Yunus Emre Düşüncesinde Bir Eğitim Modeli Olarak “İnsân-ı Kâmil”: Konuya Öğretim Programlarının Kültürel ve Felsefi Temelleri Bağlamında Bir Yaklaşım

Yıl 2017, Cilt: 17 Sayı: 1, 29 - 42, 15.03.2017

Doç. Dr. Mizrap Polat

https://doi.org/10.18037/ausbd.415629

Öz

 Yunus Emre Anadolu İslam coğrafyasının önemli bir edebiyat, tasavvuf ve düşünce adamıdır. Yunus’un Eğitim Biliminin hem kuram hem de uygulama alanında kadim bir tasavvuru olan “İnsân-ı Kâmil” düşüncesi bağlamında değerlendirilebilecek yaklaşımlarının, günümüz okul öğretim programlarına yansıma durumu bu makalenin ana konusudur. Bu bağlamda bir yandan Yunus Emre’nin eserleri, diğer yandan ise Ortaöğretim Felsefe Dersi Programı ele alınıp hem içerik hem de eğitim bilimi bakış acısından analiz edilmiştir. Araştırmamızda elde edilen sonuç ise, medeniyetimize özgü bir eğitim-öğretim konsepti olan “İnsân-ı Kâmil” tasavvurunun günümüz eğitim kuram ve uygulamasına yeterince yansımadığıdır. İnsân-ı Kâmil, mükemmel, yetkin ve olgun insan olma sürecine bilinçli olarak girmiş, değerlerin taşıyıcısı ve rol model olma vasfına sahip bir insanı ifade eder. Dolayısıyla bu kavram değer öğretimi yönünden de oldukça önemlidir. Klasik eğitim düşüncesinin temel kavramlarının Eğitim Biliminin günümüzde sunduğu bilgi ve tecrübeleri ışığında yapıcı bir eleştiriye tabi tutularak yeniden okunması ülkemizdeki eğitim kuram ve uygulamasının özgünleşerek gelişmesine katkı sunması beklenen bir durumdur. 

Anahtar Kelimeler

Felsefe Dersi Öğretim Programları, Değer Öğretimi, Yunus Emre

Kaynakça

• Buhari, Muhammed İbn ‘İsmail. Ec-Cami’ es-Sahih. Cebecioğlu, Ethem (2014). Tasavvuf Terimleri ve Deyimleri Sözlüğü (6. Baskı). Ankara: Otto.
• Cürcânî, Seyyid Şerîf (el-Cürcani, Ali İbn Muhammed) (2014). Ta‘rîfât. Tasavvuf Istılahları. [Arapça ve Türkçe Tercüme birlikte basım]), Tolun, Abdulaziz Mecdi (Terc.), Acer, Abdulrahman (Ed.), İstanbul: Litera Yayıncılık.
• Çetin, Osman (1981). Selçuklu Müesseseleri ve Anadolu’da İslâmiyet’in Yayılışı. İstanbul: Marifet.
• Eraslan, Kemal (2016). Yesevî’nin Fakr-nâmesi. Ankara : Hoca Ahmet Yesevi Uluslararası Türk-Kazak Üniversitesi.
• Farabi (el-Farabi, Ebu Nasr Muhammad) (2001). El-Medinetü’l Fâzıla (Mabādi’ ārā’ ahl al-madīna al-fādila). Danışman, Nafiz (Terc.), Akara: M.E.B.
• Gordlevski, V. (1988). Anadolu Selçuklu Devleti. Yaran, Azer (Terc.), Akara: Onur Yayınları.
• Habermas, Jürgen (1998). Faktizität und Geltung. Beiträge zur Diskurstheorie des Rechts und des demokratischen Rechtsstaats. Frankfurt a. M.: Suhrkamp.
• Halman, Talât Sait (1991). Yunus Emren’in Hümanizması. Özbay, Hüseyin ve Tatçı, Mustafa (Ed.). Yunus Emre ile İlgili Makalelerden Seçmeler (s. 161–169). Ankara: Kültür Bakanlığı.
• Hünkâr Hacı Bektâş-ı Velî (2007). Makâlât (Osmanlıca ve Yeni Türkçe metin birlikte). Yılmaz, Ali; Akkuş, Mehmet ve Öztürk, Ali (Ed.), Ankara: Diyanet İşleri Vakfı Yayınları. İbni ‘anbel, Ebu Abdullah Ahmed İbn Muhammed. El-Müsned.
• İhvân-ı Safâ (2013). İhvân-ı Safâ Risâleleri (Rasā’il Ihwān as-safā’ wa-Hullān al-Wafā). Kahraman, Abdullah (Ed.); Çalışkan, İbrahim vd. (Terc.), Bd. 2, Istanbul: Ayrıntı. İmam Gazali (el-Gazzali, Ebu Hamid Muhammed İbn
• Muhammed) (2004). Mü’minler İçin Yükselme Basamakları. Duran, Abdulhalık (Ed.), İstanbul: Hikmet Yayınevi.
• Jaspers, Karl (2012). Der philosophische Glaube. München ve Zürich: Piper.
• Kant, Immanuel (1786). Grundlegung zur Metaphysik der Sitten. (2. Baskı). Riga: Hartknoch.
• Karavelioğulları, Neriman (2015). Ortaöğretim Felsefe Ders Kitabı. Ankara: S. E. K. Yayınları.
• Kuleyni, Ebu Cafer Muhammad İbn Yaqub İbn Ishak (2007). Usul al-Kafî. Beirut: Manşurat al-Fecr. Mevlâna Celâleddin Rûmî (2011). Mesnevî –Tam Metin – (8. Baskı). Konya: Palet.
• Milli Eğitim Bakanlığı Ortaöğretim Genel Müdürlüğü (Ed.) (2009). Felsefe Dersi Öğretim Programı. Ankara: M.E.B.
• Muslim İbn Haccac. Al-Cami es-Sahih. Nesefi, Azizuddin (Necm’ed-Din Ebu Hafs Ömer İbn Muhammed) (2013). Tasavvufta İnsan Meselesi. İnsan-ı Kâmil (2. Baskı). Kanar, Mehmet (Terc.), İstanbul: Dergah Yayınları.
• Nietzsche, Friedrich (2012). Gesammelte Werke. Köln: Anaconda.
• Platon (tarihsiz). Der Staat. München: Wilhelm Goldmann.
• Polat, Mizrap (2010). Frieden im Koran und seine religionspädagogischen Implikationen. Eine koranexegetische und fachdidaktische Betrachtung. Frankfurt a.M. vd.: Peter Lang.
• Şeker, Mehmet (2002). Anadoluda Bir Arada Yaşama Tecrübesi: Türkiye Selçukluları ve Osmanlılar’da Muslim-Gayr-i Muslim İlişkileri. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı.
• Tatcı, Mustafa (2005). Yunûs Emre Dîvânı. Tenkitli Metin (2. Baskı). İstabul: M.E.B.
• Türk, Hüseyin ve Çapar, Mustafa (2011). Alevilikte Yola Giriş Geleneklerinin Karşılaştırmalı olarak İncelenmesi. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, Sayı 2011, Cilt 60, s. 17–42.
• Yağmur, Sinan (Haz.) (2013). Yunus Emre Divanı. İstanbul: Dergah.
• Yunus Emre (2012). Risâletü’n-Nushiyye. Boz, Erdoğan (Haz.), Ankara: Gazi Yayınları.