1980-2021 Yılları Arasında Yapılan Okul Dışı Eğitim Konulu Araştırmalara Yönelik Bibliyometrik Analiz

Yıl 2023, , 1411 - 1436, 23.10.2023

Abdulkerim Demir , İdris Kınasakal , Selahattin Kaymakcı

https://doi.org/10.34056/aujef.1226377

Öz

Bu araştırma ile Web of Science (WoS) veri tabanında kayıtlı okul dışı eğitim ile ilgili yayımlanan eğitim araştırmalarına yönelik bibliyometrik bir değerlendirme yapılarak bu alandaki eğilimin ortaya konulması amaçlanmıştır. Araştırmada nicel yaklaşımlardan bibliyometri kullanılmıştır. Bibliyometri elde edilen istatistiki veriler eserlerin ulusal ve uluslararası alandaki kullanım durumlarının tespit edilmesine, konu alanına ilişkin bölge ve zamana dayalı çalışma yoğunluklarının ortaya konulmasına, etkin rollerdeki yazar, dergi ve kurumların belirlenmesine imkân sağlamaktadır. Araştırmada kullanılan veri seti Clarivate Analytics tarafından üretilen WoS veri tabanından alınmıştır. Veriler 1980-2021 yıllarını kapsamaktadır. WoS veri tabanında yapılan çevrimiçi tarama sonrası okul dışı eğitim ile ilgili eğitim ve eğitim araştırmaları kategorisinde toplam 3.256 kayıt olduğu görülmüştür. Bu kayıtların 2.591’i makale türünde olup analizler bu kayıtlar üzerinden gerçekleştirilmiştir. Verilerin analizinde bibliyometrik analiz teknikleri kullanılmıştır. Bibliyometrik analiz, içerik veya doküman analizinden farklı olarak bir alanın araştırma dinamiklerini, değişimlerini, yeniliklerini ve eğilimlerini ortaya koyması yönüyle işlevsel olup incelenen konunun nesnel bir şekilde ortaya konmasına imkân sağlamaktadır. Bu kapsamda okul dışı eğitimile ilgili WoS veri tabanından alınan kayıtlar içerisinde makalelerin yıllara göre sayısal dağılımları ve atıf sayıları, yayın dilleri, yayımlandıkları dergiler, en çok atıf alan makaleler, önde gelen ülkeler, araştırmacılar ve dergilere ilişkin sayısal veriler incelenmiştir. Analizler sonucunda 1980- 2021 yılları arasında en çok makalenin 2021 yılında yayımlandığı görülmüştür. Okul dışı eğitim ile ilgili makalelerin birbirinden farklı 18 dilde yayımlandığı İngilizcenin 2.343 kayıt sayısı ile diğer dillerden önde olduğu tespit edilmiştir. Bunun yanında konuya ilişkin 104 farklı ülkeden araştırmacının literatüre katkı sunduğu önde gelen ülkelerin Amerika Birleşik Devletleri, İngiltere ve Avustralya olduğu gözlenmiştir. Konu alanına ilişkin makalelerin 1.072 farklı dergide yayımlandığı ve 5.772 araştırmacının literatüre katkı sağladığı sonucuna ulaşılmıştır. Bu araştırma ile okul dışı eğitim konusuna ilişkin WoS veri tabanındaki makaleler incelenmiştir. Benzer araştırmaların farklı yayın türleri ve veri tabanlarında da gerçekleştirilmesi konu alanındaki eğilimi ortaya koyması açısından önem arz etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Okul Dışı Eğitim, Web of Science, Bibliyometri

