Lise Öğretmenlerinin Yöneticilerinin Dağıtılmış Liderlik Davranışlarına İlişkin Algıları

Yıl 2020, Cilt: 20 Sayı: 1, 99 - 116, 07.03.2020

Necmi Gökyer

https://doi.org/10.18037/ausbd.700337

Öz

Bu araştırmanın amacı, resmi liselerde görev yapan yöneticilerin (müdürlerin ve
yardımcılarının) dağıtılmış liderlik davranışlarına ilişkin öğretmenlerin algılarını belirlemektir.
Bu araştırma tarama modelindedir. Araştırmanın evrenini, 2017-2018 eğitim öğretim yılında,
Elazığ Milli Eğitim Müdürlüğü’ne bağlı 53 lisede görev yapan toplam 2805 öğretmen
oluşturmaktadır. Örneklemini ise, basit tesadüfi örnekleme yolu ile belirlenen toplam 300
öğretmen oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak, Özkan ve Çakır (2017)
tarafından geliştirilen “Dağıtılmış liderlik” adlı ölçek kullanılmıştır. Bağımsız gruplar için t-Testi,
bazı değişkenler için görüşler arasında anlamlı bir farklılık olup olmadığını belirlemek için Tek
Yönlü Varyans Analizi (ANOVA) yapılmıştır. Yöneticilerin dağıtılmış liderlik davranışlarına
ilişkin öğretmenlerin algıları; formal yapı, amaç birliği, işbirliği ve güven, sorumluluk paylaşımı,
teşvik ve girişim alt boyutlarında ve ölçeğin tamamında katılıyorum derecesinde saptanmıştır.
Okuldaki görev süresi değişkenine göre, formal yapı, amaç birliği, sorumluluk paylaşımı, teşvik
ve girişim alt boyutlarında, okuldaki görev süresi bir yıl olan öğretmenlerle dört yıl olan
öğretmenlerin ortalama puanları arasında anlamlı bir farklılık saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Liderlik, Dağıtılmış Liderlik, Yönetici, Lise

