Ruhsal Liderliğin İş Tatmini Üzerindeki Etkisini Farklı Kuşaklar Üzerinden İnceleme

Yıl 2021, Cilt: 21 Sayı: 1, 99 - 118, 24.03.2021

Alper Demirdağ Şafak Gündüz

https://doi.org/10.18037/ausbd.902573

Öz

Bu araştırmanın amacı ruhsal liderliğin iş tatmini üzerindeki etkisini farklı kuşaklar bazında incelemektir. Ruhsal Liderlik Ölçeği ve İş Tatmininin sosyodemografik bilgilere göre farklılık gösterip göstermediğinin sınandığı bu araştırma, nicel verilere dayalı tarama modellerden ilişkisel tarama modelinde tasarlanmıştır. Ölçüm aracı olarak, Fry’ın 40 maddelik Ruhsal Liderlik Ölçeği ile 18 maddelik Minnesota İş Tatmini Ölçeği kullanılmıştır. Toplanan verilerin analiziyle elde edilen bulgulara göre, ruhsal liderlik arttıkça iş tatmini de artmaktadır. Y kuşağının ruhsal liderlik algısı toplam 9 boyutun 5’inde X kuşağına göre daha yüksektir. İş tatmini algısı puanları değerlendirildiğinde Y kuşağının iş tatmini algısının sadece içsel tatmin boyutunda X kuşağından daha yüksek olduğu görülmektedir. Ruhsal liderliğin iş tatmini üzerindeki etkisini farklı kuşaklar üzerinden incelemesine atıfta bulunan bu çalışma, X ve Y kuşaklarının ruhsal liderlik ve iş tatmini algıları arasında kısmi farklılık olduğunu ortaya koymaktadır. Ruhsal liderliğin iş tatminini pozitif yönde etkilediği literatürü destekler biçimde bir kez daha görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Ruhsal Liderlik, İş Tatmini, Kuşaklar

