Türkiye’de Siyasi Partiler Arası Seçim İttifaklarına Yönelik Seçmen Algısı: Karaman İlinde Bir Araştırma

Yıl 2020, , 159 - 190, 07.03.2020

Fadime Dilber Sefa Usta

https://doi.org/10.18037/ausbd.700343

Öz

Kuvvetler ayrılığı prensibi doğrultusunda, hükümet sistemleri içerisinde parlamenter, yarı
başkanlık ve başkanlık sistemleri ön plana çıkmaktadır. Türkiye’de 2018 yılına kadar
parlamenter sistem hüküm sürerken, 16 Nisan 2017 tarihinde gerçekleştirilen referandumla
anayasa değişikliğine gidilmiş ve Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminin anayasal dayanağı
oluşturulmuştur. 24 Haziran 2018 tarihinde yapılan seçimlerle birlikte Cumhurbaşkanlığı
Hükümet Sistemine geçilmiştir. Bu seçimlerde, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminin bir
sonucu olarak siyasi partiler arası ittifak uygulamasına gidilmiştir. Buradan hareketle hazırlanan
çalışmanın temel iddiası “Türkiye’de Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ne geçiş ve seçim
sistemi sebebiyle siyasi partiler arasında ittifak yapılmasının zorunlu hale geldiğidir”. Bu
minvalden hareketle hazırlanan çalışmanın temel amacı, Karaman ili örneğinden hareketle,
Türkiye’de siyasi partiler arası ittifak yapılmasının seçmenler üzerindeki etkisinin irdelenmesidir.
Bu amaç doğrultusunda hazırlanan çalışmada ilk olarak Türkiye’de Cumhurbaşkanlığı
Hükümet Sistemi hakkında genel hatlarıyla bilgi verilmekte, Türkiye’de siyasi partiler arası
ittifakın arka planı ele alınıp, 2018 genel seçim sonuçları incelenmektedir. Son olarak,
seçmenlerin siyasi partiler arası ittifaka yönelik algılarını belirlemeye yönelik Karaman il
merkezinde gerçekleştirilen alan araştırması sonucunda elde edilen bilgi ve bulgular
değerlendirmeye tabi tutulmaktadır. Betimsel araştırma yöntemi ve nicel araştırma
yöntemlerinden birisi olan anket tekniğinden yararlanılan çalışmada elde edilen bulgular ve
sonuçlardan ilki, katılımcıların yarısı partiler arası ittifak hakkında net bilgiyi sahip olduğudur.
Partiler arası ittifak yapılmasının oy verme davranışlarını değiştirmediğini belirtenlerin oranı %
33’dür. Katılımcıların yarısı, seçim sistemi sebebiyle, siyasi partilerin tek başına iktidar
olamayacağını düşünmeleri sebebiyle ittifaka yöneldiğini ifade etmiştir. Çalışmada elde edilen bir
diğer bulgu, yazılı ve görsel medyanın ittifak içinde olan partilerin söylem, aday ve projelerini
tanıtmada etkili olduğudur.

Anahtar Kelimeler

Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi, Seçim Sistemleri, Siyasi Partiler, Seçim İttifakı, Seçmen Davranışı

Kaynakça

• 1 Nolu Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi. (Temmuz 10, 2018). Resmî Gazete, (Sayı:30474), http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/19.5.1.pdf, (Erişim Tarihi: 20.12.2019).
• 5678 Sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasasında Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun (31 Mayıs 2007), https://www.tbmm.gov.tr/kanunlar/k5678.html, (Erişim Tarihi: 20.12.2019).
• 6771 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasasında Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun (11 Şubat 2017), Resmi Gazete (Sayı: 29976). https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2017/02/20170211-1.htm, (Erişim Tarihi: 20.12.2019).
• 7102 sayılı “Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanun ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” (13 Mart 2018), Resmi Gazete (Sayı:
• 30362), https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2018/03/20180316-28.htm, (Erişim Tarihi: 20.12.2019).
• Akman, E. (2019). Cumhurbaşkanlığı hükümet sisteminde politika aktörleri, Paradoks Dergisi, 15(1), 35-54.
• Altunışık, R., Coşkun, R. & Yıldırım, E. (2005), Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri: SPSS uygulamalı, (4. baskı), Sakarya: Sakarya.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak E., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri, (11. baskı), Ankara: Pegem Akademi.
• Gözler, K. (2015). Türk anayasa hukukuna giriş, Bursa: Ekin.
• Gözler, K. (2016). Anayasa hukukuna giriş: Genel esaslar ve Türk anayasa hukuku, Bursa: Ekin.
• Karaman Valiliği (2019), Karaman 2018 Yılı Nüfus Sayımı Sonuçları, http://www.karaman.gov.tr/nufus, (Erişim Tarihi: 20.12.2019).
• Karaman Yerel Seçim Sonuçları, https://secim.haberler.com/2019/yerel-secimler/karamansecim-sonuclari/, (Erişim Tarihi: 20.12.2019).
• Montesquieu (2017). Kanunlarının ruhu üzerine. Günen Berna (Çev.), Ankara: Türkiye İş Bankası.
• Özdamar, K. (1999). Paket programlar ile istatistiksel veri analizi, Eskişehir: Kaan Kitabevi.
• Türkiye Cumhuriyet Anayasası, https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.2709.pdf, (Erişim Tarihi: 20.12.2019).
• Usta, S. & Bilgiç E. (2017). “Hemşehrilik bilinci ve kent konseyleri: Karaman ilinde bir araştırma”, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 1(26), 223- 252.