2008 Küresel Krizi Öncesi ve Sonrası Dönemde Seçilmiş Avrasya Ekonomilerinin Türkiye ile Olan Dış Ticareti’nin Panel Veri Yöntemi ile Analizi

Yıl 2019, Cilt: 19 Sayı: 1, 65 - 80, 21.03.2019

Ali Konak Hayrettin Kesgingöz

https://doi.org/10.18037/ausbd.550248

Öz

Günümüzde, ekonomik açıdan gittikçe önem kazanan Avrasya ülkeleri diğer ülkeler açısından önemli bir ticari partner haline gelmiş durumdadır. Gelişen dünyada küresel ekonomik yapının önemli bir parçasını teşkil eden Avrasya ülkeleriyle Türkiye arasında ticari açıdan ciddi bir etkileşimin söz konusu olduğuna ve bu ülkelerle Türkiye arasında, mal ve hizmet ticareti açısından büyük bir potansiyelin bulunduğuna değinmekte yarar vardır. 

Küresel nitelikteki 2008 krizinde ve krizden sonraki yıllarda Avrasya ülkeleriyle Türkiye arasındaki dış ticaretin yapısını ve gelişimini analiz etmek amacıyla hazırlamış olduğumuz çalışmamızda, ekonometrik model olarak panel veri analiz yöntemi kullanılmıştır. Elde edilen amprik bulgular neticesinde, Azerbaycan, Belarus, Gürcistan, Kırgızistan, Kazakistan, Moldova, Rusya, Türkiye ve Ukrayna’nın sabit sermaye yatırımlarının, döviz kurunun ve büyümenin dış ticaret üzerine olumlu etkisi olduğu sonucuna ulaşılmıştır. 

