Öğretmen Adaylarının Bazı Astronomi Konularındaki Kavrama Düzeylerinin İncelenmesi

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 1, 119 - 141, 13.01.2024

Şafak Uluçınar Sağır Salih Değirmenci Aslı Dolunay

https://doi.org/10.34056/aujef.1251734

Öz

Öğretmen adaylarının Dünya ile ilgili astronomi konularını kavrama düzeylerinin belirlenmesi bu araştırmanın amacıdır. Araştırmada durum çalışması deseni kullanılmıştır. Çalışma grubu fen bilgisi, okul öncesi ve sınıf öğretmenliği programlarında son sınıfta öğrenim gören on öğretmen adayından oluşmaktadır. Veriler araştırmacıların geliştirdiği, sekiz soru içeren yarı yapılandırılmış “astronomi görüşme formu” ile toplanmıştır. Dünya’nın oluşumu, Dünya’nın hareketleri ve sonuçları, atmosfer olayları, mevsimlerin oluşumu, mevsim farklılıkları, yerel saat farkları, yıldız kayması ve kutup ışıkları konularında sorular sorulmuştur. Veriler, betimsel analizle oluşturulan kavramsal kategorilerde incelenerek analiz edilmiştir. Öğretmen adaylarının Dünya’nın oluşumuna ilişkin kavramsal bilgilerinin çoğunlukla “kavram yanılgısı içeren kısmen anlama” ve “kavram yanılgısı” düzeyinde olduğu görülmüştür. Gece-gündüz oluşumunda tam doğru cevapların fazla olduğu, mevsimlerin oluşumunda “kavram yanılgısıyla kısmen anlama” kategorsindeki cevapların fazla olduğu, yerel saat farklarında tam anlamanın fazla olduğu; yıldız kayması ve kutup ışıkları ile ilgili sorularda kavram yanılgılarının fazla olduğu belirlenmiştir. Öğretmen adayları Evren’in ve Dünya’nın oluşumunu karıştırmaktadır. Dünya’nın Güneş etrafındaki dönme ve dolanma hareketleri, Güneş’in etrafında Dünya’nın hareketi, yıldız ve meteorların hareketi gibi konularda kavram yanılgıları belirlenmiştir. Araştırmada amaçlı örneklem yoluyla seçilen öğretmen adaylarının astronomi kavramlarına yönelik algılarının yetersiz olduğu tespit edilmiştir. Araştırma sonucunda, astronomi eğitimine yönelik önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

astronomi, öğretmen adayı, kavram yanılgısı

Investigation of Pre-service Teachers' Comprehension Levels of Some Astronomy Subjects

Öz

The aim of this study is to determine the level of pre-service teachers' comprehension of astronomy subjects related to the Earth. In the research, case study design was applied. The research group consisted of ten pre-service teachers in science, primary and pre-school teaching programmes. The data were collected using a semi-structured "astronomy interview form" developed by the researchers and containing eight questions. The questions concern the origin of the Earth, its motion and its effects, atmospheric phenomena, the development of seasons, seasonal variations, local time variations, star shifts, and aurora. The data were analysed by examining them in conceptual categories established by descriptive analysis. It was observed that pre-service teachers' conceptual knowledge about the formation of the Earth was mostly at the level of "partial understanding with misconceptions" and "misconceptions". It was determined that there were more fully correct answers in the formation of day and night, more answers in the category of "partial understanding with misconceptions" in the formation of seasons, more full understanding in local time differences, and more misconceptions in questions about shooting stars and polar lights. Pre-service teachers confuse the formation of the Universe with the formation of the Earth. Misconceptions were identified in subjects such as the rotation and circulation of the Earth around the Sun, the motion of the Earth around the Sun, the motion of stars and meteorites. In the study, it was determined that the perceptions of the prospective teachers selected through purposive sampling towards astronomy concepts were inadequate. The results of the research provided recommendations for astronomy education.