Bibliometric Analysis of Research on Out-of-School Education between 1980-2021

Öz

This study aims to reveal the trend in this field by making a bibliometric evaluation of the educational research published on out-of-school education registered in the Web of Science (WoS) database. Bibliometrics, one of the quantitative approaches, was used in the study. The statistical data obtained from bibliometrics enable the determination of the usage status of the works in the national and international arena, reveal the regional and time-based study intensities related to the subject area, and determine the authors, journals, and institutions in active roles. The dataset used in the research was taken from the WoS database produced by Clarivate Analytics. These data cover the period between 1980-2021. After the online search in the WoS database, it was observed that there were 3,256 records in the category of education and educational research on out-of-school education. Of these records, 2,591 were articles, and analyses were conducted on these records. Bibliometric analysis techniques were used to analyze the data. Unlike content or document analysis, bibliometric analysis is functional in revealing a field's research dynamics, changes, innovations, and trends. It enables an objective presentation of the subject under study. In this context, the numerical distribution of articles by years and the number of citations, publication languages, journals in which they were published, the most cited papers, leading countries, researchers, and journals were analyzed in the records taken from the WoS database on out-of-school education. As a result of the analyses, it was seen that most articles were published in 2021 between 1980 and 2021. It was determined that articles on out-of-school education were published in 18 different languages, and English was ahead of other languages with 2,343 records. In addition, it was observed that the leading countries where researchers from 104 countries contributed to the literature on the subject were the United States of America, the United Kingdom, and Australia. It was concluded that articles related to the subject area were published in 1,072 journals, and 5,772 researchers contributed to the literature. Within the scope of this research, the articles registered in the WoS database on the subject of out-of-school education were examined, and it is essential to carry out similar studies in different types of publications and databases to reveal the trend in the subject area.