Kaynakça

• Adıgüzelli, Y. (2016). Examining The Relationship Between Distributed Leadership and Organizational Trust According to Opinions of Teachers. Education and Science, 41, (185), 269-280
• Arabacı, İ. B. , Karabatak, S. ve Polat, H. (2016). Ortaöğretim Okulu Yöneticilerinin Dağıtımcı Liderlik Rollerine İlişkin Öğretmen Algıları. Kastamonu Eğitim Dergisi. 24 (3), 1015- 1032.
• Baloğlu, N. (2011). Dağıtımcı Liderlik: Okullarda dikkate alınması gereken bir liderlik yaklaşımı. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12 (3), 127-148.
• Bossert, S. T., Dwyer, D. C., Rowan, B., & Lee, G. V. (1982). The instructional management role of the principal. Educational Administration Quarterly, 18, 34-64.
• Büyüköztürk, Ş. (2009). Bilimsel Araştırma Yöntemleri (4.Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Çağlar, A., Yakut, Ö. ve Karadağ, E. (2005). İlköğretim okulu müdürlerinin öğretmenler tarafından algılanan kişilik özellikleri ve liderlik davranışları arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi. Ege Eğitim Dergisi, (6)1, 61-80.
• Christy, M. J. K. (2008). A comparision of distributed leadership readiness ın elemantary and middle school (Unpublished doctoral dissertation). University of Missouri.
• Davis, M.W. (2009). Distributed leadership and school performance (Yayımlanmamış Doktora Tezi). The Graduate School of Education and Human Development of George Washington University, USA.
• Edmonds, R. (1979). Effective schools for the urban poor. Educational Leadership, 37, 15-24. Erişim adresi:http://inservice.ascd.org/effective-schools-for-the-urban-poor/
• Ereş, F. ve Akyürek, M. İ. (2016). İlkokul Müdürlerinin Dağıtılmış Liderlik Davranışları ile Öğretmenlerin İş Doyumu Algıları Arasındaki İlişki Düzeyleri. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi GEFAD, 36 (3): 427-449.
• Erkuş, R. (1997). İlköğretim okulları müdürlerinin liderlik davranışları (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• European School Heads Association [ESHA (2013)]. Distributed leadership in practice: A descriptive analysis of distributed leadership in European schools. Erişim tarihi: 17.08.2018, http://josephkessels.com/sites/default/files/duijf_e.a._2013.distributed_leadership_in_practice_esha-etuce_0.pdf.
• Frost, D. ve Harris, A (2003). Teacher leadership: towards a research agenda. Cambridge Journal of Education, 33 (3), 479-498.
• Gibb, C. A. (1954). Leadership. In G. Lindzey (Ed.), Handbook of social psychology, 2 (pp. 877–917). Reading, MA: Addison-Wesley.
• Hallinger, P., & Heck, R. H. (1998). Exploring the principal’s contribution to school effectiveness. School Effectiveness and School Improvement, 9 (2), 157-191.
• Harris, A. (2005a). Distributed Leadership. In B. Davies (Ed.). The Essentials of School Leadership. (160–172) Thousand Oaks: Corwin Press/Paul Chapman Publishing.
• Hofstede, G. (1980). Culture’s consequences: International differences in work-relatedvalues. Thousand Oaks, CA: Sage.
• Jago, A.G. (1982). “Leadership: Perspectives in Theory and Research”. Management Science, 28(3), 315- 336.
• Korkmaz, E., Gündüz, H. B. (2011). İlköğretim okulu yöneticilerinin dağıtımcı liderlik davranışlarını gösterme düzeyleri. Kalem Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi, 1 (1), 123 – 153.
• Moorhead, G. ve Griffin, R. (1992). Organizational Behavior. USA. Houghton Mifflin Company.
• Özdemir, S., Sezgin, F., Şirin, H., Karip, E., ve Erkan, S. (2010). İlköğretim okulu öğrencilerinin okul iklimine ilişkin algılarını yordayan değişkenlerin incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 38, 213-224.
• Özdemir, M. (2012). Dağıtımcı liderlik envanterinin Türkçe uyarlaması: Geçerlik ve güvenirlik çalışmaları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 18 (4), 575-598.
• Özkan, M. ve Çakır, Ç. (2017). Dağıtılmış Liderlik Ölçeği’nin Geliştirilmesi. International Journal of Eurasia Social Sciences, 8 (30), 1629-1660.
• Pearce, C. L., & Manz, C. C. (2005). The New Silver Bullets of Leadership: The Importance of Self- and Shared Leadership Knowledge Work. Organizational Dynamics, 34, 130-140.
• Printy S. (2008) Distributed Leadership: A Quick Tour of Theory and Practice, Michigan Principal‘s Fellowship. Michigan Principals Fellowship Summer Institute.
• Sergiovanni, T. J. (1991). The principal ship: a reflective practice perspective (2nd ed.). Boston: Allyn and Bacon.
• Sezgin,F. (2013). Okul yöneticisi ve Liderlik. S. Özdemir, (Ed.), Türk Eğitim Sistemi ve Okul Yönetimi (2. Baskı) içinde (123-160). Ankara: Pegem Akademi.
• Smith, M. L. (2007). A study of teacher engagement ın four dimension of distributed leadership in one school district in Georgia (Unpublished doctoral dissertation). University of Georgia Southern.
• Spillane, J. P. (2001). Investigating school leadership practice: A distributed perspective. Educational Researcher, 30 (1), 23-28.
• Şişman, M. (2012). Eğitimde Mükemmellik Arayışı, Etkili Okullar (3. Baskı). Ankara: Pegem.
• Taşdan, M. ve Oğuz, E (2013). İlköğretim öğretmenleri için dağıtımcı liderlik ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Kafkas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11, 103-124.
• Terrell, H. P. (2010). The Relationship of the Dimensions of Distributed Leadership in Elementary Schools of Urban Districts and Student Achievement. The Faculty of The Graduate School of Education and Human Development of The George Washington University in partial fulfillment of the requirements for the degree of Doctor of Education.
• Tofur, S. ve Balıkçı, A. (2018). Okul Yöneticileri ve Öğretmenlere Göre Okul İklimini Etkileyen Faktörlerin İncelenmesi: Ortaokul Örneği. Turkish Studies Educational Sciences, 13 (11), Spring, 1279-1295. DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.13156 ISSN: 1308-2140.
• Tubbs, J. E., ve Garner M. (2008). The impact of school climate on school outcomes. Journal of college teaching and learning. 5 (9), 17-26.
• Üstündağ, M. (1975). Ticaret lisesi müdürlerinin okul yönetimindeki liderlik davranışları (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Yılmaz, A. İ. (2013). İlköğretim Okulu Öğretmenlerinin Paylaşılan Liderlik Davranışları (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Yukl, G. (2002). Leadership in organisations. New Jersey: Prentice Hall.