Anahtar Kelimeler

astronomy, misconception, pre-service teacher

Kaynakça

• Abraham, M.R., Grzybowski, E.B., Renner, J.W., & Marek, E.A. (1992). Understandings and misunderstandings of eighth graders of five chemistry concepts found in textbooks. Journal of Research in Science Teaching, 29(2), 105-120.
• Åhlberg, M & Ahoranto, V. (2022). Sıx years of design experiments using concept mapping - at the beginning and at the end of each of 23 learning projects. https://www.mv.helsinki.fi/home/maahlber/SIX_YEARS_Presentation_Real_web.htm 18.04.2022
• Atwood, R. K., & Atwood, V. A. (1996). Preservice elementary teachers' conceptions of the causes of seasons. Journal of Research in Science Teaching, 33(5), 553-563.
• Atwood, R. K. & Atwood, V. A. (1997). Effects of instruction on preservice elementary teachers’ conceptions of the causes of night and day the seasons, Journal of Science Teacher Education, 8(1), 1-13.
• Ayvacı, H.Ş. & Sezer, K. (2019). Astronomi ile ilgili yapılan çalışmalara yönelik betimsel içerik analizi. International e-Journal of Educational Studies (IEJES), 3(5), 47-57.
• Balbağ, M.Z. & Koç, B.Ş. (2020). Fen bilgisi öğretmen adaylarının astronomiye yönelik ilgilerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. International Journal of Field Education, 6 (1), 107-122.
• Bektasli, B. (2014). In-service science teachers’ astronomy misconceptions. Mediterranean Journal of Educational Research, 8(15), 1–10.
• Bostan, A. (2008). Farklı yaş grubu öğrencilerinin astronominin bazı temel kavramlarına ilişkin düşünceleri. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Balıkesir Üniversitesi, Balıkesir.
• Bozdemir, H., Ezberci Çevik, E., Candan Helvacı, S. & Kurnaz, M.A. (2018). Fen bilgisi öğretmen adaylarının bazı astronomi kavramlarına yönelik alternatif fikirlerinin incelenmesi. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(4), 808-821.
• Brunsell, E., & Marcks, J. (2005). Identify a baseline for teachers’ astronomy content knowledge. Astronomy Education Review, 3(2), 38–46.
• Bulunuz, N., & Jarrett, O. S. (2009). The effects of hands-on learning stations on building American elementary teachers’ understanding about earth and space science concepts. Eurasia Journal of Mathematics, Science & Technology Education, 6(2), 85–99.
• Bülbül, E., İyibil, Ü.G. & Şahin, Ç. (2013). Ortaokul 8.sınıf öğrencilerinin astronomi kavramıyla ilgili algılamalarının belirlenmesi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 2(3), 182-191.
• Cardinot, A. & Fairfield, J.A. (2021). Alternative conceptions of astronomy: How Irishse condary students under stand gravity, seasons, and the bigbang. EURASIA Journal of Mathematics, Science and Technology Education, 17(4), em1950https://doi.org/10.29333/ejmste/10780.
• Chaisson, E. & McMillan, S. (2016). Astronomi bir bakışta evren, (Çev. Editörü M. Yıldız). Ankara: Atalay Matbaacılık.
• Coştu, B. (2002). Ortaöğretimin Farklı Seviyelerindeki Öğrencilerin Buharlaşma, Yoğunlaşma ve Kaynama Kavramlarını Anlama Düzeylerine İlişkin Bir Çalışma, Yüksek Lisans Tezi, K.T.Ü., Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Commins, N.F (1993). Sources of misconceptions in astronomy. The Proceedings of the Third International Seminar on Misconceptions and Educational Strategies in Science and Mathematics. 1-4 Agust, Misconceptions Trust: Ithaca, NY., 3-34.
• Çoruhlu, T.Ş. & Çepni, S. (2015). Kavramsal değişim pedagojileri ile zenginleştirilmiş 5E modelinin öğrenci kavramsal değişimi üzerine etkisinin değerlendirilmesi: “Kuyruklu Yıldız”, “Yıldız Kayması” ve “Meteor” örneği. Eğitim Bilimleri Dergisi, 41, 139-155.
• Değirmenci, Ö. M. (Edt.) (2012). Astronomi ve uzay bilimleri, 2. Baskı, Ankara: MEB Yayınları.
• Duit, R. & Treagust, F.D. (2003). Conceptual change: A powerful framework for improving science teaching and learning. International Journal of Science Education, 25(6), 671-688.
• Durukan, Ü.G. & Sağlam Aslan, A. (2015). The analysis of the understanding levels of teacher candidates in different departments about basic astronomy concepts. Participatory Educational Research, 2(2), 28-46.
• Düşkün, İ. (2011). Güneş-Dünya-Ay modeli geliştirilmesi ve fen bilgisi öğretmen adaylarının astronomi eğitimindeki akademik başarılarına etkisi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İnönü Üniversitesi, Malatya.
