Kültürlerarası İletişim Bağlamında Nefret Söylemi ve Christchurch Kenti Cami Saldırıları Örneklemi Üzerinden Bir Söylem Analizi

Yıl 2020, , 245 - 260, 07.03.2020

Sibel Akova , Gökmen Kantar

https://doi.org/10.18037/ausbd.701084

Cited By: 2

Öz

Çalışmanın sorunsalını oluşturan, Yeni Zelanda'nın Christchurch kentinde yer alan Linwood ve Nur (Al Noor) camilerine 15 Mart 2019 tarihinde, Cuma namazı sırasında düzenlenen ve 51 kişinin yaşamını yitirmesine, onlarca kişinin de yaralanmasına sebep olan terör saldırıları, günümüzün küreselleşme eğilimini taşıyan ve kültürlerarası iletişim adına en büyük engeli oluşturan nefret söyleminin de örneklemini oluşturmaktadır. İskoç bir ailenin çocuğu olan, Avustralya vatandaşı Brenton Harrison Tarrant’ın, Yeni Zelanda’da Sırpça dilinde Sırp etnik milliyetçilerinin mottosu haline dönüşen Remove Kebab (Kebabın Ortadan Kaldırılması) adlı şarkı ile katliamı gerçekleştirmesi ve daha da vahim boyutu olan katliamın sosyal medya üzerinden canlı olarak yayınlayabilmesi, nefret söylemi ile suçlarının da küreselleştiğinin temel göstergesini oluşturmuştur. Tüm dünyanın dehşet ve üzüntü ile tanık olduğu, insanlık dışı menfur terör saldırılarının öncesinde sosyal medya hesabından Neonazi ideolojilerin yer aldığı 74 sayfalık Büyük Yer Değiştirme (The Great Replacement) başlıklı bir manifesto yayınlayarak, tarihin en önemli nefret söyleminin kitleselden kişisele değin indirgenen örneklemlerinden birini oluşturmaktadır. Sosyal medya üzerinden 17 dakika süren yayın ile terör saldırısını dünyaya duyuran Tarrant’ın, dehşet görüntüleri arasında dikkat çeken fon müziğinin, Çetnik olarak adlandırılan Sırp milliyetçi milislerinin Bosna Savaşı esnasında popüler hale gelen ve milli olarak kabul gören Serbia Strong (Güçlü Sırbistan) olması nefret söyleminin küreselleşme misali sınırları aşan boyutunu gözler önüne sermektedir. Üzerinde eylemini destekleme amacını pekiştiren, nefret söyleminin göstergelerini taşıyan 5 adet silahını alarak, Al Noor (Nur) Camii’ne yönelen ve sanal bir oyunda düşmanlarına ateş ederek, puan toplayarak oyunu kazanma motivasyonunu taşıyan bir sanal oyun müptelası misali 28 yaşındaki Tarrant’ın motivasyonu, 1992-1995 yılları arasında Bosna Savaşı esnasında Sırp Milis kuvvetlerinin Müslüman Boşnaklara yönelik gerçekleştirdikleri saldırıların güdülenmeleri ile özdeşleşmektedir. Çalışma içerisinde Sırp Milis güçlerinin Bosna Savaşı sırasında Sırp halkına moral desteği sağlamak adına hazırladığı Remove Kebab adlı marşında kullanmış olduğu doğal dil, Bardin’in “Yıldız Falı” içerik analizi yöntemine göre incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Nefret Söylemi, Terör, Christchurch

Kaynakça

• Ataman, H. (2012). Nefret suçlarını farklı yaklaşımlar çerçevesinden ele almak: Etik, sosyo-politik ve bir insan hakları problemi olarak nefret suçları. Y. İnceoğlu (Ed.), Nefret söylemi ve/veya nefret suçları içinde İstanbul: Ayrıntı.
• Binark, M., & Çomu, T. (2013). Yeni medya ortamlarında nefret söylemi. M. Çınar (Ed.), Medya ve nefret söylemi: kavramlar, mecralar, tartışmalar içinde (s. 199-218). İstanbul: Hrant Dink Vakfı.
• Cortese, A.J. (2006). Opposing hate speech. U.A: Praeger.
• Çayır, K. (2010). Ayrımcılığın sosyolojisi ve Türkiye toplumu. A. Çavdar ve A.B. Yıldırım (Ed.), Nefret suçları ve nefret söylemi içinde (s. 45-54). İstanbul: Uluslararası Hrant Dink Vakfı. Dijk, T.A. (2010). Söylem ve iktidar. (Çev. Pınar Uygun), A. Çavdar ve A.B. Yıldırım) (Ed.), Nefret suçları ve nefret söylemi içinde (s. 9-44). İstanbul: Uluslararası Hrant Dink Vakfı.
• Fairclough, N. & Graham, P. (2003). “Eleştirel söylem çözümlemecisi olarak Marx: Eleştirel yöntemin yaratılışı ve küresel sermayenin eleştirisi ile bağıntısı”, B. Çoban ve Z. Özarslan (Ed.), Söylem ve ideoloji: Mitoloji, din, ideoloji içinde İstanbul: Su.
• Foucault, M. (1993). Michel Foucault ders özetleri 1970-1982. Selahattin Hilav (Çev.), İstanbul: Yapı Kredi.
• Foucault, M. (2005). Özne ve iktidar. Işık Ergüden ve Osman Akınbay (Çev.), İstanbul: Ayrıntı.
• Gürler, C. (2010). Nefret suçları ve iş hayatı. Ankara Barosu Dergisi, (1). 259-274.
• Jadna Bosno Suverena, https://www.youtube.com/watch?v=D-mzBqmJE34, (Erişim Tarihi: 12.12.2019.)
• Karan, U. (2007). Türk hukukunda ayrımcılık yasağı ve Türk Ceza Kanunu’nun 122. maddesinin uygulanabilirliği, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 20(73), 146-173.
• Kocaman, A. (2009). Söylem üzerine, (3. baskı), Ankara: ODTÜ.
• Laurance, B. (1975). L’Analyse de contenu, Paris: Edition PUF.
• Pingu Plays Serbia Strong Aka Remove Kebab, https://www.youtube.com/watch?v=ymnGubmDEZw, Erişim Tarihi: 12.12.2019.
• Removing Kebab in Battlefield, https://www.youtube.com/watch?v=nkAZe7_XD-4, (Erişim Tarihi: 12.12.2019).
• Sırp Milliyetçi Milislerinin Marşı: Serbia Strong Şarkısı, https://www.youtube.com/watch?v=0tUUe7Y29To, (Erişim Tarihi: 12.12.2019).
• Sözen, E. (1999). Söylem, belirsizlik, mübadele, bilgi/güç ve refleksivite. İstanbul: Paradigma.
• Şahin, M. Bosna ve cihadın efsane birliği kara kuğular (Crni Labudovi), https://www.islamianaliz.com/m/3622/bosna-ve-cihadin-efsane-birligi-kara-kugular-crni-labudovi, (Erişim Tarihi: 12.12.2019).
• Weber, A. (2009). Nefret söylemi el kitabı. Metin Çulhaoğlu (Çev.), Avrupa Konseyi.
• http://www.tdk.gov.tr/ (Erişim Tarihi: 12.12.2019).