Anahtar Kelimeler

Out of School, Web of Science, Bibliometric

Kaynakça

• Aksoy, B., Bozdoğan, K. & Sönmez, Ö. F. (2021). An evaluation of the publications in the field of geography education: Bibliometric analysis based on the Web of Science Database. Review of International Geographical Education, 11(2), 540-557.
• Ali, I., Balta, M. & Papadopoulos, T. (2022). Social media platforms and social enterprise: Bibliometric analysis and systematic review. International Journal of Information Management. DOI: 10.1016/j.ijinfomgt.2022.102510.
• Avcı Akçalı, A. & Aslan, E. (2016). Tarih öğretiminde yerel tarih kullanımının akademik başarıya ve tarihsel düşünme becerilerine etkisi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 36(2), 375-397.
• Ay, M. A. (2015). Gezi gözlem ve inceleme yönteminin 7. sınıf sosyal bilgiler programında 'ekonomi ve sosyal hayat' ünitesinde vakıflar konusunun işlenmesinde öğrenci başarı ve tutumları üzerine etkisi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Balıkesir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Balıkesir.
• Ayaz, N. & Türkmen, B. M. (2018). Yöresel yiyecekleri konu alan lisansüstü tezlerin bibliyometrik analizi. Gastroia: Journal of Gastronomy and Travel Research, 2(1), 22-38.
• Bamberger, Y. & Tal, T. (2007). Learning in a personal context: Levels of choice in a free choice learning environment in science and natural history museums. Science Education, 91(1), 75–95.
• Bayrakcı, M. (2013). Sosyal öğrenme kuramı ve eğitimde uygulanması. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (14), 198-210.
• Becerikli, S. Y. (2013). Türkiye’de sağlık iletişimi üzerine yazılan lisansüstü tezlerin bibliyometrik analizi: Eleştirel bir bakış. Ankara Sağlık Hizmetleri Dergisi, 12(2), 25-36.
• Beşel F. & Yardımcıoğlu, F. (2017). Maliye Dergisi’nin bibliyometrik analizi: 2007-2016 dönemi. Maliye Dergisi, (172), 133-151.
• Binbaşıoğlu, C. (2000). Okulda ders dışı etkinlikler. Milli Eğitim Basımevi.
• Bozdoğan, A. E. (2008). Fen bilgisi öğretmen adaylarının bilim merkezlerini fen öğretimi açısından değerlendirmesi: Feza Gürsey Bilim Merkezi örneği. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(1), 19-41.
• Bozdoğan, A. E. (2020a). Web of Science veri tabanına dayalı bibliyometrik analiz: Bilim merkezleri/müzeleri üzerine yapılan eğitim araştırmaları makaleleri. Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 14(31), 174-194.
• Bozdoğan, A. E. (2020b). “Planetaryum” konusunda yayınlanan eğitim araştırmaları makalelerinin Web of Science veri tabanına dayalı bibliyometrik değerlendirilmesi. OPUS–Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 16(27), 150-173.
• Bozdoğan, A. E. & Ustaoğlu, F. (2016). Planetaryumların öğretim potansiyeli hakkında fen bilimleri öğretmen adaylarının görüşleri. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 13(1), 38-49.
• Bozdoğan, A. E., Demir, A. & Şahinpınar, D. (2022). Bibliometric assessment based on web of science database: Educational research articles on botanic gardens, national parks, and natural monuments. Participatory Educational Research, 9(1), 303-323.
• Bozdoğan, K. (2020c). A bibliometric analysis of educational studies about “museum education”. Participatory Educational Research, 7(3), 161-179.
• Bozok, D., Kılıç, S. N. & Özdemir, S. S. (2017). Turizm literatüründe kırsal turizmin bibliyometrik analizi. Journal of Human Sciences, 14(1), 187-202.
• Broadus, R. N. (1987). Toward a definition of “bibliometrics”. Scientometrics, 12(5-6), 373-379.
• Çetinkaya Bozkurt, Ö. & Çetin, A. (2016). Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi’nin bibliyometrik analizi. Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 11(2), 229-263.
• Demir, A. & Bozdoğan, A. E. (2021). Okul dışı öğretim ortamlarından hayvanat bahçesi ve akvaryum konusunda yayınlanan eğitim araştırmalarına yönelik bibliyometrik bir analiz. Gazi Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(3), 313-333.
• Dillon, J., Rickinson, M., Teamey, K., Morris, M., Choi, M. Y., Sanders, D. vd. (2006). The value of outdoor learning: Evidence from research in the UK and elsewhere. School Science Review, 87(320), 107-111.
• Djeki, E., Degila, J., Bondiombouy, C. & Alhassan, M. (2022). E-learning bibliometric analysis from 2015 to 2020. Journal of Computers in Education. DOI: 10.1007/s40692-021-00218-4.
• Doğru, M., Güzeller, C. & Çelik, M. (2019). A bibliometric analysis in the field of sustainable development and education from past to present. Adıyaman University Journal of Educational Sciences, 9(1), 42-68.