• Eğitim Fakültesi Öğretmen Yetiştirme Lisans Programları (2007). https://www.yok.gov.tr/Documents/Yayinlar/Yayinlarimiz/egitim-fakultesi-ogretmen-yetistirme-lisans-programlari.pdf 24.10.2023
• Emrahoğlu, N. & Öztürk, A. (2009). Fen bilgisi öğretmen adaylarının astronomi kavramlarını anlama seviyelerinin ve kavram yanılgılarının incelenmesi üzerine boylamsal bir araştırma. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18(1), 165-180.
• Eryılmaz, A., & Tatlı, A. (2000). ODTÜ öğrencilerinin mekanik konusundaki kavram yanılgıları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(18), 93-98.
• Ezberci Çevik, E., Bozdemir Yüzbaşıoğlu, H., Candan Helvacı, S. & Kurnaz, M.A. (2020). The opinions of prospective science teachers about some basic astronomy concepts. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 49(2), 1025-1060.
• Fen Bilgisi Öğretmenliği Lisans Programı (2023).https://www.yok.gov.tr/Documents/Kurumsal/egitim_ogretim_dairesi/Yeni-Ogretmen-Yetistirme-Lisans-Programlari/Fen_Bilgisi_Ogretmenligi_Lisans_Programi.pdf 24.10.2023 Gödek, Y., Polat, D. & Kaya, V.H. (2018). Fen bilgisi öğretiminde kavram yanılgıları, Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Gess-Newsome, J. 2001, The professional development of science teachers for science education reform: A review of research, In Professional Development Planning and Design, J. Rhoton & P. Bowers (Editors). Arlington, VA: NSTA Press.
• Göncü, Ö. & Korur, F. (2012). İlköğretim öğrencilerinin astronomi temelli ünitelerdeki kavram yanılgılarının üç-aşamalı test ile tespit edilmesi. X. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, 27-30 Haziran, Niğde.
• Gönen, S. (2008). A study on student teachers’ misconceptions and scientifically acceptable conceptions about mass and gravity. Journal of Science Education Technology, 17,70–81.
• Guba, E. G., & Lincoln, Y. S. (1982). Epistemological and methodological bases of naturalistic inquiry. Educational Communication and Technology Journal, 30 (4), 233-252.
• Gülseçen, H. (2002, Eylül). Astronominin diğer temel bilimlerle ilişkisi. V. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, Ankara.
• Güneş, B., Ünsal Y., Ergin, İ. (2001). Yüksek öğretim öğrencilerinin temel astronomi konularındaki bilgi düzeylerinin tespitine yönelik bir araştırma. Gazi üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(3), 47- 60.
• Gürbüz, F. (2016). Physics education: Effect of micro-teaching methods upported by educational technologies on pre-service science teachers’ misconceptions on basic astronomy subjects. Journal of Educationand Training Studies. 4 (2), 27-41.
• Henriques, L. (2000, April 29). Children's misconceptions about weather: a review of the literature, the annual meeting of the national association of research in science teaching, The annual meeting of the National Association of Research in Science Teaching, New Orleans, LA.
• Holloway, I., & Wheeler, S. (1996). Qualitative research for nurses. Oxford: Blackwell Science Ltd.
• Howitt, C. (2007). Pre-service elementary teachers’ perceptions of factors in an holistic methods course influencing their confidence in teaching science. Research in Science Education, 37, 41–58.
• Jansri, S. & Ketpichainarong, W. (2020). Investigating ın-service science teachers conceptions of astronomy, and determine the obstacles in teaching astronomy in Thailand. International Journal of Educational Methodology, 6(4), 745-758.
• Kanli, U. (2014). A study on identifying the misconceptions of pre-service and in-service teachers about basic astronomy concepts. Eurasia Journal of Mathematics, Science & Technology Education, 10(5), 471–479.
• Kalik, G., Ayhan, H. ve Gören, Z. (2023). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu Fen Bilimleri 5. Sınıf ders kitabı, Ankara: Devlet Kitapları.
• Kalkan, H. & Kıroğlu, K. (2007). Science and non science students’ ıdeas about basic astronomy concepts in preservice training for elemantary school teachers. Astronomy Education Review. 6(1), 15-24.
• Kallery, M. (2011). Astronomical concepts and events awareness for young children, International Journal of Science Education, 33(3), 341-369.
• Karakus, S. (2019). The effect of using concept cartoons in science class on misconceptions of 7th grade students on mass-weight. (Unpublished Master Thesis). Hacettepe University, Ankara.
• Klein, C. (1982) Children’ sconcepts of the earth and the sun: a cross-cultural study, Science Education, 65(1), 95-107.
