Yetişkin Yaşam Doyumu Ölçeğinin Geliştirilmesi

Yıl 2018, Cilt: 18 Sayı: 1, 1 - 14, 25.06.2018

İlker Kaba Murat Erol Kadir Güç

https://doi.org/10.18037/ausbd.550232

Cited By: 20

Öz

Bu çalışmada, Türk kültüründe geliştirilmiş olan Yetişkin Yaşam Doyumu Ölçeği (YYDÖ) tanıtılmaya çalışılmıştır. Ölçeğin geçerlik ve güvenirlik çalışmaları toplam 416 yetişkin birey (kadın: 83, erkek: 333) ile gerçekleştirilmiştir. Veriler SPSS 22.0 ve M Plus 7.0 programı ile analiz edilmiştir. YYDÖ’nün yapı geçerliği, açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizi ile incelenmiştir. Açımlayıcı faktör analizi sonucunda YYDÖ’nün beş faktörlü bir yapı içerdiği ve toplam varyansın % 65.98’ini açıklayabildiği görülmüştür. Doğrulayıcı faktör analizi sonucuna göre ölçeğin uyum indekslerinin kabul edilebilir düzeyde olduğu belirlenmiştir (χ²/sd=1.48, TLI=.93, CFI=.94, RMSEA=.063, SRMR=.065). Ölçüt geçerliği için yapılan uygulama sonucunda ise YYDÖ ile Genel Yaşam Doyumu Ölçeği (Diener, Emmons, Laresen&Griffin, 1985) arasında pozitif yönlü ve anlamlı bir ilişki olduğu görülmüştür (r=.67, p<.01). YYDÖ’nün güvenirlik çalışmasında ölçekte yer alan 21 sorunun cronbach alpha iç tutarlılık katsayısı .89 olarak hesaplanmıştır. Ölçeğin 2 hafta ara ile yapılan test-tekrar test güvenirlik çalışmasında ise pearson momentler korelâsyon katsayısı r =.891 (p<.01) bulunmuştur. Ayrıca, ölçeğin madde-toplam korelasyonlarının .41 ile .67 arasında değiştiği ve t-testi sonuçlarına göre %27’lik alt-üst grupların ortalamaları arasındaki tüm farkların anlamlı olduğu görülmüştür. Elde edilen bulgular YYDÖ’nün geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olduğunu ortaya koymuştur. 

