Sağlık Çalışanlarında Duygusal Emek ile İlgili Yapılan Çalışmalara Yönelik Bir İnceleme

Yıl 2019, Cilt: 19 Sayı: 2, 225 - 240, 17.06.2019

Birol Yetim , Gülsün Erigüç

https://doi.org/10.18037/ausbd.566791

Cited By: 7

Öz

Bu çalışmanın amacı, duygusal emek kavramı ile ilgili Türkiye’de ve sağlık alanında yapılmış olan araştırmaları incelemek; araştırmaların yapıldığı hedef grupları ortaya koymak; kullanılan ölçekleri tespit etmek ve bundan sonraki çalışmalarda yol gösterici olabilmektir. Duygusal emek ile ilgili yapılmış çalışmalara ulaşabilmek için YÖK Tez Arama Merkezi, Ulakbim, Google Akademik, Science Direct, Scopus ve EBSCOhost elektronik veri tabanları taranmıştır. Ulaşılan araştırmalar bu çalışma için belirlenen kriterlere göre elenmiş ve 19 araştırma çalışmaya dâhil edilmiştir. Elde edilen tanımlayıcı bulgular, çalışmaların yaklaşık % 73’ünün araştırma makalesi; % 21,6’sının yüksek lisans tezi ve % 5,25’inin ise doktora tezi olduğunu göstermektedir. Çalışmalarda duygusal emek kavramıyla birlikte en çok incelenen kavramlar ise sırasıyla, tükenmişlik, işten ayrılma niyeti ve çalışan davranışlarıdır.