• Erdener, E. (2009). Vygotsky’nin düşünce ve dil gelişimi üzerine görüşleri: Piaget’e eleştirel bir bakış. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(1), 85-103.
• Ertaş Kılıç, H. & Şen, A. İ. (2014). Okul dışı öğrenme etkinliklerine ve eleştirel düşünmeye dayalı fizik öğretiminin öğrenci tutumlarına etkisi. Eğitim ve Bilim, 39(176), 13-30.
• Ertaş, H., Şen, A. İ. & Parmasızoğlu, A. (2011). Okul dışı bilimsel etkinliklerin 9. sınıf öğrencilerinin enerji konusunu günlük hayatla ilişkilendirme düzeyine etkisi. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 5(2), 178-198.
• Eryılmaz, Ö., Bozkurt, M. & Boyraz, C.(2021). Mapping research on social studies education in Turkey: A bibliometric review. International Journal of Contemporary Educational Research,8(3), 191-205.DOI: https://doi.org/10.33200/ijcer.881165
• Fagerstam, E. (2013). High school teachers’ experience of the educational potential of outdoor teaching and learning. Journal of Adventure Education & Outdoor Learning, 14(1), 56-81.
• Fahimnia, B., Sarkis, J. & Davarzani, H. (2015). Green supply chain management: A review and bibliometric analysis. International Journal of Production Economics, 162, 101-114.
• Gallego-Losada, R., Montero-Navarro, A., Rodriguez-Sanchez, J. L. & Gonzalez-Torres, T. (2021). Retirement planning and financial literacy, at the crossroads. A bibliometric analysis. Finance Research Letters. DOI: 102109. 10.1016/j.frl.2021.102109.
• Gazel, A. A. & Yıldırım, R. (2014). İlköğretim II. kademe sosyal bilgiler derslerinde gezi-gözlem yönteminin uygulanma durumunun incelenmesi. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 7(2), 246-270.
• Gerber, B. L., Cavallo, A. M. L., & Marek, E. A. (2001). Relationships among informal learning environments, teaching procedures and scientific reasoning ability. International Journal of Science Education, 23(5), 535- 549.
• Göğebakan, Y. (2008). Sanat tarihi öğretiminde gösteri yöntemi ile gezi- gözlem yönteminin bilginin kalıcılığı açısından karşılaştırılması-(Eski Malatya Ulu Cami örneği). Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(2), 197-220.
• Gökkaya, A. K. & Yeşilbursa, C. C. (2009). Sosyal bilgiler öğretiminde tarihi yerlerin kullanımının akademik başarıya etkisi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(2), 483-506.
• Güler, A. (2011). Planlı bir müze gezisinin ilköğretim öğrencilerinin tutumuna etkisi. İlköğretim Online, 10(1), 169-179.
• Howe, R. W. & Disinger, J. F. (1988). Teaching environmental education using out of school settings and mass media. ERIC/SMEAC Environmental Education Digest, (1), 1-7.
• İnceoğlu, Ç. (2014). Türkiye’de sinemayı konu alan doktora tezleri üzerine bibliyometrik bir çözümleme. Galatasaray Üniversitesi İletişim Dergisi, 21, 31-50.
• Karagöz, B. & Koç Ardıç, İ. (2019). Ana Dili Eğitimi Dergisinde yayımlanan makalelerin bibliyometrik analizi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 7(2), 419-435.
• Karagöz, B. & Şeref, İ. (2019). Okuma alanındaki araştırmaların bibliyometrik özellikler açısından incelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 7(3), 781-799.
• Karagöz, B. & Şeref, İ. (2020) Yazma becerisiyle ilgili makaleler üzerine bir inceleme: Web of Science veri tabanında eğilimler. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 8(1), 67-86.
• Khanra, S., Dhir, A., Kaur, P. & Mantymaki, M. (2020). Bibliometric analysis and literature review of ecotourism: Toward sustainable development. Tourism Management Perspectives, 37(8), 1-15.
• Kınasakal, İ., Demir, A. & Kaymakcı, S. (2019). Ortaokul 5. sınıf sosyal bilgiler dersinde yerel tarih kullanımına bir örnek: Safranbolu gezisi. Turkish Studies-Educational Sciences, 14(6), 3181-3202.
• Koley, S. & Sen, B. K. (2016). Biobibliometric study of Professor A. S. Paintal: A celebrated medical physiologist. Library Herald, 54(2), 174-190.
• Li, K., Rollins, J. & Yan, E. (2018) Web of Science use in published research and review papers 1997– 2017: A selective, dynamic, cross-domain, content-based analysis. Scientometrics, 115(1), 1–20.
• Liu, X., Zhang, L. & Hong, S. (2011). Global biodiversity research during 1900–2009: A bibliometric analysis. Biodiversity and Conservation, 20(4), 807-826.
• MacQuarrie, S., Nugent, C., & Warden, C. (2015). Learning with nature and learning from others: nature as setting and resource for early childhood education. Journal of Adventure Education & Outdoor Learning, 15(1), 1-23.
• Göksu, M. & Sömen, T. (2020). Okul dışı öğrenme ortamlarının geliştirilmesi. A. Küçükoğlu ve H. İ. Kaya (Ed.), Kuramdan Uygulamaya Okul Dışı Öğrenme Ortamları içinde (s. 88-135). Pegem A Yayıncılık.