Anahtar Kelimeler

Yaşam Doyumu, Yetişkin Birey

Kaynakça

• Ardahan, F. (2012). Duygusal zekâ ve yaşam doyumu arasındaki ilişkinin doğa sporu yapanlar örneğinde incelenmesi. Pamukkale Journal of Sport Sciences, 3(3), 20-33.http://psbd.pau.edu.tr/article/view/1062000119
• Akandere, M., Acar, M. & Baştuğ, G. (2009). Zihinsel ve fiziksel engelli çocuğa sahip anne ve babaların yaşam doyumu ve umutsuzluk düzeylerinin incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22(1), 23-32.http://dergisosyalbil.selcuk.edu.tr/susbed/article/view/268
• Akgündüz, Y. (2013). Konaklama işletmelerinde iş doyumu, yaşam doyumu ve öz yeterlilik arasındaki ilişkinin analizi. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi,11(1), 180-204.http://dergipark.ulakbim.gov.tr/cbayarsos/article/view/5000056683
• Altay, B., & Avcı, İ. A. (2009). Huzurevinde yasayan yaşlılarda özbakım gücü ve yaşam doyumu arasındaki ilişki. Dicle Tıp Dergisi, 36(4), 275-282.
• Arslan, S., Çelebioğlu, A., & Tezel, A. (2008). Kemoterapi alan kanserli hastalarda depresyon ve yaşam doyumunun belirlenmesi. Turkiye Klinikleri Journal of Medical Sciences, 28(5), 628-634.http://www.turkiyeklinikleri.com/article/tr-kemoterapi-alan-kanserli-hastalarda-depresyon-ve-yasam-doyumunun-belirlenmesi-51600.html
• Aşan, Ö. ve Erenler, E. (2008). İş tatmini ve yaşam tatmini ilişkisi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Sayı 2, 203-216.
• Atak, H. (2011). Yetişkinliğe geçiş yıllarında sigara içme davranışının psiko-sosyal belirleyicileri ve sigara içmenin yaşam doyumu yaşam doyumu ve öznel iyi oluş ilişkisi. Klinik Psikiyatri, 14, 29-43.http://klinikpsikiyatri.org/files/journals/1/2569.pdf.
• Aydıner, B. B. (2011). Üniversite öğrencilerinin yaşam amaçlarının alt boyutlarının genel öz-yeterlik yaşam doyumu ve çeşitli değişkenlere göre incelenmesi.(Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Sakarya Üniversitesi/Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
• Bilge, F., Sayan, A., & Kabakçı, Ö. F. (2009). Aile mahkemesi uzmanlarının meslek doyumları, yaşam doyumları ve ilişkilere yönelik inançlarının incelenmesi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(32), 20-31.http://dergipark.ulakbim.gov.tr/tpdrd/article/view/1058000022
• Browne, M. W., & Cudeck, R. (1993). Alternativeways of assessing model fit. In K. A. Bollen& J. S. Long (Eds.), Testingstructuralequationmodels(pp. 136-162). Newsbury Park, CA: Sage.
• Büyüköztürk, Ş. (2004). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabi. Ankara: PegemA.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2017). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Caprara, G. V. & Steca, P. (2005). Self-efficacybeliefs as determinants of prosocial behavior conduciveto life satisfaction acrossages. Journal of Socialand Clinical Psychology, 24(2), 191-217.doi: 10.1521/jscp.24.2.191.62271
• Çivilidağ, A. (2007). Okul psikolojik danışmanlarının psikolojik taciz ve yaşam doyumu düzeylerinin incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(1), 129-144.http://www.efdergi.ibu.edu.tr/index.php/efdergi/article/view/9
• Chow, H. P. H. (2005). Life satisfaction among university students in a Canadian prairiecity: A multivariate analysis. Social Indicators Research, 70, 139-150. http://www.jstor.org/stable/27522159?seq=1#page_scan_tab_contents
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G., & Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik SPSS ve LISREL uygulamaları. (2.Baskı). Ankara: PegemA.
• Diener, E. (1984). Subjectivewell-being. Psychological Buletin, 95(3), 542-575.