Kaynakça

• Acılıoğlu, İ. (2015). İş'te Y kuşağı. Ankara: Elma Yayınevi.
• Adıgüzel, O., Batur, H. Z. ve Ekşili N. (2014). Kuşakların değişen yüzü ve Y kuşağı ile ortaya çıkan yeni çalışma tarzı: Mobil yakalılar. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(19), 165-182. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/215113
• Allen, C. L. (1972). The miracle of love. Old tappan. New Jersey: Fleming H. Revell.
• Alwin, D. F. (2002). Generations X, Y and Z: Are they changing America? American Sociological Association, 42(1), 42-51. doi: 10.1525%2Fctx.2002.1.4.42
• Aslan-Yılmaz, H. ve Dönmez, A. (2013). İş doyumunu tayin eden bazı psikolojik ve demografik değişkenler. Türk Psikoloji Yazıları, 16(31), 91-97. Erişim adresi: https://www.researchgate.net/publication/321824211_AslanYilmaz_H_Donmez_A_2013_Is_Doyumunu_Tayin_Eden_Psikolojik_Bazi_Psikolojik_ve_Demografik_Degiskenler_Turk_Psikoloji_Yazilari_1631_91-97
• Aşık, N. A. (2010). Çalışanların iş doyumunu etkileyen bireysel ve etkisel faktörler ile sonuçlarına ilişkin kavramsal bir değerlendirme. Türk İdare Dergisi, 1(467), 31-51. Erişim adresi: http://www.tid.gov.tr/makaleler/467nuranaksit.pdf
• Baloğlu, N. ve Karadağ, E. (2009). Ruhsal liderlik üzerine teorik bir çözümleme. Educational Administration: Theory and Practice, 15(58), 165-190. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/pub/kuey/issue/10339/126680
• Bogler, R. (2001). The influence of leadership style on teacher job satisfaction. Educational Administration Quarterly, 37, 657-681. doi: 10.1177%2F00131610121969460
• Chen, C. Y. ve Yang, C. F. (2012). The impact of spiritual leadership on organizational citizenship behavior: A multi-sample analysis. Journal Business Ethics, 105, 107-114. doi: 10.1007/s10551-011-0953-3
• Cook-Greuter, S. (2002). A detailed description of the development of nine action logics. Nine Action Logics and Their Development in Detail. Erişim adresi: http://nextstepintegral.org/wp-content/uploads/2011/04/The-development-of-action-logics-Cook-Greuter.pdf
• Corgnet, B. Gomez-Minambres, J. ve Hernan-Gonzâles, R. (2015). Goal setting and monetary incentives: When large stakes are not enough. Management Science, 61(12), 2926-2944. doi: https://econpapers.repec.org/scripts/redir.pf?u=http%3A%2F%2Fdx.doi.org%2F10.1287%2Fmnsc.2014.2068;h=repec:inm:ormnsc:v:61:y:2015:i:12:p:2926-2944
• Demircioğlu, E. M. (2015). Karizmatik liderliğin yönetsel açıdan değerlendirilmesi. Uluslararası Akademik Yönetim Bilimleri Dergisi, 1(1), 52-69. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/626319
• Dent, E. B., Higgins, M. E. ve Wharf, D. M. (2005). Spirituality and leadership: An empirical review of definitions, distinctions and embedded assumptions. The Leadership Quarterly, 16, 625-653. doi: 10.1016/j.leaqua.2005.07.002
• Deutsch, M. (1975). Equity, equality, and need: what determines which values will be used as determinants of distributive justice? Journal of Social Issues, 31, 137-149. doi: 10.1111/j.1540-4560.1975.tb01000.x
• Dias, L. P. (2003). Generational buying motivations for fashion. Journal of Fashion Marketing and Management, 7(1): 78-86. Erişim adresi: https://ivypanda.com/essays/generational- buying-motivations-for-fashion-by-laura-portolese-dias-essay/
• Eren, E. (2014). Örgütsel davranış ve yönetim psikolojisi. İstanbul: Beta Yayınevi.
• Farrell, D., Ferraris, L., King, I., Paradi, A., Robertson, A. ve Rossi, L. Siccardi, F. (2011). The enhancing resilience to reduce vulnerability in the Caribbean region project. Plinius Conference Abstracts, Erişim adresi: https://meetingorganizer.copernicus. org/Plinius13/Plinius13-128.pdf
• Feldman, D. C. ve Arnold, H. J. (1985). Managing ındividual and group behavior in organizations. London: McGraw-Hill Book Company.
• Freeman, G. T. (2011). Spirituality and servant leadership: A conceptual model and research proposal. Emerging Leadership Journeys, 4(1), 120-140. Erişim adresi: https://www.regent.edu/acad/global/publications/elj/vol4iss1/Freeman_V4I1_pp120-140.pdf
• Friday, S. S. ve Friday, E. (2003). Racioethnic perceptions of job characteristics and job satisfaction. Journal of Management Development, 22(5), 426-442. doi: 10.1108/02621710310474778