Anahtar Kelimeler

Duygusal Emek, Sağlık Çalışanları

Kaynakça

• Anafarta, N. (2015). Job satisfaction as a mediator between emotional labor and the intention to quit. International Journal of Business and Social Science, 6(2), http://ijbssnet.com/journals/Vol_6_No_2_February_2015/11.pdf.
• Ashforth, B. E. & Humphrey, R. H. (1993). Emotional labor in service roles: The influence of identity, Academy of Management Review, 18(1), 88-115, http://www.jstor.org/stable/pdf/258824.pdf.
• Basım H. & Begenirbaş, M. (2012). Çalışma yaşamında duygusal emek: Bir ölçek uyarlama çalışması yönetim ve ekonomi. Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 19 (1), 77-90, http://www2.bayar.edu.tr/yonetimekonomi/dergi/pdf/C19S12012/77_90.pdf.
• Beğenirbaş, M. (2015). Psikolojik sermayenin çalışanların duygu gösterimleri ve işe yabancılaşmalarına etkileri: Sağlık sektöründe bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 20(3), 249-263, http://dergi.iibf.deu.edu.tr/index.php/cilt1-sayi1/article/view/485.
• Brotheridge, C. M. & Lee, R. T. (2003). Development and validation of the emotional labour scale. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 76, 365–379, https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1348/096317903769647229.
• Bıyık, Y. (2014). Duygusal Emek İle Örgütsel Vatandaşlık Davranışı İlişkisi: Bir Araştırma, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/.
• Çağlıyan, V., Fındık, M. & Doğanalp, B. (2013). A consideration on emotional labour, burnout syndrome and job performance: The case of health institutions. Mediterranean Journal Of Social Sciences, 4(10), 532. http://www.mcser.org/ journal/index.php /mjss/article/viewFile/1225/1254.
• Çaldağ, M. A. (2010). Duygusal Emek Davranışlarının Sağlık Çalışanlarında İş Sonuçlarına Etkileri. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/.
• Çelik, M., & Yıldız, B. (2016). Duygusal emek düzeyinin işten ayrilma niyeti üzerindeki etkisinde stresin araci rolü, Journal Of International Social Research, 9(45), http://www.sosyalarastirmalar.com/cilt9/sayi45_pdf/6iksisat_kamu_isletme/celik_mazlum_yildiz_bulent.pdf.
• Chu, K. H. L. & Murrmann, S. K. (2006). Development and validation of the hospitality emotional labor scale. Tourism Management, 27(6), 1181-1191, https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0261517705001998.
• Çelik M., Turunç Ö. (2011). Duygusal emek ve psikolojik sıkıntı: iş–aile çatışmasının aracılık etkisi, İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 40(2), 226-250, http://dergipark.gov.tr/download/article-file/98188
• Değirmenci, S. (2016). Hemşireler için Duygusal Emek Davranışı Ölçeğinin Geliştirilmesi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). İstanbul Üniversitesi/Sağlik Bilimleri Enstitüsü, İstanbul. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/.
• Değirmenci, S. (2010). Hemşirelerin Duygusal Emek Davranışı ve Etkileyen Faktörler. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi/Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/.
• Diefendorff, J. M., Croyle, M. H. & Gosserand, R. H. (2005). The dimensionality and antecedents of emotional labor strategies. Journal of Vocational Behavior, 66, 339–357, https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0001879104000417.
• Grandey, A. A. (2000). Emotional regulation in the workplace: A new way to conceptualize emotional labor. Journal of Occupational Health Psychology, 5(1), 95, http://psycnet.apa.org/fulltext/1999-15533-009.html.
• Grandey, A. (2003). When “the show must go on”: Surface and deep acting as determinants of emotional exhaustion and peer-rated service delivery. Academy of Management Journal, 46, 86-96, https://journals.aom.org/doi/abs/10.5465/30040678.
• Grandey, A. A. & Diamond, J. A. (2010). Interactions with the public: bridging job design and emotional labor perspectives. Journal of Organizational Behavior, 31(2‐3), 338-350, https://onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1002/job.637.
• Hochschild, A. R. (1983). The Managed Heart. Berkeley: CA: University Of California Press,A. https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1002/pam.4050030365.
• Kafadar, S. B. & Kaygın, E. (2017). Etik liderlik ve duygusal emek ilişkisi: Kafkas Üniversitesi örneği. Çukurova Üniversitesi İİBF Dergisi, 21(2), http://dergipark.gov.tr/cuiibfd/issue/34827/387721.
• Kaya, E., & Tekin, A. (2013). Duygusal emek kavramı çerçevesinde sağlıkta yeniden yapılanma. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(8), 110-119, http://oaji.net/articles/2014/1037-1405496696.pdf.
• Kesen, M. & Akyüz, B. (2016). Duygusal emek ve prososyal motivasyonun işe gömülmüşlüğe etkisi: Sağlık çalışanları üzerine bir uygulama. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 25(2), http://dergipark.gov.tr/cusosbil/issue/32037/353139.