• Diener, E., Emmons, R. A., Laresen, R. J. & Griffin, S. (1985). The satisfaction with life scale. Journal of Personality Assessment, 49, 71-75.
• Diener, E., Horwitz, J. & Emmons, R. (1985). Happiness of very wealty. Social Indicators Research, 16, 263-274.doi:10.1007/BF00415126
• Diener, E. (1994). Assessing subjective well-being: Progress and opportunities. Social Indicators Research, 31, 103-157.doi:10.1007/BF01207052
• Diener, E. (1995). A value based index for measuring national quality of life. Social Indicators Research, 36, 107-127.doi:10.1007/BF01079721
• Diener, E. (2000). Subjective well-being, the science of happiness and a proposal for a nationalindex. American Psychologist, 55(1), 34-43.http://psycnet.apa.org/psycinfo/2000- 13324-004
• Diener, E., Oishi, S. & Lucas, R. E. (2003). Personality, culture, andsubjectivewell-being: Emotional and cognitive evaluations of life. Annu.Rev.Psychol, 54, 403-25. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pub- med/12172000
• Diener, E. & Diener, M. (2009). Cross-culturalcorrelates of life satisfaction and self-esteem. E. Diener (Eds.). Incultureandwell-being (pp. 71-91). Netherlands: Springer Diener, E., &
• Diener, E. & Suh, E. (1997). Measuringquality of life: Economic, social, and subjective indicator. Social Indicators Research, 40, 189-216.
• Diener, E., Suh, E., Lucas, R. E., & Smith, H. L. (1999). Subjective well-being: Three decades of progress. PsychologicalBulletin, 125(2), 276-302.
• Doğan, T., Eryılmaz, A., & Ercan, L. (2014). İşe bağlı- lığın öznel iyi oluş üzerindeki yordayıcı rolü: akademisyenler üzerine bir çalışma. Gazi Üniversitesi Endüstriyel Sanatlar Eğitim Fakültesi Dergisi, 33, 48-57.http://dergipark.ulakbim.gov.tr/esef/article/ view/5000091847
• Erkuş, A. (2011). Davranış bilimleri için bilimsel araş- tırma süreci (3.baskı). Ankara: Seçkin.
• Erol, M., Çelik, H., & Üçok, A. (2015). Öğrenci seçme ve yerleştirme sınavlarına giren ergenlerin “benlik algılarının” ve “yaşam doyumlarının” incelenmesi. Eğitimde Kuram ve Uygulama Dergisi, 11(1), 321- 345. http://canakkale-onsekiz-mart-universitesi-1. dergipark.gov.tr/eku/issue/5464/74160
• Eryılmaz, A. & Ercan, L. (2011). Öznel iyi oluşun cin- siyet, yaş grupları ve kişilik özellikleri açısından incelenmesi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(36), 139-151.http://dergipark.ulakbim. gov.tr/tpdrd/article/view/1058000064.
• Gündoğar, D., Gül, S. S., Uşkun, E., Demirci, S., & Keçeci, D. (2007). Üniversite öğrencilerinde yaşam doyumunu yordayan etkenlerin incelenmesi. Klinik Psikiyatri Dergisi, 10(1), 14-27.http://psikiyat- ridizini.net/viewarticle.aspx?articleid=6013
• Güngör, T. (2011). Selçuk Üniversitesi Resim-İş Eği- timi Anabilim Dalı öğrencilerinin kaygı ve yaşam doyumu düzeyleri. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Gürbüz, S., & Şahin, F. (2016). Sosyal bilimlerde araş- tırma yöntemleri: Felsefe-Yöntem-Analiz. (3.Baskı) Ankara: Seçkin.
• Hu, L. T., & Bentler, P. M. (1995). Evaluating model fit. In R. H. Hoyle (Ed.), Structurale quation modeling: Concepts, issues, andapplications (pp. 76-99). o- usandOaks, CA: Sage.
• Huebner, E. S., Suldo, S. M., Smith, L. C., & McKnight, C. G. (2004). Life satisfaction in childrenandyouth: Empirical foundation sandimplications for school psychologists. Psychology in the Schools, 41(1), 81- 93.doi: 10.1002/pits.10140.
• Kabasakal, Z. & Uz-Baş, A. (2013). Öğretmen adayla- rında yaşam doyumunun yordayıcısı olarak prob- lem çözme becerileri. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 2(1), 27-35.http://www.jret.org/File- Upload/ks281142/File/03a.zekavet_kabasakal.pdf.
