Muhasebe Meslek Mensuplarının Yeni Dünya ile İmtihanı

Yıl 2021, Cilt: 21 Sayı: 1, 163 - 184, 24.03.2021

Nur Beder

https://doi.org/10.18037/ausbd.902591

Cited By: 3

Öz

Dünyada beklenmedik bir anda ortaya çıkan COVID-19 pandemisi, tüm dengelerin değişmesine ve bireylerin alışık olmadıkları çalışma koşullarına uyum göstermek zorunda kalmalarına sebep olmuştur. Bu ani değişim süreci, bir tarafta bir bilinmeyen ile mücadele etmeyi ve diğer tarafta iş hayatına ilişkin alışkanlıkların bir anda farklılaşmasını beraberinde getirmiş; bazı bireylerin/sektörlerin/mesleklerin bu değişime ayak uydurmaları kolay olurken, bazılarının cevabı ise direnç şeklinde gerçekleşmiştir. Muhasebe meslek mensuplarının, işin ve mesleğin genel ve temel yapısı nedeniyle, bu süreçte daha fazla sorun yaşayabildikleri ve mesleğin, dijitalleşme eğiliminde olan dünya ile uyumlaşma konusunda geri kaldığı görülmektedir. Bu çalışmada, mesleğin ve meslek mensubu bireylerin değişim karşısında kişisel özellikler ve mesleki nitelikler çerçevesinde bir analizi yapılmakta, bu değişim sürecinde yaşanan sorunlara yönelik başta koçluk sistemi olmak üzere çözüm önerileri geliştirilmekte ve durumun genel bir tahlili yapılmaya çalışılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Muhasebe Meslek Mensupları, COVID-19 Pandemisi, Değişim ve Değişime Direnç, Mesleki Gelişim, Koçluk Desteği, Meslekte Gelecek Tahlili