• Kızanlıklı, M. (2014). Otel İşletmelerinde Duygusal Emek Öncüllerinin Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi/Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/.
• Kocabaş, D., (2014). Hemşirelerde Duygusal Emek ve Örgütsel Sinizm Arasindaki İlişki: Isparta İl Merkezindeki Hastanelerde Bir Araştırma. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Süleyman Demirel Üniversitesi/Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Isparta. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/.
• Köse, S., Oral, L. & Türesin, H. (2011). Duygusal emek davranışlarının işgörenlerin tükenmişlik düzeyleri ile ilişkisi üzerine sağlık sektöründe bir araştırma. İşletme Fakültesi Dergisi, 12(2), 165-185, http://dergipark.gov.tr/download/article-file/234843.
• Morris, J. A. & Feldman, D. C. (1996). The dimensions, antecedents, and consequences of emotional labor. Academy Of Management Review, 21(4), 986-1010, https://journals.aom.org/doi/abs/10.5465/amr.1996.970407186.
• Naktiyok, A. & Ağırman, Ü. H. (2016). İş odaklı duygusal emek ve duygusal tükenme arasindaki ilişkide çalışan odaklı duygusal emek ve mesleki bağlılığın aracılık etkisi. Atatürk Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Dergisi, 30(4), http://e-dergi.atauni.edu.tr/atauniiibd/article/view/5000179434.
• Onay, M. (2011), Çalışanın sahip olduğu duygusal zekasının ve duygusal emeginin, görev performansı ve bağlamsal performans üzerindeki etkisi. Ege Akademik Bakis, 11(4), 587, https://search.proquest.com/openview/d702177c7e67dfbf26bbd1e9ef3923ff/1?pq-origsite=gscholar&cbl=136110.
• Oral, L. & Köse, S. (2011) Hekimlerin duygusal emek kullanımı ile iş doyumu ve tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişkiler üzerine bir araştırma, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 16(2), 463-492, http://dergipark.ulakbim.gov.tr/sduiibfd/article/viewFile/5000122312/5000112617.
• Ozturk, H., Bahcecik, N., Ozcelik, S. K. & Kemer, A. S. (2015), Emotional labor levels of nurse academicians. Procedia-Social And Behavioral Sciences, 190, 32-38, https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S187704281503205X.
• Öğüt, A., Çağlıyan, V. & Fındık, M. (2013). A research to determine the effects of emotıonal labour on emotional exhaustion and job satisfaction: The case of health insiıtutions, Mediterranean Journal of Social Sciences, 4(10), 366, http://www.mcser.org/journal/index.php/mjss/article/view/1200.
• Pala, T. & Tepeci, M. (2009). Turizm İşletmelerinde Çalışanların Duygusal Emek Düzeyi Ve Duygusal Emeğin Çalışanların Tutumlarına Etkileri. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Mersin Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mersin. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/.
• Pugh, S. D. (2001). Service with a smile: Emotional contagion in the service encounter. Academy of Management Journal, 44(5), 1018-1027, https://journals.aom.org/doi/abs/10.5465/3069445.
• Pugliesi, K. (1999). The consequences of emotional labor: Effects on work stress, job satisfaction, and well-being. Motivation and Emotion, 23(2), 125-154, https://link.springer.com/article/10.1023/A:1021329112679.
• Seçer, H. Ş. (2005). Çalışma yaşamında duygular ve duygusal emek: sosyoloji, psikoloji ve örgüt teorisi açısından bir değerlendirme, Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi (50), http://dergipark.gov.tr/download/article-file/9152.
• Serin, S. (2014). Duygusal Emeğin Tükenmişlik ve İş Tatminine Etkisi: Sağlık Sektöründe Bir Uygulama. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Türk Hava Kurumu Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/.
• Tunç, P. (2012). Yoğun Bakım Hemşirelerinin Hastalarla Ilişkilerinde Duygusal Emek Olarak Empati, 19. Ulusal Psikiyatri Kongresi, Edirne, 05-07 Eylül 2012, http://arelarsiv.arel.edu.tr:8080/xmlui/handle/123456789/403.
• Tunç, P., Gitmez, A., & Krespi Boothby, M. R. (2014). Yoğun Bakım Ve Yataklı Servis Hemşirelerinde Duygusal Emek Stratejilerinin Empatik Eğilim Açısından Incelenmesi, Anadolu Psikiyatri Dergisi, 15, 45-54, http://193.255.56.45:8080/xmlui/ handle/123456789/405.
• Türkay, O., Ünal A., Taşar O. (2011). Motivosyenel ve Yapısal Etkenler Altında Duygusal Emeğin İşe Bağlılıpa Etkisi, ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 7(14), http://acikerisim.kirklareli.edu.tr:8080/xmlui/handle/20.500.11857/210
• Ünlü, O., Yürür, S. (2011). Duygusal Emek, Duygusal Tükenme ve Görev/Bağlamsal Performans İlişkisi: Yalova’da Hizmet Sektörü Çalişanlari ile Bir Araştırma. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 37, 183-206, http://dergipark.ulakbim.gov.tr/erciyesiibd/article/view/5000119103.
• Yıldırım, M. H., & Erul, E. E. (2013). Duygusal Emek Davranişinin İşgörelerin Tükenmişlik Düzeylerine Etkisi. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 5(1), http://dergipark.ulakbim.gov.tr/oybd/article/view/5000145410.