• Karademir, T., Türkçapar, Ü., Ulucan, H., & Bahadır, Z. (2013). Haltercilerde benlik saygısı ile yaşam doyum ve vücut benlik algısı arasındaki ilişkinin incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 14(3), 285-294.http:// kefad.ahievran.edu.tr/archieve/pd er/Cilt14Sayi3/ JKEF_14_3_2013_285-294.pdf.
• Karatekin, H. (2013). Benlik yapılarına göre başa çıkma stratejileri ve yaşam doyumunun incelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Köker, S. (1991). Normal ve sorunlu ergenlerin yaşam doyumu düzeyinin karşılaştırılması.Yayımlanma- mış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Lightsey Jr, O. R., McGhee, R., Ervin, A., Gharghani, G. G., Rarey, E. B., Daigle, R. P., Wright, K. F., & Po- well, K. (2013). Self-efficacy for affect regulation as a predictor of future life satisfaction and moderator of the negative affect-life satisfaction relationship. Journal of Happiness Studies, 14(1), 1-18.
• Matheny, K. B., Curlette, W. L., Aysan, F., Herrington, A., Gfroerer, C. A., ompson, D., & Hamarat, E. (2002). Copingresources, perceivedstress, and life satisfaction among Turkish and American university students. International Journal of Stress Management, 9(2), 81-97.doi: 10.1023/A:1014902719664
• Meydan, C. H., & Şeşen H. (2011). Yapısal eşitlik modellemesi AMOS uygulamaları. Ankara: Detay.
• Mowrer, R. R., & Parker, K. N. (2004). Revised multicultural perspective index and measures of depression, life satisfaction, shyness, and self-esteem.
• Pavot, W. G., Diener, E., Colvin, C. R., & Sandvik, E. (1991). Furthervalidation of thesatisfactionwith life scale: Evidenceforthecrossmethodconver- gence of well-beingmeasures. Journal of Perso- nalityAssessment, 57(1), 149-161. doi:10.1207/ s15327752jpa5701_17
• Pavot, W., & Diener, E. (1993). The affective and cognitive context of self reported measures of subjective well-being. Social Indicators Research, 28, 1-20. DOİ :10.1007/BF01086714
• Paolini, L.,Yanez, A. P., & Kelly, W. E. (2006). An exa- mination of worry and life satisfaction among college students. Individual Di erences Research, 4(5), 331-339.http://eds.a.ebscohost.com/eds/ pdfviewer/pdfviewer?sid=e3e05a36-c2a3-445e- a9b8-6300275df08a%40sessionmgr400&vid=0&h id=4211
• Sahranç, Ü. (2007). Stres kontrolü, genel öz-yeterlik, du- rumluluk kaygı ve yaşam doyumuyla ilişkili bir akış modeli.(Yayımlanmamış Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Seligman, M. E. P. (2000). Positive psychology: An introduction. American Psychologist, 55, 5–14. doi/10.1037/0003-066X.55.1.5
• Tavşancıl, E. (2010). Tutumların ölçülmesiyle SPSS ile veri analizi (4. Baskı). Ankara: Nobel.
• Telef, B. B. (2011). Öğretmenlerin öz-yeterlikleri, iş doyumları, yaşam doyumları ve tükenmişliklerinin incelenmesi. İlköğretim Online, 10(1), 91- 108.http://ilkogretim-online.org.tr/vol10say1/ v10s1m8.pdf
• Telef, B. B.,& Ergün, E. (2013). Lise öğrencilerinin öz- nel iyi oluşlarının yordayıcısı olarak öz-yeterlik. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 6(3), 423-433.http:// keg.aku.edu.tr/arsiv/c6s3/article6.html
• Toros, T., Akyüz, U., Bayansalduz, M., & Soyer, F. (2000). Görev ve ego yönelimli hede erin yaşam doyumu ile ilişkisinin incelenmesi (dağcılık spo- ru yapanlarla ilgili bir çalışma). Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 7(2), 1039-1050.
• Myers, D. G., & Diener, E. (1995). Who is happy? Psychological Science, 6, 10-19.doi: 10.1111/j.1467- 9280.1995.tb00298.x
• Neugarten, B. L., Havighurst, R. J. & Tobin, S. S. (1961). emeasurement of life satisfaction. Journal of ge- rontology, 16, 134-143.doi: 10.1037/a0016777