• Fry, L. W. (2003). Toward a theory of spiritual leadership. The Leadership Quarterly, 14, 693-727. doi: 10.1016/j.leaqua.2003.09.001
• Fry, L. W., Latham, J. R., Clinebell, S. K. ve Krahnke, K. (2017). Spiritual leadership as a model for performance excellence: A study of baldrige award recipients. Journal of Management, Spirituality and Religion, 14(1), 22-47. doi: 10.1080 /14766086.2016.1202130
• Gemmil, G. R. ve Heisler, W. J. (1972). Machiavellianism as a factor in managerial job strain, job satisfaction, and upward mobility. Academy of Management Journal,15 (1), 51-62. doi: 10.2307/254800
• Giacalone, R. A. ve Jurkiewicz, C. L. (2003). Handbook of Workplace Spirituality and Organizational Performance. R. A. Giacalone ve C. L. Jurkiewicz (Ed.), New York: M. E. Sharp.
• Goleman, D. (2007). İş başında duygusal zekâ (5. Baskı). Türkçeleştiren: Handan Balkara, Redaksiyon: Filiz Deniztekin - Osman Deniztekin, İstanbul: Varlık Yayınları.
• Gündüz, Ş. (2016). Ruhsal liderlik ile iş tatmini arasındaki ilişki: Duygusal zekânın aracı etkisi (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Gündüz, Ş. (2017). The relationship between spiritual leadership and organizational cynicism: The moderating effect of emotional intelligence. Doğuş University Journal, 18(2), 117-132. Erişim adresi: http://openaccess.maltepe.edu.tr/xmlui/handle/20.500.12415/3954
• Harvard Business School Publishing (2015). Liderlik (Çev.: M. İnan). İstanbul: Optimist Yayınları.
• Hina, A., Fani, M. İ., Huma, A. ve Shahab, S. (2013). Impact of gender diversity on spiritual leadership and follower’s need for spiritual survival/well-being. African Journal of Business Management, 7(39), 4122-4127. doi: 10.5897/AJBM11.2235
• Hoppock, R. (1935). Job satisfaction. New York and London: Harper and Brothers.
• Hürriyet, (2028). Bigpara. Erişim tarihi: http://bigpara.hurriyet.com.tr/haberler/ekonomi-haberleri/iste-turkiyenin-en-buyuk-sirketleriID1447259/
• Juhaizi, M. Y. ve Izah, M. T. (2011). Spiritual leadership and job satisfaction: A proposed conceptual framework. Information Management and Business Review, 6(2), 239-245. Erişim adresi: https://econpapers.repec.org/scripts/redir.pf?u=http%3A%2F%2Fwww.internationalconference.com.my%2Fproceeding%2F2ndicber2011_proceeding%2F471-2nd%2520ICBER%25202011%2520PG%252024612479%2520Multidimensional%2520Approach.pdf;h=repec:cms:2icb11:2011-471
• Koç, M., Öztürk, L. ve Yildirim, A. (2016). A study on job satisfaction and organisational commitment of X and Y generations. Research Journal of Business and Management, 3(2), 173-183. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/pub/rjbm/issue/23910/254820
• Lawler III, E. E., ve Porter, L. W, (1967). The effect of performance on job satisfaction. Industrial Relations, 7(1), 20-28. doi: 10.1111/j.1468-232X.1967.tb01060.x
• Lehto, Y. X., Jang, S., Francis, A. ve O’leary, J. (2008). Exploring tourism experience sought: A cohort comparison of baby boomers and the silent generation. Journal of Vacation Marketing, 14(3), 237-252. doi: 10.1.1.1027.798
• Levickaite, R. (2010). Generations X Y Z: How social networks form the concept of the world without borders the case of Lithuania. Limes, 3(2), 170-183. doi: 10.3846/limes.2010.17
• Locke E. A. (1976). The nature and causes of job satisfaction. In M. D. Dunnette (Ed.), Handbook of Industrial and Organizational Psychology. Chicago: Rand McNally.
• Marschke, E., Preziosi, R. ve Harrington, W. J. (2011). How sales personnel view the relationship between job satisfaction and spirituality in the workplace. Journal of Organizational Culture, Communications and Conflict, 15(2), 71-110. Erişim adresi: https://www.researchgate.net
• Marx, G. (2006). Future-Focused leadership: Preparing schools, Students, and for tomorrow’s realities. Alexandria: Libra Publishers.
• Mengi, Z. (2018), İş başarısında kuşak farkı. Erişim adresi: www.kigem.com/is-basarisinda-kusak-farki
• Moxley, R. S. (2000). Leadership and spirit. San Francisco: Jossey-Bass.
• Mucuk, İ. (2003). Modern işletmecilik. İstanbul: Türkmen Kitabevi.
• Mullıns, L. J. (1996). Management and organizational behaviour. Fourth ed., London: Pitmon Publishing.