Kaynakça

• Akdoğan, H. ve Parlak, N. (2017). Toplumda muhasebe mesleğine yönelik algı analizi: Ordu ili alan araştırması. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 4(7), 24-42. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/asead/issue/52673/694301
• Alkan, G. ve Yaşar, R. Ş. (2019). Sosyal medya ve muhasebe: Bir alan araştırması. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 21(4), 1061-1077. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/pub/eujmr/issue/56394/774485
• Altan, M. (2004). Muhasebecilik mesleğinin toplumda algılanma biçimi üzerine bir araştırma. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11, 29-54. Erişim adresi: http://dergisosyalbil.selcuk.edu.tr/susbed/article/view/720
• Aslan, Ü. ve Özerhan, Y. (2017). Big data, muhasebe ve muhasebe mesleği. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 19(4), 862-883. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/mbdd/issue/33192/331154
• Ayboğa, M. H. (2003). Globalleşme sürecinde ülkemizde muhasebe mesleği ve meslek mensuplarının eğitimi. Marmara Üniversitesi İİBF Dergisi, 18(1), 327-359. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/muiibd/issue/480/4089
• Bernerth, J. B., Armenakis, A. A., Feild, H. S., Giles, W. F. ve Walker, H. J. (2007). Is personality associated with perceptions of LMX? An empirical study. Leadership & Organization Development Journal, 28(7), 613-631. doi: 10.1108/01437730710823879
• Bilgiç, R. (2008). İş özellikleri kuramı: Geniş kapsamlı gözden geçirme. Türk Psikoloji Yazıları, 11 (22), 66–77. Erişim adresi: https://app.trdizin.gov.tr/publication/paper/detail/T1RRNE1EYzM
• Bilgin, M. (2017). Ergenlerin beş faktör kişilik özelliği ile bilişsel esneklik ilişkisi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 16 (62), 945-954. doi: 10.17755/esosder.285296
• Bilger, A. (2016). Why the coming jobs crisis is bigger than you think. Wharton Executive Education. Erişim adresi: https://knowledge.wharton.upenn.edu/article/why-the-coming-jobs-crisis-is-bigger-than-you-think/
• Boss, R. W. ve McConkie, M. L. (2008). Team building. T. G. Cummings (Ed.), Handbook of Organization Development (s. 237-259) içinde. California: Sage Publications.
• Çıtak, N. (2019). Yaratıcı muhasebe mi? Aldatıcı muhasebe mi? TİDE Academia Research, 1, 55-76. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/tide/issue/46547/533582
• Çiçek, I., Evcimen, İ. V. ve Biçer, İ. H. (2018). Örgütsel bağlamda kişi-grup uyumu (Kuramsal perspektif). Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 14(3), 699-730. Erişim adresi: https://app.trdizin.gov.tr/publication/paper/detail/TXpBME16UXpNdz09
• Dağdeviren, İ. E., Mirza, Ş. ve Çetinel, M. H. (2018, Nisan). Muhasebe meslek mensuplarının sorunlarına ilişkin yapılan çalışmaların değerlendirilmesi. III. INES Education and Social Science Kongresinde sunulan bildiri, Alanya, Antalya. Erişim adresi: http://www.cizgikitabevi.com/indir.php?dfa=0655243001541773468&dga=ESB-2018-FULLTEXT-compressed%20%282%29.pdf
• Demir, B. (2012). Muhasebeye yön veren gelişmeler ve meslek yüksekokullarında verilen muhasebe eğitimine yansımaları. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 1(4), 109-120. Erişim adresi: http://www.jret.org/FileUpload/ks281142/File/13a.demir.pdf
• Dereköy, F. (2020). Muhasebe manipülasyonları: Toshiba vakası. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 85, 91-110. doi: 10.25095/mufad.673709
• Doğan, T. (2013). Beş faktör kişilik özellikleri ve öznel iyi oluş. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 14(1), 56-64. Erişim adresi: http://journal.dogus.edu.tr/index.php/duj/article/view/585
• Erdoğmuş, N. (2020, 4 Haziran). Çevik ve insani duyarlılığı yüksek örgütlerle geleceğe hazırlanmak [Blog yazısı]. Erişim adresi: http://blog.ilem.org.tr/nihat-erdogmus-cevik-ve-insani-duyarliligi-yuksek-orgutlerle-gelecege-hazirlanmak/
• Fırat, H. (2003, Nisan). Globalleşmenin ülkemiz muhasebe mesleğine yarattığı fırsatlar. Uluslararası Muhasebe Sempozyumunda sunulan bildiri. Erişim adresi: http://archive.ismmmo.org.tr/docs/SEMPOZYUMLAR/SEMPOZYUM_06/3Oturum/HuseyinFirat.pdf
• Freeland, A. (2017, 6 Şubat). What will H&R block with Watson mean for you? [Blog yazısı]. Erişim adresi: https://www.hrblock.com/tax-center/around-block/hr-block-with-watson/