• Oishi, S.,Diener, E., Lucas, R. E., & Suh, E. (1999). Cross culturalvariations in predictors of life satisfaction: Perspectivesfromneedsandvalu- es.Personal. Soc. Psychol. Bull., 25, 980-990. doi: 10.1177/01461672992511006
• Özbay, Y., Palancı, M., Kandemir, M., & Çakıcı, O., (2012). Üniversite öğrencilerinin öznel iyi oluşları- nın duygusal düzenleme, mizah, sosyal özyeterlik ve başaçıkma davranışları ile yordanması. Türk Eği- tim Bilimleri Dergisi, 10(2), 325-345. http://www. tebd.gazi.edu.tr/index.php/tebd/article/view/93
• Özdamar, K. (1999). Paket programlar ile istatistiksel veri analizi-I (2. Baskı). Eskişehir: Kaan.
• Özer, M. ve Karabulut, Ö. (2003). Yaşlılarda yaşam do- yumu. Geriatri, 6(2),72- 74.
• Özgür, G., Babacan-Gümüş, A., & Durdu, B. (2010). Evde ve yurtta kalan üniversite öğrencilerinde ya- şamdoyumu. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi, 1, 25- 32.phdergi.org/jvi.aspx?pdir=phd&plng=tur&un= PHD-44153
• Seligman, M. E. (2004). Beyond moneytoward an economy of well-being. Psychological Science in the PublicInterest, 5(1), 1-31.
• Tümkaya, S., Hamarta, E., Deniz, M. E., Çelik, M. & Aybek, B. (2008). Duygusal zekâ mizah tarzı ve yaşam doyumu: Üniversite öğretim elemanla- rı üzerine bir araştırma. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3(30), 1-18.http://dergipark. ulakbim.gov.tr/tpdrd/article/view/1058000100
• Ünal, S., Karlıdağ, R. & Yoloğlu, S. (2001). Hekimler- de tükenmişlik ve iş doyumu düzeylerinin yaşam doyumu düzeyleri ile ilişkisi. Klinik Psikiyatri, 4(2), 113-118.
• Vara, Ş. (1999). Yoğun bakım hemşirelerinde iş doyumu ve genel yaşam doyumu arasındaki ilişkinin incelen- mesi. Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Vecchio, G. M.,Gerbino, M., Pastorelli, C., Del Bove, G., &Caprara, G. V. (2007). Multi-faceted self- e icacybeliefs as predictors of life satisfaction in lateadolescence. PersonalityandIndividual- Differences, 43(7), 1807-1818.doi: 10.1016/j. paid.2007.05.018
• Wardle, J., Steptoe, A., Guliš, G., Sartory, G., Sêk, H., Todorova, I., Vögele, C. & Ziarko, M. (2004). Depression, perceivedcontrol, and life satisfac- tion in universitystudentsfrom Central-Easter- nand Western Europe. International journal of behavioralmedicine, 11(1), 27-36.doi: 10.1207/ s15327558ijbm1101_4
• Wan, C. K., Jaccard, J. &Ramey, S. L. (1996). erela- tionshipbetweensocialsupportand life satisfaction as a function of familystructure: An analysis of fourtypes of support. Journal of Marriageandthe- Family, 58, 502-513.http://psycnet.apa.org/psycin- fo/1997-41406-019.
• Yaşar, M. (2014). Eğitimde ölçme değerlendirme dersi- ne yönelik tutum ölçeğinin geliştirilmesi. Journal of Educational Science Research, 4(1), 259-279.
• Yetim, Ü. (1993). Kişisel projelerin organizasyonu ve örüntüsü açısından yaşam doyumu. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Ege Üniversitesi/Sosyal Bilim- ler Enstitüsü, İzmir.
• Yılmaz, E. & Altınok, V. (2009). Okul yöneticilerinin yalnızlık ve yaşam doyum düzeylerinin incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 15(3), 451-470.http://www.kuey.net/index.php/kuey/is- sue/view/59/showToc
• Yiğit, R. (2012). Çevik kuvvet görevlilerinin benlik say- gıları ile yaşam doyumu ve stresle başa çıkma tu- tumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KE- FAD), 13(1), 61-75.http://kefad.ahievran.edu.tr/ archieve/pd er/Cilt13Sayi1/JKEF_13_1_2012_61- 75.pdf
• Yılmaz, E.,&Sünbül, A. M. (2009). Öğretmenlerin ya- şam doyumları ve okullardaki örgütsel güven düze- yi. Journal of QafqazUniversity, (26). 172-179.http:// journal.qu.edu.az/content.php?page=article&j_ id=1004&s_id=103&a_id=49