• Özdemir, B., Yılmaz, G. ve Ülker, M. (2016). The relationships among socio-demographic characteristics, behaviours and motivations of festival attendees: A study in Urla International Grape Harvest Festival. 6th International Conference on Tourism (ICOT 2016), Napoli, İtalya, 29.06.2016-02.07.2016, 1(1), 323-337.
• Özer S. P., Eriş, E. D. ve Özmen-Timurcanday, Ö. N. (2013). Kuşakların farklılaşan iş değerlerine ilişkin emik bir araştırma. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 38(1), 123-138. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/pub/dpusbe/issue/4780/65888
• Özpehlivan, M. (2018). İş tatmini: Kavramsal gelişimi, bireysel ve örgütsel etkileri, yararları ve sonuçları. Kırklareli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2(2), 43-70. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/pub/kusbder/issue/42811/474446
• Parameshwar, S. (2005), Spiritual leadership through egotranscendence: Exceptional responses to challenging circumstances. The Leadership Quarterly, 16, 689-722. doi: 10.1016/j.leaqua.2005.07.004
• Polat, S. (2011). The level of faculty members’ spiritual leadership (SL) qualities display according to students in Faculty of Education. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 15, 2033-2041. doi: 10.1016/j.sbspro.2011.04.049
• Pratt, M. (2000). Building an ideological fortress: The role of spirituality, encapsulation and sense making. Studies in cultures. Organizations and Societies, 6(1), 35-53. doi: 10.1080/10245280008523537
• Rose, G. M., Merchannt, A., Orth, U. R. ve Horstmann, F. (2016). Emphasizing brand heritage: Does it work? And how? Journal Business Research, 69, 936-943. doi: 10.1016/j.jbusres.2015.06.021
• Sanders, J. E., Hopkins, W. E. ve Geroy, G. D. (2003). From transactional to transcendental: toward an integrated theory of leadership. Journal of Leadership and Organizational Studies, 9(4), 21-31. doi: 10.1177/107179190300900402
• Serikan, C. (2012). Liderlik ve motivasyon: Geleneksel ve güncel yaklaşımlar. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Strack, G, Fottler, M., Wheatley, M. ve Sodomka, P. (2002). Spirituality and effective leadership in healthcare: Is there a connection? Frontiers of Health Service Management, 18(4), 3-45. doi: 10.1097/01974520-200204000-00002
• Toker, B. (2007). Demografik değişkenlerin iş tatminine etkileri: İzmir’deki beş ve dört yıldızlı otellere ilişkin bir uygulama. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 8(1), 92-107. Erişim adresi: http://journal.dogus.edu.tr/index.php/duj/article/view/102
• Tolbize, A. (2008). Generational differences in the workplace. University of Minnesota, Research and Training Center on Community Living. Erişim adresi: http://rtc.umn.edu/docs/2_18_Gen_diff_workplace.pdf
• Toruntay, H. (2011). Takım rolleri çalışması: X ve Y kuşağı üzerinde karşılaştırmalı bir araştırma. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Türk Dil Kurumu (TDK), (2019). Güncel Türkçe sözlük. Erişim adresi: http://www.tdk.gov.tr/
• Ülker, F. ve Özdemir, G. (2016). İş tatmininin örgütsel bağlılığa olan etkisi: Kooperatif işletmeler örneği. Yönetim Bilimleri Dergisi, 14(27), 331-352. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/pub/comuybd/issue/43601/533929
• Vecchio, R. P. (1988). Organizational Behavior. Orlando: The Dreyden Press.
• Vroom, V. H. (1964), Work and Motivation. New York: Wiley.
• Weng, R. H., Huang, C. Y., Chen, L. M. ve Chang, L. Y. (2015). Exploring the impact of transformational leadership on nurse innovation behaviour: A cross sectional study. Journal Nursing Management, 23, 427-439. doi: 10.1111/jonm.12149
• Wnuk, M. (2017). Organizational conditioning of job satisfaction: A model of job satisfaction. Contemporary Economics, 12(1), 31-44. doi: 10.5709/ce.1897-9254.227
• Yang, F., Liu, J., Wang, Z. ve Zhang, Y. (2017). Feeling energized: A multilevel model of spiritual leadership, leader integrity, relational energy, and job performance. Journal Business Ethics, 145, 1-5. doi: 10.1007/s10551-017-3713-1
• Zemke, R., Rainess, C. ve Filipczak, B. (2013). Generations at work: Managing the clash of boomers, gen Xers, and gen Yers in the workplace. 2nd Ed., USA: Amacom.