Uluslararası Rekabet Gücünü Etkileyen Makroekonomik Faktörler: Türkiye Savunma Sanayi Üzerine Bir Uygulama

Yıl 2023, Cilt: 23 Sayı: 2, 261 - 272, 29.11.2023

Muhammet Ali Avcı

https://doi.org/10.25294/auiibfd.1351380

Öz

Bu çalışmada Türkiye’de savunma sanayinin rekabet gücü makro ekonomik açıdan analiz edilmiştir. Bu bağlamda savunma sanayinin rekabet gücünü temsil eden AKÜ endeksi ile seçilmiş makroekonomik değişkenler arasındaki ilişki, Türkiye’nin 2001-2022 dönemi için alternatif eşbütünleşme ve nedensellik testleri yardımı ile incelenmiştir. Eşbütünleşme analizi sonucu, AKÜ endeksi ile RGSYH, MFO, TÜFE, RDK ve savunma harcamaları arasında uzun dönemli bir ilişki olduğu tespit edilmiştir. FMOLS analizi sonucu, RGSYH ve RDK’deki artışın rekabet gücünü arttırdığı; MFO, TÜFE ve savunma harcamalarındaki artışın ise rekabet gücünü azalttığı görülmüştür. Nedensellik analizi sonucu, AKÜ endeksi ile RHSYH ve TÜFE arasındaki çift yönlü nedensellik ilişkisi; savunma harcamaları, RDK ve MFO’dan AKÜ endeksine doğru ise tek yönlü bir nedensellik ilişkisinin olduğu bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Savunma Sanayi Rekabet Gücü, Eşbütünleşme, Nedensellik, Makro Ekonomik Değişkenler

Macroeconomic Factors Affecting International Competitiveness: An Application on Turkish Defense Industry

Öz

In this study, the competitiveness of the defense industry in Turkey was analyzed from a macroeconomic perspective. In this context, the relationship between the RCA index, which represents the competitiveness of the defense industry, and selected macroeconomic variables was examined for the period 2001-2022 in Turkey, using alternative cointegration and causality tests. The results of the cointegration analysis indicate a long-term relationship between the RCA Index and RGDP, DIR, CPI, RER, and defense expenditures. The findings from the FMOLS analysis suggest that an increase in RGDP and RER enhances competitiveness, while an increase in DIR, CPI, and defense expenditures decreases competitiveness. The causality analysis reveals a bidirectional causality relationship between the RCA Index and RGDP as well as CPI, while a unidirectional causality relationship was found from defense expenditures, RER, and DIR towards the RCA Index.

Anahtar Kelimeler

Competitiveness of Defense Industry, Cointegration, Causality, Macroeconomic Variables

