günter. “The Doing of the Thing Itself: Gadamer’s Hermeneutic Ontology of Language,” Robert J. Dostal (ed.), The Cambridge Companion to Gadamer (Cambridge & New York: Cambridge University Press, 2002) içinde, ss.102-125.
• Gadamer, Hans-Georg. “The Universality of the Hermeneutical Problem,” David Linge (ed. ve terc.), Philosophical Hermeneutics (Londra: University of California Press, 1977) içinde, ss.3-17.
• ---------. Hakikat ve Yöntem. Terc. Hüsamettin Arslan ve İsmail Yavuzcan. 2 c. İstanbul: Paradigma Yayıncılık, 2009.
• el-İazālī, Ebū Ḥāmid. el-İḳtiṣād fī’l-İʿtiḳād. Tah. İ. Agâh Çubukçu ve Hüseyin Atay. Ankara: Ankara Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Yayınları, 1962.
• olduğunu düşünmektedirler. Oysa böyle söyleyen kişi bunun en beter kusur olduğunu bilmez. Çünkü bu
• kişi kendi görüşünün başkalarının görüşleri karşısında ya da başkalarının görüşlerinin kendi görüşü
• karşısında herhangi bir üstünlüğe sahip olup olmadığını bilemez. Pekiyi, bu kişi tam olarak ne ile iftihar
• etmiş olmaktadır? Halbuki ben her ne yazdıysam Allah’tan korkarak, O’ndan yardım dileyerek, O’na
• itimat ederek yazdım. Yazdıklarım içinde güzel/doğru olanlar Allah’tandır, O’nun salih kullarının kitapla
• rını etüt etmeyi nasip etmiş olmak şeklindeki ihsanındandır. Yazdıklarım içinde zayıf olanlar ise kötülüğü
• emreden nefstendir.” (bkz. ez-Zerkeşī, el-Burhān, c.1, s.16).
• Grondin, Jean. Introduction to Philosophical Hermeneutics. Terc. Joel Weinsheimer. New Heaven: Yale University Press, 1994.
• ---------. The Philosophy of Gadamer. Terc. Kathryn Plant. Chesham: Acumen Publishing Limited, 2003.
• Jensen, Alexander S. “The Inner Word: Augustine and Gadamer on Language, Mea- ning and Being,” Ľubica Učník ve Anita Williams (ed.), Phenomenology and the Problem of Meaning in Human Life and History (Nordhausen: Ver- lag Traugott Bautz, 2017) içinde, ss.265-275.
• el-Ḳāḍī ʿAbdulcebbār. Şerḥu’l-Uṣūli’l-Ḫamse. Tah. ʿAbdulkerīm ʿUs̠ mān. Kahire: Mektebetu Vehbe, 1996.
• el-Kāsānī, ʿAlāʾuddīn Ebū Bekr b. Mesʿūd. Bedāʾiʿu’ṣ-Ṣanāʾiʿ fī Tertībi’ş-Şerāʾiʿ. 7 c. Beyrut: Dāru’l-Kutubi’l-ʿİlmiyye, 1986.
• Özel, İsmet. “Tüfenk”, Erbain: Kırk Yılın Şiirleri (İstanbul: İklim Yayınları, 1987) içinde.
• er-Rāzī, Faḫruddīn. Ḫalḳu’l-Ḳurʾān beyne’l-Muʿtezile ve Ehli’s-Sunne. Tah. Aḥmed Ḥicāzī es-Seḳḳā. Beyrut: Dāru’l-Cīl, 1992.
• ---------. Meʿālimu Uṣūli’d-Dīn. Nşr. Semīḥ DuŞaym. Beyrut: Dāru’l-Fikri’l- Lubnānī, 1992.
• ---------. Muhaṣṣalu Efkāri’l-Muteḳaddimīn ve’l-Muteʾaḫḫirīn mine’l-ʿUlemāʾ ve’l- Ḥukemāʾ ve’l-Mutekellimīn. Tah. Ṭāhā ʿAbdurraʾūf Saʿd. Kahire: Mekte- betu’l-Kulliyāt el-Ezheriyye, tsz.
• eṣ-Ṣābūnī, Nūruddīn. Mâtürîdiyye Akaidi. Terc. Bekir Topaloğlu. İstanbul: Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları, 2011.
• es-Suyūṭī, Celāluddīn ʿAbdurraḥmān. el-İtḳān fī ʿUlūmi’l-Ḳurʾān. Tah. M. Ebū’l- Faḍl İbrāhīm. 4 c. Kahire: el-Heyʾetu’l- ʿĀmme el-Miṣriyye li’l-Kitāb, 1974.
• et-Taftāzānī, Saʿduddīn Mesʿūd b. ʿUmer. Şerḥu’l-Maḳāṣid. Tah. ʿAbdurraḥmān ʿUmeyra. 5 c. Beyrut: ʿĀlemu’l-Kutub, 1998.
• ez-Zerkeşī, Bedruddīn Muḥammed b. ʿAbdillāh. el-Burhān fī ʿUlūmi’l-Ḳurʾān. Tah. M. Ebū’l-Faḍl İbrāhīm. 4 c. Kahire: Dāru’t-Turās̠ , 1984.