Anahtar Kelimeler

Küresel Kriz, Avrasya Ekonomileri, Dış Ticaret, Küreselleşme

Kaynakça

• Baldemir, E. ve Keskiner, A. (2004). Devalüasyon, Para, Reel Gelir Değişkenlerinin Dış Ticaret Üzerine Etkisinin Panel Data Yöntemiyle Türkiye İçin İncelenmesi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(4), 44-59.
• Baltagı, H. B. (2005). Econometric Analysis of Panel Data. 3.Edition, England: John Wiley&SonsGmbh. West Sussex.
• Bayar, F. (2009). Küreselleşme kavramı ve küreselleşme sürecinde Türkiye. Uluslararası Ekonomik Sorunlar Dergisi, (32), 25-34. http://www.mfa.gov.tr/data/Kutuphane/yayinlar/EkonomikSorunlarDergisi/sayi32/firatbayar.pdf
• Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK). (2012). Beyaz Rusya Ülke Bülteni, Ankara: Belarus Ülke Bülteni-DEİK, https://www.deik.org.tr/uploads/belarusulke-bulteni.pdf
• Golovko, A. (2013). Avrasya ülkelerinin dünya ticaret sistemine entegrasyonu. Çankırı Karatekin Üniversitesi Uluslararası Avrasya Strateji Dergisi, 2(2), 167-192. http://www.arastirmax.com/en/system/files/dergiler/169983/makaleler/2/2/arastirmaxavrasya-ulkelerinin-dunya-ticaret-sistemine-entegrasyonu.pdf
• Green,W.H. (2003). Econometric Analysis: Analysis of Panel. 5.Edition,New Jersey: PrenticeHall. IMF, http://data.imf.org/regular.aspx?key=60998117 (Erişim Tarihi : 28.11.2017)
• İstanbul Tekstil ve Konfeksiyon İhracatçı Birlikleri (İTKİB), (2013), RusyaFederasyonu (Hazır Giyim ve Konfeksiyon Sektörü Açısından), Temel Ekonomik Göstergeler (Genel ve Sektörel Bilgiler), İstanbul: İTKİB
• Karluk, S. R. (2011). Küresel krizin kırgızistan ekonomisine etkisi ve Türkiye-Kırgızistan ekonomik ilişkilerindeki gelişmeler, Selahattin Sarı (Ed.), JusupPirimbaev (Ed.), Alp H. Gencer (Ed.), AynuraTurdalieva (Ed.), International Conference On EurasıanEconomies(s. 47-56). Bişkek: Manas Üniversitesi Yayını
• Kesgingöz, H. (2015). Döviz kurundaki değişimin Türkiye-Kırgızistan dış ticaretine etkisi: Var analizi. Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8, 91-99. http://dergipark.gov.tr/iibfdkastamonu/issue/29398/317879
• Mercan, M. (2014). Ekonomik büyümenin belirleyicileri ve 2008 krizi: Orta Asya ülkeleri ve Türkiye ekonomisi için panel veri analizi. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 21(1), 125-142. http://www2.bayar.edu.tr/yonetimekonomi/dergi/pdf/C21S12014/125-142.pdf
• Narin, M. ve Marşap, A. (2010). Küresel Kriz Sonrası Türk Cumhuriyetleri Ekonomileri ve Türkiye ile Ticari İlişkileri, Selahattin Sarı (Ed.), Alp H. Gencer (Ed.), E. Ayşen Hiç Gencer (Ed.), Internatıonal Conference On EurasıanEconomıes 2010, (s.5-13). İstanbul: Şanofset
• Rangsimaporn, P. (2006). Interpretations of eurasianism: justifying Russia’srole in eastAsia. Europe-Asia Studies, 58(3), 371-389. https://www.tandfonline. com/doi/full/10.1080/09668130600601750?scroll=top&needAccess=true
• Sharma, A. ve Dietrich, M. (2004), The ındian economy since liberalisation: the structure and composition of exports and industrial transformation(1980-2000), Sheffield Economic Research Paper Series, SERP Number: 2004004, http://eprints. whiterose.ac.uk/9890/1/SERP2004004.pdf (Erişim: 21.09.2017)
• Sofyalıoğlu, Ç. ve Kartal, B. (2013), Türkiye ve Avrasya Ekonomik Topluluğu Ülkelerinin Lojistik Performans İndekslerinin Karşılaştırılması ve Bazı Çıkarımlar, Selahattin Sarı (Ed.), Alp H. Gencer (Ed.), İlyas Sözen (ed.), Internatıonal Conference on EurasıanEconomıes 2013, (s. 524-531). St. Petersburg: Çetin Ozalit
• Solak, F. ve Sarıdoğan, E. (2011). Küresel iktisadi krizin Türk Cumhuriyetleri’ne etkileri. Marmara Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 30(1) 93-115. http://dosya.marmara.edu.tr/ikf/iibfdergi/2011-1/93-115solaksaridogan.pdf
• Taylor, T. (2002), Thetruthaboutglobalization.ThePublicInterest, 147, 24-44. http://www.slembeck.ch/pdf/taylor.pdf
• Trademap (2016:1a). https://www.trademap.org/Country_SelProductCountry_TS.aspx?nvpm=1|643||||TOTAL|||2|1|1|2|2|1|2|1|1 (Erişim Tarihi:22.10.2017)
• Trademap (2016:1b). http://www.trademap.org/Country_SelProductCountry.aspx?nvpm=1|031||||TOTAL|||2|1|2|1|1||2|1|1 (Erişim Tarihi : 24.10.2017)
• Trademap(2016:1c). http://www.trademap.org/Country_SelProductCountry_TS.aspx?nvpm=1|417||||TOTAL|||2|1|1|1|2|1|2|1|1 (Erişim Tarihi : 24.10.2017)
• Trademap(2016:1d). http://www.trademap.org/Country_SelProductCountry.aspx?nvpm=1|031||||TOTAL|||2|1|2|1|1||2|1|1 (Erişim Tarihi:25.10.2017)
• Trademap(2016:1e). http://www.trademap.org/Country_SelProductCountry_TS.aspx?nvpm=1|417||||TOTAL|||2|1|1|1|2|1|2|1|1 (Erişim Tarihi:25.10.2017)
• Trademap (2016:1f). https://www.trademap.org/Country_SelProductCountry_TS.aspx?nvpm=1|398|||| TOTAL|||2|1|1|2|2|1|2|1|1 (Erişim Tarihi : 06.11.2017)
• Trademap (2016:1g). https://www.trademap.org/Country_SelProductCountry_TS.aspx?nvpm=1|792||||TOTAL|||2|1|1|2|2|1|2|1|1 (Erişim Tarihi : 10.11.2017)
• Trademap (2016:1h). http://www.trademap.org/Bilateral_TS.aspx?nvpm=1|417||792||TOTAL|||2|1|1|2|2|1|1|1|1 (Erişim Tarihi:15.11.2017)
• Trademap (2016:1j). http://www.trademap.org/Bilateral.aspx?nvpm=1|031||792||TOTAL|||2|1|2|2|1|1|1|1|1 (Erişim Tarihi:15.11.2017)
• Trademap (2016:1k). https://www.trademap.org/Bilateral_TS.aspx?nvpm=1|643||792||TOTAL|||2|1|1|1|2|1|1|1|1 (Erişim Tarihi : 28.11.2017)
• Trademap (2016:1m). https://www.trademap.org/Bilateral_TS.aspx?nvpm=1|112||792||TOTAL|||2|1|1|1|2|1|1|1|1 (Erişim Tarihi : 28.11.2017)
• Trademap (2016:1n). https://www.trademap.org/Bilateral_TS.aspx?nvpm=1|643||792||TOTAL|||2|1|1|2|2|1|1|1|1 (Erişim Tarihi : 05.12.2017)
• Trademap (2016:1o). https://www.trademap.org/Country_SelProductCountry_TS.aspx?nvpm=1|804||||TOTAL|||2|1|1|2|2|1|2|1|1 (Erişim Tarihi : 05.12.2017)
• Turhan, M ve Taşseven, Ö. (2010). Yönetim fonksiyonlarının uygulandığı alanlarda ortaya çıkan hata değerlerinin oluşturduğu yeni ilişkilerin panel veri modelleri ile irdelenmesi, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Ekonometri ve İstatistik Dergisi, (11), 128-153.
• Türkiye Ukrayna Sanayici ve İşadamları Birliği (TUSİB), (2013), TUSİB Ukrayna Ülke Raporu, Kiev: TUSİB. http://tusib.org/wp-content/uploads/2015/08/2013-Annual-Report.pdf
• Yayar, R., Demir, Y. ve Birol, Y. E. (2012), Geçiş Ekonomileri Bağlamında Türkiye-Kazakistan Dış Ticaretine Uygulamalı Bir Bakış, Selahattin Sarı (Ed.), Alp H. Gencer (Ed.), Bekir Aşık (Ed.), AynuraTurdalieva (Ed.), Internatıonal Conference on EurasıanEconomıes 2012, (s.250-258). Almaty: Turan UniversityPress.