THE RELATIONSHIP BETWEEN REASON AND FAITH IN ISLAMIC THEOLOGY

Yıl 2011, Cilt: 52 Sayı: 1, 49 - 68, 01.04.2011

Mahmut Ay

https://doi.org/10.1501/Ilhfak_0000001056

Cited By: 6

Öz

conclusions from faith and religious beliefs. In the third justification form is described as acts of heart emphasized to the emotion and morality dimension of faith

Anahtar Kelimeler

faith, reason, justification, revelation, acts of heart, nakl, belief, argument, knowledge

Kelam'da Akıl İman İlişkisi:Temel Teolojik Yaklaşımlar

Öz

Dinlerin ve teolojik sistemlerin temel tartışma alanlarından biri olan akıl iman ilişkisi, vahyin rasyonel temellendirilmesine paralel olarak ele alınmış, teolojilerin kurumsallaşma sürecini belirleyen en önemli sorunlarından biri olmuştur. İslam teolojisinde, akıl iman ilişkisi bağlamında üç tür iman temellendirilmesinden söz edilebilir. Bunlardan birincisi selefi yaklaşım tarafından benimsenen ve selef yöntemine uygun olarak tasarlanan habere/nakle dayalı iman temellendirilmesidir. Bu temellendirme biçimini bir tür entelektüel pasiflik olarak adlandırmak mümkündür. Kelamcılarca benimsenen ikinci temellendirme biçiminde imanın, ağırlıklı olarak akli ve bilişsel bir olgu olduğu üzerinde durulmaktadır. İmanın kalp fiilleri şeklinde tanımlandığı üçüncü tarz temellendirmede, duygu ve ahlak boyutuna vurgu yapılmaktadır

Kaynakça

• Abdulcabbar, el-Muğni Ebvabi’t-Tevhid ve’l-Adl, thk. Muhammed Ali en- Neccar-Abdulhalim en-Neccar-Taha Hüseyin-İbrahim Medkur, Kahire, 1965.
• Şerhu Usuli’l-Hamse, thk.Abdulkerim Osman, Kahire, 1996.
• el-Muhit bi’t-Teklif, thk.Ö. Azmi-A. el-Ehvani, Mısır, tsz.
• el-Muhtasar fi Usuli’d-Din, Resailu’l-Adl ve’t-Tevhid içinde, thk.Muhammed Ammara, Kahire, 1971.
• Ali b Sultan Muhammed el-Kari el-Hanefi, Şerhu’l-Fıkhu’l-Ekber, İstanbul, 1375/1955
• Aslan, İbrahim, Kadı Abdulcabbar’da Kelam Yöntemi, Doktora Tezi, Ankara, 2007
• Bağdadi, Ebu Mansur Abdulkahir b. Tair et-Temimi, Usulu’d-Din, İstanbul, 1346/1928
• Bakıllani, Ebu Bekir Muhammed b. Tayyib, et-Temhid, thk. İmaduddin Ah- med Haydar, Beyrut, 1993/1414
• el-Cabiri, Muhammed Abid, Arap Aklının Oluşumu, Türkçesi: İbrahim Akba- ba, İstanbul, 1997,
• Cabiri, Arap-İslam kültürünün Akıl Yapısı, İstanbul, 2000.
• Carullah, Zuhdi Hasan, el-Mu’tezile, Kahire, 1947
• Cuveyni, Ebu’l Meali Abdulmelik, Kitabu’l İrşad, thk. Es’ad Temim, Beyrut, 1416/1996
• Cuveyni, İmamu’l Harameyn Ebu’l Meali Abdulmelik b. Abdillah, el- Akidetu’n-Nizamiyye, tahk. Muhammed Zahid el-Kevseri, Kahire, 1412/1992
• Cürcani, Şerhu’l-Mevakıf, Beyrut, 1997
• Ebu Hanife, Numan b. Sabit, el-Fıkhu’l-Ekber (İmamı Azam’ın Beş Eseri), çev. Mustafa Öz, İstanbul, 1981
• Ebu Ubeyd Kasım b. Selam, “Kitabu’l-İman”, thk. M. Nasuriddin el-Elbani, Kuveyt, tsz
• Fahreddin er-Razi, Muhammed b. Ömer b. Hüseyin, Kelam’a Giriş (el- Muhassal), çev: Hüseyin Atay, Ankara, 2002
• Fazlurrahman, İslam, çev. Doç. Dr. Mehmet Dağ- Doç. Dr. Mehmet Aydın, İstanbul, 1981
• Fazlurrahman, İslam ve Çağdaşlık, çev. Alpaslan Açıkgenç-M. Hayri Kırba- şoğlu, Ankara, 1990.
• Gazali, İtikad’da Orta Yol, çev. Kemal Işık, Ankara, 1971
• Gurabe, Hamude, Ebu’l-Hasan el-Eş’ari, Kahire, 1973.
• Güler, İlhami, Sabit Din Dinamik Şeriat, Ankara, 1999
• el-Halimi, Huseyn b. Hasen, Kitabu’l-Minhac fi Şuabi’l-İman, thk. Halimi Muhammed Fude, Daru’l-Fikr, 1979
• Husni Zine, el-Akl inde’l-Mu’tezile, Beyrut, 1980
• Işık, Kemal, Mu’tezile’nin Doğuşu ve Kelami Görüşleri, Ankara, 1967
• Izutsu, İslam Düşüncesinde İman Kavramı, İstanbul, 2000.
• Kutlu, İslam Düşüncesinde İlk Gelenekçiler, Ankara, 2002.
• Leibniz, Gottfried Wilhem, İmanla Aklın Uygunluğu Üzerine Konuşma, çev. Hüseyin Batu, M.E.B. yay., 1986,
• Maturidi, Kitabu’t-Tevhid, trcm. Bekir Topaloğlu, Ankara, 2002
• Nesefi, Ebu’l-Mu’in, Tabsıratu’l-Edille Fi Usuli’d-Din, thk.Hüseyin Atay, Ankara, 1993
• Pessagno, J. Meric, “Maturidi’ye Göre Akıl ve Dini Tasdik”, çev.İlhami Güler, A.Ü.İ.F Derg., Ankara, 1996
• Richard M. Frank, “Knowledge and Taqlid: The Foundations of Religious Belief in Classical Ash’arism”, JAOS, vol.109, no.1 (jan.-mar.,1989)
• Şeyhzade, Nazmu’l-Feraid, İstanbul, 1871
• İbn. Abdilberr, Ebu Ömer Yusuf b. Abdillah, Camiu beyani’l-ilm ve fadlihi, Beyrut, trz
• İbn. Furek, Mücerredu Makalat eş-Şeyh Ebi’l-Hasan el-Eş’ari, Beyrut, 1987
• İbn. Hazm, Ebu Muhammed Ali b. Ahmed, el-Fasl fi’l Milel ve’l Ehva ve’n- Nihal, Beyrut, 1986
• İbn. Teymiye, el-Akidetu’l-Vasıtiyye, İstanbul, 1975
• el-İci, el-Mevakıf fi İlmi’l-Kelam, Beyrut, trz
• İrfan Abdulhamid, İslam’da İtikadi Mezhepler ve Akaid Esasları, Çev. M. Saim Yeprem, İstanbul, 1981
• Yörükan, Y. Ziya, “İslam Akaid Sisteminde Gelişmeler”, A.Ü.İ.F. Derg., C. II, Sayı: 2-3, Ankara, 1953