• Nichols, D. R. (1982). Outdoor educators: The need to become credible. The Journal of Environmental Education, 14(1), 1-3.
• Özensoy, A. (2017). Proje tabanlı öğrenme modelinin sosyal bilgiler dersinde başarıya etkisi. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi,5(9), 165-175.
• Paduraru, O., Morosanu, A., Paduraru, C. S. & Carausu, E. M. (2022). Healthcare management: A bibliometric analysis based on the citations of research articles published between 1967 and 2020. Healthcare, 10(3), 555.
• Parvathamma, N. & Banu, N. (2013). Research contribution of Prof Atul H. Chokshi to materials science: A scientometric study. DESIDOC Journal of Library & Information Technology, 33(5), 378-384.
• Priest, S. (1986). Redefining outdoor education: A matter of many relationships. The Journal of Environmental Education, 17(3), 13–15.
• Pritchard, A. (1969). Statistical bibliography or bibliometrics? Journal of Documentation, 25, 348-349.
• Rickinson, M., Dillon, J., Teamey, K., Morris, M., Choi, M. Y., Sanders, D. vd. (2004). A review of research on outdoor learning. National Foundation for Educational Research and King’s College London
• Small, H. (1973). Co-citation in the scientific literature: A new measure of the relationship between publications. Journal of the American Society for Information Science, 24 (4), 265-269.
• Sontay, G., Tutar, M. & Karamustafaoğlu, O. (2016). “Okul dışı öğrenme ortamları ile fen öğretimi" hakkında öğrenci görüşleri: Planetaryum gezisi. İnformal Ortamlarda Araştırmalar Dergisi, 1(1), 1-24.
• Sönmez, Ö. F. (2020). Bibliometric analysis of educational research articles published in the field of social study education based on Web of Science database. Participatory Educational Research, 7(2), 216-229.
• Sözer, Y. (2015). Sınıf içi öğrenmeleri destekleyen okul dışı aktif öğrenmeler: Bir meta-sentez çalışması (Yayımlanmamış doktora tezi). Dicle Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Diyarbakır.
• Swain, D. K. (2014). Journal bibliometric analysis: A case study on quality assurance in education. Indian Streams Research Journal, 4(4), 1-14.
• Şahin, F. & Sağlamer Yazgan, B. (2013). Araştırmaya dayalı sınıf dışı laboratuar etkinliklerinin öğrencilerin akademik başarısına etkisi. Sakarya University Journal of Education, 3(3), 107-122.
• Şimşek, A. & Kaymakcı, S. (2015). Okul dışı sosyal bilgiler öğretiminin tanımı, amacı ve kapsamı. A. Şimşek ve S. Kaymakcı (Ed.), Okul Dışı Sosyal Bilgiler Öğretimi içinde (ss. 1-14). Pegem A Yayıncılık.
• Thompson, D. F. (2018). Bibliometric analysis of pharmacology publications in the United States: A state-level evaluation. Journal of Scientometric Research,7(3), 167-172.
• Tsay, M. Y. & Yang, Y. H. (2005). Bibliometric analysis of the literature of randomized controlled trials. Journal of the Medical Library Association, 93(4), 450-458.
• Uitto, A., Juuti, K., Lavonen, J. & Meisalo, V. (2006). Students' interest in biology and their out-of-school experiences. Journal of Biological Education, 40(3), 124-129.
• Wang, W. M. & Ho, Y. S. (2017). Bibliometric analysis of art exhibit reviews in the Arts & Humanities Citation Index. Malaysian Journal of Library & Information Science, 22(1), 59-68.
• Weingart, P. (2005). Impact of Bibliometrics Upon the Science System: Inadvertent Consequences?, Scientometrics, 62(1), 117-131.
• Yalçın, H. & Yayla, K. (2016). Folklor disiplininin temel dinamikleri: bilimetrik bir analiz. Milli Folklor, (112), 42-60.
• Yeşiltaş, N. & Kaymakcı, S. (2009). John Dewey’nin eğitim anlayışı ve sosyal bilgiler eğitimine yönelik bazı örnek uygulamaları. Kafkas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(4), 227-242.
• Yıldırım, T. & Tahiroğlu, M. (2012). Sanal ortamda gerçekleştirilen müze gezilerinin ilköğretim öğrencilerinin sosyal bilgiler dersine yönelik tutumlarına etkisi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 11(39), 104-114.
• Zayimoğlu Öztürk, F. (2014). Sosyal bilgiler dersinde arkeolojik kazı çalışması ve müze gezisi. Araştırma Temelli Etkinlik Dergisi, 4(1), 12-26.
• Zhang, L., Carter, R., Qian, X., Yang, S., Rujimora, J. & Wen, S. (2022). Academia's responses to crisis: A bibliometric analysis of literature on online learning in higher education during COVID‐19. British Journal of Educational Technology, 53,620-646. DOI: 10.1111/bjet.13191.
• Zhang, X. (2019). A bibliometric analysis of second language acquisition between 1997 and 2018. Studies in Second Language Acquisition, 42(1), 199–222.
• Zhao, H., Zhang, F. & Kwon, J. (2018). Corporate social responsibility research in international business journals: An author co-citation analysis. International Business Review, 27(2), 389-400.