• Koray, Ö. & Tatar, N. (2003). İlköğretim öğrencilerinin kütle ve ağırlık ile ilgili kavram yanılgıları ve bu yanılgıların 6.,7. ve 8. sınıf düzeylerine göre dağılımı. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi Fen ve Matematik Eğitimi Özel Sayısı, 13(13), 187-198.
• Kurnaz, M.A. (2012). Turkish students’ understandings about some basic astronomy concepts: a cross-grade study. World Applied Sciences Journal, 19(7), 986-997.
• MEB (2018). Fen Bilimleri Dersi (4-5 Sınıflar) Öğretim Programı, Talim ve Terbiye Dairesi Başkanlığı, Ankara.
• Merriam, S. B. (2013). Nitel araştırma: Desen ve uygulama için bir rehber (3. Baskıdan Çeviri, Çeviri Editörü: S. Turan). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Miles, M.B., & Huberman, A.M. (1994). Qualitative data analysis: an expanded sourcebook. (2nd ed.) New York: SAGE.
• Narjaikaew, P. (2013). Alternative conceptions of primary school teachers of science about force and motion. Social and Behavioral Sciences, 88, 250–257.
• Ogan-Bekiroglu, F. (2007). Effects of model-based teaching on preservice physics teachers’ conceptions of the moon, moon phases, and other lunar phenomena. International Journal of Science Education, 29(5), 555-593.
• Percy, J. R. (1998). Astronomy education: An international perspective. In L. Gouguenheim, D. McNally & J. R. Percy (Eds.), New Trends in Astronomy Teaching (pp.2-6). Cambridge, US: Cambridge University Press
• Plummer, J.D. (2009). A cross-agestudy of children’s knowledge of apparent celestial motion. International Journal of Science Education, 31, 1571–1605.
• Plummer, J. D., Zahm, V. M., & Rice, R. (2010). Inquiry and astronomy: Preservice teachers’ investigations of celestial motion. Journal of Science Teacher Education, 21(4), 471–493.
• Schoon, K. J. (1992). Students' alternative conceptions of earth and space. Journal of Geological Education, 40(3), 209-214.
• Subuyani, N.W. (2016). The profile of misconceptions among science subject student-teachers in primary schools, International Journal of Education & Literacy Studies, 4(2), 54-61
• Taşcan, M. & Ünal, İ. (2016). Fen bilgisi öğretmenlerinin temel astronomi bilgi düzeylerinin demografik değişkenler bakımından incelenmesi. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 10(1), 60-84.
• Trumper, R. (2000). University students' conceptions of basic astronomy concepts. Physics Education, 35(1), 9-14.
• Trumper, R. (2001). A cross-college age study of science and non science students’ conceptions of basic astronomy concepts in pre-service training for high-school teachers, Journal of Science Education and Technology, 10(2), 189-195.
• Trumper, R. (2006). Teaching future teachers basic astronomy concepts sun earth-moon relative movements at a time of reform in science education. Research in Science & Technological Education, 24(1), 85–109.
• Türk, C., Şener, N., & Kalkan, H. (2015). Pre-Service teachers’ conceptions of specific astronomy concepts: a longitudinal investigation. Journal of Social Science Studies, 2(2), 57-87.
• Türkoğlu, O., Örnek, F., Gökdere, M., Süleymanoğlu, N. & Orbay, M. (2009). On pre-service science teachers' pre-existing knowledge levels about basic astronomy concepts. International Journal of Physical Sciences, 4(11), 734-739.
• Türk, C., & Kalkan, H. (2018). Teaching seasons with hands-on models: model transformation. Research in Science & Technological Education, 36(3), 324-352.
• Valanides, N., Gritsi, F., Kampeza, M., & Ravanis, K. (2000). Changing pre-school children’s conceptions of the day/night cycle. International Journal of Early Years Education, 8(1), 27–39.
• Vinner S (1991) The role of definitions in teaching and learning mathematics. In: Tall D (eds) Advanced mathematical thinking, pp 65–81, Boston: Academic Publishers.
• Vosniadou, S. & Brewer, W. (1994). Mental models of theday/night circle. Cognitive Science, 18, 123-183.
• Waldek, S. (2022). https://www.space.com/15139-northern-lights-auroras-earth-facts-sdcmp.html 27.05.2022
• Wandersee, J.H., Mintzes, J.J. & Novak, J.D. (1994). Research on alternative conceptions in science. In D.L. Gabel (Ed) Handbook of Research in Science Teaching, UpperSAddle River, NJ: Merril/ Prentice.
• Yanık, S. (2023). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu Fen Bilimleri 8. Sınıf ders kitabı, Ankara: Devlet Ata Yayıncılık.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2021). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, 12. Baskı, Ankara: Seçkin Yayıncılık.