Kaynakça

• Amendola, G., Dosi, G. ve Papagni, E. (1993). The dynamics of international competitiveness. Weltwirtschaftliches Archiv, 129(3), 451-471. https://doi.org/10.1007/BF02707997
• Ateş, E. (2021). Türkiye’nin insansız hava aracı (iha) ihracat rekabet gücünün analizi. Türkiye İnsansız Hava Araçları Dergisi, 3(1), 7-16. https://doi.org/10.51534/tiha.884468
• Balassa, B. (1965). Trade liberalisation and revealed comparative advantage. The Manchester School, 33(2), 99-123. https://doi.org/10.1111/j.1467-9957.1965.tb00050.x
• Balassa, B. ve Noland, M. (1989). Revealed comparative advantage in japan and the united states. Journal of International Economic Integration, 4(2), 8-22.
• Bildirici, M. (2016). Defense, economic growth and energy consumption in China. Procedia Economics and Finance, 38, 257-263. https://doi.org/10.1016/S2212-5671(16)30197-6
• Buzdağlı, Ö., Bilici, N., Emsen, Ö. S. ve Gerni, M. (2018). Stresli ekonomilerde savunma sanayi rekabet gücünde gelişmeler. International Conference On Eurasian Economies (s.384-390). Tashkent, Uzbekistan.
• Canbay, Ş. ve Mercan, D. (2017). Savunma harcamalarının ekonomik büyüme ve cari işlemler dengesine etkisi: Türkiye örneği. Journal of Emerging Economies and Policy, 2(2), 86-104.
• Dalum, B., Laursen, K. ve Villumsen, G. (1998). Structural change in OECD export specialisation patterns: de-specialisation and ‘stickiness’. International Review of Applied Economics, 12(3), 423-443.
• Deger, S. ve Smith, R. (1983). Military expenditure and growth in less developed countries. The Journal of Conflict Resolution, 27(2), 335-353.
• Demi̇rdaş, G. ve Marşap, B. (2023). Comperative advantage of Turkish aerospace industry in the context of industrıal clusters. Journal of Management and Economics Research, 21(2), 39-64. https://doi.org/10.11611/yead.1203781
• Dickey, D. A. ve Fuller, W. A. (1979). Distribution of the estimators for autoregressive time series with a unit root. Journal of the American Statistical Association, 74(366), 427-431. https://doi.org/10.2307/2286348
• Dunne, P., Nikolaidou, E. ve Vougas, D. (2001). Defence spending and economic growth: a causal analysis for greece and Turkey. Defence and Peace Economics, 12(1), 5-26. https://doi.org/10.1080/10430710108404974
• Enders, W. ve Jones, P. (2016). Grain prices, oil prices, and multiple smooth breaks in a var. Studies in Nonlinear Dynamics and Econometrics, 20(4), 399-419. https://doi.org/10.1515/snde-2014-0101
• Engle, R. ve Granger, C. (1987). Co-integration and error correction: representation, estimation, and testing. Econometrica, 55(2), 251-276.
• European Comission. (2013). Comission Implementing regulation. Official Journal of the European Union, 1001/2013.
• Fischer, S. (1993). The role of macroeconomic factors in growth. Journal of Monetary Economics, 32(3), 485-512. https://doi.org/10.1016/0304-3932(93)90027-D
• Fischer, M. M., Fröhlich, J. ve Gassler, H. (1993). An exploration into the determinants of patent activities: Some empirical evidence for Austria”. Regional Studies, 28(1), 1-12.
• Giray, F. (2004). Savunma harcamaları ve ekonomik büyüme. Cumhuriyet Üniversitesi İİBF Dergisi, 5(1), 181-199.
• Granger, C. W. J. (1969). Investigating causal relations by econometric models and cross-spectral methods. Econometrica, 37(3), 424-438. https://doi.org/10.2307/1912791
• Gregory, A. W. ve Hansen, B. E. (1996). Residual based tests for cointegration in models with regime shifts. Journal of Econometrics, 70(1), 99-126. https://doi.org/10.1016/0304-4076(69)41685-7
• Hinloopen, J. ve Marrewijk, C. (2001). On the empirical distribution of the balassa index. Review of World Economics (Weltwirtschaftliches Archiv), 137(1), 1-35.
• Ireland, P. N. (2009). On the welfare cost of inflation and the recent behavior of money demand. American Economic Review, 99(3), 1040-1052. https://doi.org/10.1257/aer.99.3.1040
• İzgi, F. (2023). Türk savunma sanayisinin ürün haritalaması: widodo yöntemiyle bir analiz. 1.Uluslararası Öğrenci Kongresi (s.214-224). Batman, Türkiye.
• Kaczmarek, J., Łepkowski, W. ve Zdrodowski, B. (2008). Słownik terminów z zakresu bezpieczeństwa narodowego (5. edition). https://www.studocu.com/pl/document/uniwersytet-pedagogiczny-im-komisji-edukacji-narodowej-w-krakowie/bezpieczenstwo-panstwa/slownik-terminow-z-zakresu-bezpieczenstwa-narodowego/15386993
• Karaağaç, G. E. ve Ceylan, R. (2018). Seçilmiş OECD ülkelerinde enerji tüketimi ile ekonomik büyüme arasındaki ilişkinin analizi: yapısal kırılmalı eşbütünleşme tekniğinden kanıtlar. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi İİBF Dergisi, 5(2), 204-222. https://doi.org/10.30798/makuiibf.407977
• Korkmaz, G. ve Topçu, M. K. (2019). Savunma alımlarının ülke kalkınmasına etkisi ve rolü. Güvenlik Bilimleri Dergisi, 8, 309-327. https://doi.org/10.28956/gbd.646351
• Köseoğlu, E. E. A., & Erdem, E. (2014). Teknolojik değişim ve rekabet gücü ilişkisi: Türkiye üzerine bir uygulama. Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi, 9(1), 51-68.
• Merkez Bankası. (2023). Elektronik Veri Dağıtım Merkezi (EVDS). https://evds2.tcmb.gov.tr adresinden 19.07.2023 tarihinde alınmıştır.
• Park, C. (2014). The South Korean Defence Industry. https://www.cfc.forces.gc.ca/259/290/301/305/park.pdf adresinden 20.11.2023 tarihinde alınmıştır.
• Phillips, P. C. B. ve Ouliaris, S. (1990). Asymptotic properties of residual based tests for cointegration. Econometrica, 58(1), 165-193. https://doi.org/10.2307/2938339
• Pieroni, L. (2009). Military expenditure and economic growth. defence and peace economics, 20(4), 327-339. https://doi.org/10.1080/10242690701589876
• Sandalcılar, A. R., Hacıimamoğlu, T. ve Cihan, K. A. (2018). Türkiye ile ABD arasında ateşli harp silahları ve malzemeleri dış ticaretinin analizi. Business and Organization Research Kongresi (s.401-409). Karabük, Türkiye.
• Stokholm Ulus. Barış Antlaşmaları Enstitüsü (2023). Askeri harcamalar veri tabanı. www.sipri.org adresinden 19.07.2023 tarihinde alınmıştır.
• IMF. (2023). Uluslararası Finansal İstatistikler veri tabanı (IFS). data.imf.org adresinden 19.07.2023 tarihinde alınmıştır.
• Uluslararası Ticaret Merkezi. (2023). Dış ticaret veri tabanı. www.trademap.org. adresinden 19.07.2023 tarihinde alınmıştır.
• Vergil, H. ve Yıldırım, E. (2006). AB-Türkiye gümrük birliğinin Türkiye’nin rekabet gücü üzerindeki etkileri. Erciyes Üniversitesi İBF Dergisi, 26, 1-21.
• Yapraklı, S. (2011). Uluslararası rekabet gücünü etkileyen makroekonomik faktörler: Türk imalat sanayi üzerine bir uygulama. Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 11(22), 373-401.
• Yıldız, B. ve Yıldız, G. A. (2019). Ortadoğu ülkelerinde askeri harcamalar ile ekonomik büyüme arasındaki ilişki: bootstrap panel granger nedensellik analizi. Sayıştay Dergisi, 112, 53-74.
• Zivot, E. ve Andrews, D. W. K. (1992). Further evidence on the great crash, the oil-price shock, and the unit-root hypothesis. Journal of Business and Economic Statistics, 10(3), 251-270. https://doi.org/10.2307/1391541