Evaluation of Preschool Teachers’ Organizational Commitment

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 1, 219 - 243, 13.01.2024

Mehmet Ali Akın , Engin İş , Şahnaz Akbaba

https://doi.org/10.34056/aujef.1210402

Cited By: 1

Öz

Organizational commitment is very important in the teaching profession and in the conduct of education and training. The commitment of the teacher plays a role in ensuring the satisfaction of his profession, the success of the students, as well as the success of the school in general. The purpose of this research; To evaluate the organizational commitment levels of preschool teachers. The research was conducted using the sequential explanatory model, one of the mixed research models. The quantitative dimension of the research was carried out with the screening model and the qualitative dimension was carried out with the phenomenology model. The universe of the research consists of 216 preschool teachers working in official kindergartens and official independent kindergartens in Kızıltepe District of Mardin Province. The sample was taken as the universe-sample. The study group of the qualitative dimension of the research consists of 40 pre-school teachers determined by the purposeful sampling technique. The Organizational Commitment Scale, which was developed by Meyer, Allen, and Smith (1993) and adapted into Turkish by Dağlı, Elçiçek and Han (2018), was used as the quantitative data collection tool of the research. The data collection tool of the qualitative dimension of the research is a three-question semi-structured interview form prepared by the researchers in line with the sub-dimensions of the Organizational Commitment Scale. Research findings; It was found that preschool teachers had high levels of organizational commitment in the dimension of emotional commitment, which is the sub-dimensions of the organizational commitment scale, and moderate levels of organizational commitment in the dimension of continuance commitment and normative commitment. The fact that preschool teachers are high in the dimension of emotional commitment can be considered positive in the study. In addition, it can be evaluated that the level of continuance commitment and normative commitment of teachers in the schools where they work should be increased.

Anahtar Kelimeler

preschool, Organizational Commitment, Management, Teacher

Okul Öncesi Öğretmenlerinin Örgütsel Bağlılıklarının Değerlendirilmesi

Öz

Öğretmenlik mesleğinin yapılmasında ve eğitim öğretim işlerinin yürütülmesinde örgüsel bağlılık çok önemlidir. Öğretmenin bağlılığı, mesleğinden memnuniyetinin sağlamasında, öğrencilerin başarılarında ve yanı sıra genel anlamda okulun başarılı olmasında da rol almaktadır. Bu araştırmanın amacı; okul öncesi öğretmenlerinin örgütsel bağlılık düzeylerini değerlendirmektir. Araştırma karma araştırma modellerinden sıralı açıklayıcı model kullanılarak yapılmıştır. Araştırmanın nicel boyutu tarama modeli ile nitel boyutu ise olgubilim modeli ile yürütülmüştür. Araştırmanının örneklemi Mardin İlinin Kızıltepe İlçesindeki resmî ana sınıfları ve resmî bağımsız anaokullarında görev yapmakta olan 216 okul öncesi öğretmeni oluşturmaktadır. Örneklem ise evren-örneklem olarak alınmıştır. Araştırmanın nitel boyutunun çalışma grubunu ise amaçlı örnekleme tekniği ile belirlenen 40 okul öncesi öğretmeni oluşturmaktadır. Araştırmanın nicel veri toplama aracı olarak Meyer, Allen ve Smith (1993) tarafından geliştirilip Dağlı, Elçiçek ve Han (2018) tarafından Türkçeye uyarlama çalışması yapılan Örgütsel Bağlılık Ölçeği kullanılmıştır. Araştırmanın nitel boyutunun veri toplama aracını ise araştırmacılar tarafından Örgütsel Bağlılık Ölçeği’nin alt boyutları doğrultusunda hazırlanmış olan üç soruluk yarı yapılandırılmış görüşme formu oluşturmaktadır. Araştırma bulguları; okul öncesi öğretmenlerinin örgütsel bağlılık ölçeği alt boyutları olan duygusal bağlılık boyutunda örgütsel bağlılık düzeylerinin yüksek, devam bağlılığı ve normatif bağlılık boyutunda örgütsel bağlılık düzeylerinin orta düzeyde olduğu bulguları elde edilmiştir. Araştırmada okul öncesi öğretmenlerinin duygusal bağlılık boyutunda yüksek çıkması olumlu değerlendirilebilir. Ayrıca öğretmenlerin görev yaptıkları okullardaki devam bağlılığı ve normatif bağlılık düzeylerinin arttırılması gerektiği şeklinde değerlendirilebilir.