• Frey, C. B. ve Osborne, M. A. (2017). The future of employment: How susceptible are jobs to computerisation?. Technological Forecasting and Social Change, 114, 254-280. doi: 10.1016/j.techfore.2016.08.019
• Galunic, C. (2017, 20 Ekim). Overcoming resistance to digital change [Blog yazısı]. Erişim adresi: https://knowledge.insead.edu/leadership-organisations/overcoming-resistance-to-digital-change-7496
• Gacar, A. (2019). Yapay zekâ ve yapay zekânın muhasebe mesleğine olan etkileri: Türkiye’ye yönelik fırsat ve tehditler. Balkan Sosyal Bilimler Dergisi, 8(EUREFE’ 19), 389–394. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/bsbd/issue/51031/650750
• Gill, R. (2002). Change management –or change leadership?. Journal of Change Management, 3(4), 307–318. doi: 10.1080/714023845
• Gök, S. G. ve Çelik, N. (2018, Nisan). Bireysel kariyer hedeflerine ulaşmada demografik değişkenlerin rolü. III. INES Education and Social Science Kongresinde sunulan bildiri, Alanya, Antalya. Erişim adresi: http://www.cizgikitabevi.com/indir.php?dfa=0655243001541773468&dga=ESB-2018-FULLTEXT-compressed%20%282%29.pdf
• Gündüz, M. ve Özen, E. (2016). Muhasebe meslek mensuplarının sorunları ve mesleki memnuniyetlerinin analizi: Uşak ili örneği. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 70, 67-90. doi: 10.25095/mufad.396681
• Günlük, M., Özer, G. ve Özcan, M. (2013). İş memnuniyetinin muhasebecilerin örgütsel bağlılık ve işten ayrılma eğilimleri üzerindeki etkisi. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 9(20), 57-76. doi: 10.11122/ijmeb.2013.9.20.305
• Horzum, M. B., Ayas, T. ve Padır, M. A. (2017). Beş faktör kişilik ölçeğinin Türk kültürüne uyarlanması. Sakarya University Journal of Education, 7(2), 398-408. doi: 10.19126/suje.298430
• Irak, D. U. (2012). İşyerinde birey-çevre uyumu: Kuramsal yaklaşımlar ve örgütsel psikolojideki yeri. Türk Psikoloji Yazıları, 15(30), 12-22. Erişim adresi: https://app.trdizin.gov.tr/publication/paper/detail/TVRRMU9UZ3lNZz09
• Kablan, A. (2018). Endüstri 4.0, “Nesnelerin interneti” - Akıllı işletmeler ve muhasebe denetimi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 23(Endüstri 4.0 ve Örgütsel Değişim Özel Sayısı), 1561-1579. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/sduiibfd/issue/53210/714756
• Kezar, A. J. (2001). Theories and models of organizational change: Understanding and facilitating organizational change in the 21st century, Recent Research and Conceptualizations, ASHE-ERIC Higher Education Report, 28(4), 25-58. Erişim adresi: https://www.academia.edu/477525/Understanding_and_facilitating_organizational_change_in_the_21st_century
• Koçdemir, E. ve Genç, M. (2019, Nisan). Muhasebe mesleğinin dijitalleşmesi: Muhasebe mühendisliği ve yükseköğretim kurumlarındaki yeri. 2. Uluslararası Akademik Öğrenci Çalışmaları Kongresinde sunulan bildiri, İstanbul. Erişim adresi: https://www.researchgate.net/publication/332980857_MUHASEBE_MESLEGININ_DIJITALLESMESI_MUHASEBE_MUHENDISLIGI_VE_YUKSEKOGRETIM_KURUMLARINDAKI_YERI.
• Koyuncu, H. (2020, 9 Haziran). “Evde kal” çağrısına o da uymuştu: Isaac Newton ve büyük veba salgını. Erişim adresi: https://tr.euronews.com/2020/03/19/buyuk-veba-salgininda-kendine-eve-kapatan-isaac-newton-buyuk-kesifler-yapti
• Kubr, M. (1996). Management consulting. A guide to the profession. Geneva: International Labour Office.
• Kurnaz, E., Tekbaş, İ., Bozdoğan, T. ve Çetin., Ö. O. (2020). Di̇ji̇talleşmeyle bi̇rli̇kte muhasebe eği̇ti̇mi̇ni̇n muhasebe meslek mensupları açısından değerlendi̇ri̇lmesi̇. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 22(Özel Sayı), 81-96. doi: 10.31460/mbdd.642307
• Kurtcebe, E. (2008). 21. Yüzyılda muhasebe mesleğinin vizyonu (Yüksek lisans tezi). http://acikerisim.pau.edu.tr/xmlui/bitstream/handle/11499/2787/Emin%20Kurtcebe.pdf?sequence=1&isAllowed=y veri tabanından erişildi.
• Misyon ve Vizyon. (2020). ISMMMO içinde. Erişim adresi: https://www.ismmmo.org.tr/ Kurumsal/Misyon-ve-Vizyonumuz--6798
• Morgan, H., Harkins, P. ve Goldsmith, M. (2014). The right coach. J.V. Gallos (Ed.), Organization development (s. 1-12) içinde. San Francisco: Jossey-Bass.
