KIRSAL MİRASIN İZİNDE KÖY MÜZELERİ: ANTALYA AKSU KÖY ENSTİTÜ MÜZESİ

Yıl 2024, Cilt: 3 Sayı: 2, 212 - 230, 31.12.2024

Asmar Ibrahimova

Öz

Müzeler, toplumların tarihini, kültürel zenginliklerini ve sosyal yapılarını koruyan önemli mekânlardır. Sanat, tarih, bilim ve etnografya gibi çeşitli müze türleri bulunsa da köy müzeleri özellikle kırsal yaşamın izlerini, tarımsal geçmişi, yerel kültürü ve geleneksel mimariyi koruyarak ziyaretçilere özgün ve farklı bir deneyim sunarak geçmiş ile bugün arasında bir köprü kurar. Köy müzeleri özellikle yapısal özellikleri ile farklılaşarak, taşıdığı özellikler ile kullanıldığı dönemin yaşam tarzını, o dönemin geleneklerini ve tarım geçmişini yansıtmaktadır. Dünyanın pek çok farklı yerinde, köy müzeleri halkın geçmişle bağlantısını güçlendiren benzersiz yapılar olarak dikkat çekmektedir.
Türkiye'nin güneyinde yer alan Antalya, doğal güzellikleri ve kültürel zenginlikleri ile sadece turizm merkezi değil, aynı zamanda köklü bir tarihin taşıyıcısıdır. Antalya’nın Aksu ilçesi, bu tarihsel mirası yansıtan önemli bir yerleşimdir. Aksu’da yer alan Köy Enstitüsü Müzesi, Türkiye’nin kırsal eğitim geçmişine ışık tutarken, yerel kültürü ve tarihi de gözler önüne seren özel bir örnektir.
Bu çalışmada, dünyadaki farklı köy müzelerinin işlevleri ve tasarım yaklaşımları incelenmiş, ardından Antalya’daki Aksu Köy Enstitüsü Müzesi’ne odaklanılmıştır. Köy müzeleri için geliştirilen tasarım rehberi ise, bu tür yapıların sürdürülebilir ve etkili bir şekilde tasarlanabilmesi için önemli bir kaynak sunmayı amaçlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

kırsal yerleşim, müze tasarımı, yerel kültür, sergileme

Tracing Rural Heritage Through Village Museums: Antalya Aksu Village Institute Museum

Öz

Museums are significant spaces that preserve the history, cultural richness, and social structures of societies. While various types of museums exist, such as those dedicated to art, history, science, and ethnography, village museums stand out by preserving traces of rural life, agricultural heritage, local culture, and traditional architecture. They offer visitors a unique and distinct experience, creating a bridge between the past and the present. Village museums, particularly through their structural characteristics, reflect the lifestyle, traditions, and agricultural history of the era they represent. Across the world, village museums are recognized as unique structures that strengthen the public's connection with the past.
Antalya, located in the south of Turkey, is not only a tourism hub with its natural beauty and cultural wealth but also a carrier of a deep-rooted history. The Aksu district of Antalya is a significant settlement that reflects this historical heritage. The Village Institute Museum in Aksu is a remarkable example, shedding light on Turkey's rural education history while also showcasing local culture and history.
This study examines the functions and design approaches of various village museums worldwide, focusing on the Village Institute Museum in Antalya's Aksu district. The design guide developed for village museums aims to provide a valuable resource for ensuring that such structures are designed sustainably and effectively.

Anahtar Kelimeler

Rural Settlement, Museum Design, Local Culture, Exhibition

Kaynakça

• Altun, A. O., 2019. Kırsal Mirasın Hafıza Mekânları: Köy Müzeleri. Yerel Kimlik Dergisi, 59, 18-21.
• Antalya Valiliği, 2024. Aksu. http://www.antalya.gov.tr/aksu (Erişim Tarihi: 19.11.2024)
• Artun, A., 2019. Müzecilik Yazıları, Modern Sanat Müzesinin Tasarımı. İletişim Yayıncılık. İstanbul
• Aslanoğlu, O., 2014. Zamanla Değişen Müze Tasarım Anlayışı ve Güncel Bir Örnek Olarak Mercedes-Benz Müzesinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi. İç Mimarlık Anabilim Dalı. İstanbul.
• Avcı Akçalı, A., 2015. Karanlık Sokağı Aydınlatan Enstitü: Aksu Köy Enstitüsü. Journal of Turkish Studies. 10. 27-27. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.8070
• Aykut, Z., 2017. Müze Sergilemelerinde İzleyici-Sergi Etkileşimi Bağlamında Mekân Tasarımı Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi, Güzel Sanatlar Enstitüsü, İç Mimarlık Ana Sanat Dalı.
• Ching, F.D.K., 2002. Mimarlık: Biçim, mekân ve düzen. Yapı Endüstri Merkezi Yayınları, İstanbul
• Ergenekon, B., 2023. Aksu Köy Enstitüsü. Aydınlık. https://www.aydinlik.com.tr/koseyazisi/aksu-koy-enstitusu-241163 (Erişim Tarihi: 5.11.2024)
• Estate Romana, 2024. Il MuSEd – Museo della Scuola e dell’Educazione Mauro Laeng, Proposte Mused. https://www.estateromana.com/proposte/mused/ (Erişim tarihi: 25.11.2024)
• ICOM, 2007. ICOM Statutes: 21st ICOM General Conference, Vienna.
• Kandemir, Ö., Uçar, Ö., 2012. Değişen Müze Kavramı ve Çağdaş Müze Mekânlarının Oluşturulmasına Yönelik Tasarım Girdileri, Sanat ve Tasarım Dergisi, 18, 17-47
• Olgun, İ., Öğdül, H., 2015. Nerede bir Yerleşim Varsa ve İnsan Eli Değmişse Orada Tasarım Var Diyebiliriz. Arkitera. https://www.arkitera.com/soylesi/nerede-bir-yerlesim-varsa-ve-insan-eli-degmisse-orada-tasarim-var-diyebiliriz/ (Erişim tarihi: 06.12.2024)
• Sağlam S., 2023. Dimitrie Gusti Ulusal Köy Müzesi. Helezon Dergisi. https://helezondergisi.com/dimitrie-gusti-ulusal-koy-muzesi-seher-saglam/ (Erişim Tarihi: 6.12.2024)
• Skansen, 2024. This is Skansen. Skansen. https://skansen.se/en/this-is-skansen/ (Erişim tarihi: 02.12.2024)
• T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, 2024. Müze nedir? https://kvmgm.ktb.gov.tr/TR-110024/s-s-s.html (Erişim Tarihi: 5.11.2024)
• Uslu, Ö., Yalçin, G., 2020. Görsel Algı Bağlamında Mekân Tasarım Bileşenlerinin İncelenmesi- Adana Arkeoloji Müzesi. Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(2), 232-244. https://doi.org/10.47130/bitlissos.804061 Yöndem, İ. A., Akyol, A.A., 2017. Müzelerde Aydınlatma Kriterlerinin Sergideki Malzemelerin Korunmasına Etkisi: Çengelhan Rahmi Koç Müzesi. Sosyal Bilimler Dergisi, 12, 526-542.