Anahtar Kelimeler

Okulöncesi, Örgütsel Bağlılık, Yönetim, Öğretmen

Kaynakça

• Akduman, G. G. (2012). Okul öncesi eğitimin tanımı ve önemi (Editör: G. U. Balat). Okul öncesi eğitime giriş. Ankara: Pegem Akademi.
• Allen , N.J. ve Meyer, J.P. (1990). “The measurement and antecedents of affective, continuance and normative commitment to the organization”, Journal of Occupational Psychology. 63, 1-18.
• Alpar, R. (2017). Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Yöntemler, Ankara: Detay Yayıncılık.
• Arabikoğlu, S. N. (2015). Okulöncesi Öğretmenlerinin Okula Bağlılık ve Örgütsel Güven Düzeylerinin Okul Yöneticilerinin Liderlik Uygulamalarına Göre İncelenmesi/Examination of Organizational Commitment and Trust Levels of Preschool Teachers According to Leadership Practices. e-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 5(4), 83-98.
• Babaoğlu, O. (2021). Okul yöneticilerinin ve öğretmenlerin örgütsel bağlılık düzeyleri. (Yayımlanmamış Y.Lisans Projesi). Denizli, Pamukkale üniversitesi, Eğitim bilimleri enstitüsü
• Bakan, İ. (2018). Orgutsel Stratejilerin Temeli Orgutsel Bağlılık Kavram, Kuram, Sebeb ve Sonuclar. Ankara: Gazi Kitabevi.
• Balcı, T. D. (2019). Okul öncesi öğretmenlerinin algılarına göre yöneticilerin liderlik stili ile okul öncesi öğretmenlerinin örgütsel bağlılık düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Master's thesis, İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı.
• Berg, B. L. ve Lune, H. (2019). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Konya: Eğitim yayınevi
• Bozoğlu, G. (2011). Örgüt kültürü ve örgütsel bağlılık açısından eğitim sektöründe Yalova ilinde karşılaştırmalı bir araştırma (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Yalova: Yalova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Budak, T. (2009). İlköğretim okullarında görev yapan kadrolu ve sözleşmeli öğretmenlerin örgütsel bağlılıkları (Kocaeli ili örneği), (Yayınlanmamış yüksek lisans Tezi), Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Büyüköztürk, S., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö.E., Karadeniz, S. ve Demirel, F. (2022). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Camcı, V. (2013). Çalışanların örgüte bağlılıkları ile iş performansı arasındaki ilişkinin incelenmesi: Bankacılık sektöründe bir uygulama, (Yayınlanmamış yüksek lisans Tezi), İstanbul Aydın Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Celep, C. (2000). Teachers' Organizational Commitment in Educational Organizations. In National Forum of Teacher Education Journal , Vol. 10, No. 3, pp. 1999-2000.
• Christensen, B, L., Johnson, R, B., ve Turner, L, A. (2015). Research methods, design, and analysis. London: Pearson Education Limited.
• Collie, R. J., Shapka, J. D., ve Perry, N. E. (2011). Predicting teacher commitment: The impact of school climate and social-emotional learning. Psychology in the Schools, 48(10), 1034- 1048.
• Creswell, J. W. (2017). Qualitative inquiry and research design: Choosing among five approaches (2nd ed.). Thousand Oaks: Sage Publications.
• Creswell,J(2021). Karma Yöntem Araştırmalarına Giriş(Çev:M.Sözbilir).Ankara:Pegem A Yayıncılık
• Creswell, J. W., ve Plano Clark, V. L. (2015). Karma yöntem araştırmaları, tasarımı ve yürütülmesi (Çeviri Ed.: Y. Dede ve S. B. Demir). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Çağlar, Ç., ve Çınar, H. (2021). Okul müdürlerinin iletişim yeterliklerinin öğretmenlerin örgütsel bağlılığı üzerindeki etkisi. e-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 12(1), 157-170.
• Çepni, S. (2021). Araştırma ve proje çalışmalarına giriş. Trabzon: Celepler Matbaacılık.
• Çevik, M. N. (2022). Okulların örgüt yapısıyla örgütsel bağlılık arasındaki ilişkide okul ikliminin aracı rolü (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Dağlı, A., Elçiçek, Z., ve Han, B. (2018). Örgütsel bağlılık ölçeği'nin Türkçeye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması.