• Nevis, E. C., Hanafin, J. ve Rainey, M. A. (2014). Working with individuals in organizations: Coaching, facilitating interaction with others, and strategic advising. B. B. Jones ve M. Brazzel (Ed.), The NTL handbook of organization development and change: Principles, practices, and perspectives (s. 249-263) içinde. Erişim adresi: https://www.oreilly.com/library/view/the-ntl-handbook/9781118836163/
• Oreg, S. (2018). Resistance to change and performance: Toward a more even-handed view of dispositional resistance. The Journal of Applied Behavioral Science, 54(1), 88-107. doi: 10.1177/0021886317741867
• Oswick, C. (2009). Revisioning or re-versioning? A commentary on diagnostic and dialogic forms of organization development. The Journal of Applied Behavioral Science, 45(3), 369-374. doi: 10.1177/0021886309338687
• Özkul, F. U. ve Alkan, B. Ş. (2020). Dijital çağda muhasebenin dönüşümü: “Blockchain” teknolojisinde muhasebe ve mali kontroller. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 22(2), 218-236. doi: 10.31460/mbdd.657162
• Pur, H. P. (2006, Kasım). Muhasebe ve denetim mesleğinin geleceği (Vizyonu) ve sorumluluğu. 17. Dünya Muhasebe Kongresinde sunulan bildiri, İstanbul. Erişim adresi: https://www.istanbulymmo.org.tr/Data/Platform/1274.pdf
• Schwarz, R. (2014). The facilitator and other facilitative roles. J.V. Gallos (Ed.), Organization development (s. 409-432) içinde. San Francisco: Jossey-Bass.
• Tarım, M. (2017). Lider-üye ilişkilerinde liderin olumlu ve olumsuz özellikler göstermesi ile ortaya konulan duygusal emeğin üyelerin bağlılık ve performansı üzerindeki etkisi (Yayımlanmamış doktora tezi) http://acikerisim.ticaret.edu.tr/xmlui/handle/11467/2008 veri tabanından erişildi.
• Tekbaş, İ. (2017, 31 Ekim). Dijital çağda muhasebe mesleğinin yeniden tasarımı: Mali mühendislik [Blog yazısı]. Erişim adresi: http://www.muhasebetr.com/yazarlarimiz/ismailtekbas/027/
• Terzi, A. (2010). Muhasebe mesleği ve Rize’deki meslek mensuplarına yönelik bir araştırma (Yüksek lisans tezi) http://denetimakademisi.com/muhasebe-meslegi-ve-rizedeki-meslek-mensuplarina-yonelik-bir-arastirma.html veri tabanından erişildi.
• Tschudy, T. (2014). OD map: The essence of organization development. B. B. Jones ve M. Brazzel (Ed.), The NTL handbook of organization development and change: Principles, practices, and perspectives (s. 129-151) içinde. Erişim adresi: https://www.oreilly.com/library/view/the-ntl-handbook/9781118836163/
• Türker, M. (2018). Dijitalleşme sürecinde küresel muhasebe mesleğinin yeniden şekillenmesine bakış. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 20(1), 202-235. doi: 10.31460/mbdd.383319
• Universal Robots. (2019). Endüstri 4.0 “Akıllı fabrika”lardan Endüstri 5.0’a. Erişim adresi: https://blog.universal-robots.com/tr/endustri4.0-akilli-fabrikalardan-endustri-5.0a
• Vakola, M., Armenakis, A. ve Oreg, S. (2013). Predicting employees’ reactions to change: Individual factors. S. Oreg, A. Michel ve R. By (Ed.), The Psychology of Organizational Change: Viewing Change from the Employee’s Perspective (s. 93-142) içinde. New York: Cambridge University Press.
• Watson. (2020). Erişim adresi: https://www.ibm.com/watson/stories/kpmg
• Yardımcıoğlu, M., Karahan, M. ve Yörük, A. (2019). Dijitalleşme ışığında muhasebe mesleğinin geleceği. Muhasebe Enstitüsü Dergisi, 61, 35-46. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/meder/issue/48329/542847
• Yılmaz, B., Allahverdi, M. ve Kuzucu, S. C. (2018). Türkiye’de muhasebe mesleğinin son yıllardaki durumunun işgücü açısından analizi. Mali Çözüm ISMMMO Mesleki Dergisi, Mayıs-Haziran Sayısı, 13-36. Erişim adresi: http://archive.ismmmo.org.tr/YAYINLAR/MALI_COZUM/MALICOZUM147.pdf
• Yücel, G. ve Adiloğlu, B. (2019). Dijitalleşme - yapay zeka ve muhasebe beklentiler. Muhasebe ve Finans Tarihi Araştırmaları Dergisi, 17, 47-60. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/muftad/issue/46942/589319
• Yürekli, E. ve Gönen, S. (2015). Muhasebe meslek mensuplarının nitelikli meslek mensubu yetiştirilmesine yönelik önlisans programından beklentileri. Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi KAÜ İİBF Dergisi, 6(10), 301-316. Erişim adresi: https://www.kafkas.edu.tr/dosyalar/iibfdergi/file/10/14.pdf