• Dağlı, A., ve Gençdal, G. (2018). Öğretmenlerin örgütsel bağlılığa ilişkin algılarının bazı değişkenlere göre incelenmesi. Elektronik Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(14), 164-175.
• Doğan, H., ve Çelik, K. (2019). Okul yöneticilerinin gücü kullanma stillerinin öğretmenlerin örgütsel bağlılıkları ve iş performansları ile ilişkisi, Eğitim ve Bilim Dergisi, 44(198), 37-55.
• Durna, U. ve Eren, V. (2005). Üç bağlılık unsuru ekseninde örgütsel bağlılık. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 6 (2), 210-219.
• Eminoğlu Küçüktepe, S. ve Erden, M. (2017). İlköğretim öğretmenlerinin mesleki etkililik algılarının incelenmesi. Turkish Studies, 12(28), 245-258.
• Erdem, H., Gokmen, Y., ve Turen, U. (2016). Psikolojik güçlendirme boyutlarının iş performansı üzerine etkisinde örgütsel bağlılığın aracılık rolü: Görgül bir araştırma. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 17(2), 161-176.
• Erkoç, İ. Ç. (2015). Algılanan örgütsel destek ve iş performansı arasındaki ilişkide öz yeterlilik faktörünün düzenleyici rolü: Bankacılık sektöründe bir araştırma (Doctoral dissertation), İstanbul Kültür Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü/Psikoloji Anabilim Dalı/Endüstri ve Örgüt Psikolojisi Bilim Dalı.
• Guba, E. G., ve Lincoln, Y. S. (1982). Epistemological and methodological bases of naturalistic inquiry. Educatio-nal Communication and Technology Journal, 30 (4), 233-252.
• Gül, H. (2002). Örgütsel bağlılık yaklaşımlarının mukayesesi ve değerlendirmesi. Ege Akademik Bakış Dergisi, 2(1), 37-56.
• Guney, S. (2017). Orgutsel Davranış. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• İmamoğlu, G. (2011). İlköğretim okulu öğretmenlerinin örgütsel bağlılık düzeyleri ve örgütsel adalet algıları arasındaki ilişki. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara
• İnce, M. ve Gül, H. (2005). Yönetimde Yeni Bir Paradigma: Örgütsel Bağlılık. Konya: Çizgi Kitabevi.
• Karasar, N. (2016). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Karataş, S., ve Güleş, H. (2010). İlköğretim okulu öğretmenlerinin iş tatmini ile örgütsel bağlılığı arasındaki ilişki. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3(2), 74-89.
• Karayılan, E. (2021), Öğretmenlerin örgütsel bağlılığının performansına etkisi: özel ve devlet okulu karşılaştırması (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul: Sabahattin Zaim Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü.
• Kaya, A., Balay, R. ve Tınaz, S. (2014). Yönetici ve öğretmenlerin yönetsel etkililik ve örgütsel bağlılık algıları arasındaki ilişki. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(2), 79-97.
• Kaygısız, A. G. (2012) İlköğretim Öğretmenlerinin Örgütsel Bağlılık Düzeyleri ve Karara Katılma Durumları Arasındaki İlişki. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Osmangazi Üniversitesi: Eskişehir.
• Keskin, A. (2018). Okul yöneticilerinin kayırmacılık davranışları ile öğretmenlerin örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişki (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Eskişehir: Osmangazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kırımlı, G. (2022). Öğretmenlerin mülteci öğrencilere yönelik tutumları ile örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişki (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Çanakkale: Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü.
• Koçak, H. (2017). İşletmelerde örgütsel bağlılık kavramı ve iş performansı üzerindeki etkileri, (Yüksek lisans tezi), Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Kurşunoğlu, A., Bakay, E., ve Tanrıoğen, A. (2010). İlkoğretim okulu oğretmenlerinin orgutsel bağlılık duzeyleri. Pamukkale Universitesi Eğitim Fakultesi Dergisi. S. 28, 101-115.
• Mahmood, S. M. R., ve Sak, R. (2019). Okul öncesi öğretmenlerinin mesleki tükenmişlik düzeyleri ile örgütsel sinizm tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 27(5), 2243-2259.
• Merriam, S. B. (2013). Nitel araştırma desen ve uygulama için bir rehber (Çev. Turan, S.). Ankara: Nobel Yayıncı-lık (Özgün çalışma, 2009)
• Meyer, J. P., Allen, N. J. ve Smith, C. A. (1993). Commitment to organizations and occupations: extension and test of a threecomponent conceptualization. Journal of Applied Psyhology, 78(4), 538-551.
• Meyer, J. P., ve Maltin, E. R. (2010). Employee commitment and well-being: A critical review, theoretical framework and research agenda. Journal of Vocational Behavior, 77(2), 323-337.
• Miles, M. B., ve Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis. Sage: NewYork.
• Morrison, E. W. (2011). Employee voice behavior: Integration and directions for future research. Academy of Management annals, 5(1), 373-412.
• Northcraft, G. B., ve Neale, M. A. (1990): Organizational behavior: A management challenge. USA: The Dryden Press.
• Özkan, V. (2008). İlköğretim okulunda görevli sınıf öğretmenlerinin bazı değişkenlere göre örgütsel bağlılık düzeyleri. (Yayınlanmamış yüksek lisans Tezi), Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• Polat, İ. (2020). Öğretmenlerin karara katılmaları ile örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişki: İzmir örneği (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Patton, M. Q. (2014). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Selvitopu, A. (2011). Ortaöğretim öğretmenlerinin örgütsel adalet algıları ile örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişki (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Burdur: Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Sığrı, U. (2007). İşgorenlerin orgutsel bağlılıklarının Meyer ve Allen tipolojisiyle analizi: Kamu ve ozel sektorde karşılaştırmalı bir araştırma. Anadolu Universitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(2), 261-278.
• Tan, S. (2017). Öğretmen algılarına göre örgütsel sağlık ve örgütsel bağlılık arasındaki bağlılığın incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Siirt: Siirt Üniversite Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Teddlie, C., ve Yu, F. (2007). Mixed methods sampling: A typology with examples. Journal of Mixed Methods Research, 1(1), 77-100.
• Teddlie, C. ve Tashakkori, A. (2015). Karma yöntem araştırmalarının temelleri. Anı Yayıncılık
• Uğraşoğlu, İ. K., ve Çağanağa, C. K. (2017). Öğretmenlerin örgüte bağlılık düzeylerinin farklı değişkenler acısından incelenmesi. International Journal of New Trends in Arts, Sports & Science Education. 6(4). 10.
• Uslu, B., ve Beycioğlu, K. (2013). İlköğretim okulu öğretmenlerinin örgütsel bağlılıkları ile müdürlerin paylaşılan liderlik rolleri arasındaki ilişki. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32.
• Yalçın, S. (2014). Öğretmenlerin algılarına göre okul yöneticilerinin liderlik stilleri ile öğretmenlerin iş yaşam kalitesi ve örgütsel bağlılık düzeyleri arasındaki 128 ilişkinin incelenmesi. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Atatürk Üniversitesi. Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Yavuzkiliç, S. (2021). Bağımsız anaokullarında görev yapan okul öncesi öğretmenlerinin örgütsel bağlılıkları ile iş performansları arasındaki ilişki. Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 12(1), 33-48.
• Yenihan, B. (2014). Örgütsel bağlılık ve iş tatmini arasındaki ilişki. Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(2), 170-178.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Wiener, Y. (1982). “Commitment in organizations: A normative view”. Academy of Management Review. 7, 418–428.