Uluslararası Bir Sorun Alanı Olarak Kıbrıs’a İlişkin Tarihsel ve Teorik Öğeler Üzerinden ‘Demokratik Barış Teorisi’nin Eleştirisi

Yıl 2021, Cilt: 21 Sayı: 1, 311 - 328, 24.03.2021

İsmail Hakkı Elçi

https://doi.org/10.18037/ausbd.902621

Öz

Bu makalenin amacı Türkiye-Yunanistan arasındaki Kıbrıs meselesi üzerinden Demokratik Barış Teorisi’nin (DBT) sorgulanmasıdır. Bu sorgulama dört aşamada yapılmıştır. Öncelikle DBT’nin düşünsel arka planı ele alınmış, ardından teori kavramsal ve kuramsal açıdan kısaca tanıtılmıştır. Üçüncü aşamada teorinin başlıca teorisyenlerinden biri olan Michael Doyle’un her iki ülkeyi liberal-demokratik ya da tersi ilan ettiği dönemler yine teorinin bir ülkeyi liberal-demokratik olarak tanımlamak için başvurduğu kurumlar üzerinden değerlendirilmiş; her iki ülkenin bu dönemlerdeki durumları analiz edilmiştir. Sonuç bölümünde ise her iki ülkenin savaşma ya da savaşmama kararları ile sahip oldukları rejimin türü arasındaki bağıntı sorgulanmıştır. Bu çalışmada temel olarak; Michael Doyle’un Türkiye’yi 1971-1974 ve Yunanistan’ı 1967-1975 dönemlerinde anti-liberal rejimlere sahip iki ülke olarak tanımlayıp 1974 yılında savaşmalarını bu duruma bağlamasının tek başına yeterli gerçekçi bir yaklaşım olmadığı sonucuna varılmış, her iki ülkenin savaş kararı almalarında sadece rejim türlerinin değil; Soğuk Savaş dönemi dinamiklerinin ve iki ülkenin uluslararası çıkarlarının da etkili olduğu kanaatine ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Demokratik Barış, Türkiye, Yunanistan, Kıbrıs, Liberal Demokrasi

Kaynakça

• Ağaoğulları, M. A. (Ed.). (2018). Sokrates’ten jakobenlere batı’da siyasal düşünceler. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Ahmad, F. (2015). Demokrasi sürecinde Türkiye 1945-1980 (A. Fethi, Çev.). İstanbul: Hil Yayıncılık.
• Ahmad, F. (2019). Bir kimlik peşinde Türkiye (S. C. Karadeli, Çev.). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Akşin, S. (2015). Kısa 20. yüzyıl tarihi. İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları.
• Balcı, A. (2017). Türkiye dış politikası ilkeler, aktörler ve uygulamalar. İstanbul: Alfa Yayınları.
• Berktay, F. (2009). Liberalizm, H. Birsen Örs (der.), Modern siyasal ideolojiler içinde (s. 49-114). İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları
• Brzezinski, Z. (2017). Büyük satranç tahtası (Y. Türedi, Çev.). İstanbul: İnkılap Yayınevi.
• Clogg, R. (1997). Modern Yunanistan tarihi (D. Şendil, Çev.). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Doyle, M. (2017). Liberalizm ve dünya siyaseti. E. Diri (Ed.), Uluslararası ilişkilerde temel metinler kitabı içinde (s. 371-396). İstanbul: Der Yayınları.
• Doyle, M. W. (1983a). Kant, liberal legacies and foreign affairs. Philosophy and Public Affairs, 12(3), 205-235. https://www.jstor.org/stable/2265298.
• Erdoğan, M. (2017). Anayasal demokrasi, Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Ersoy, E. (2017). Realizm. R. Gözen (Ed.), Uluslararası ilişkiler teorileri kitabı içinde (s. 159-187). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Eyerman, J. ve Hart, R. A. (1996). An empirical test of the audience cost proposition: democracy speaks louder than words. Journal of Conflict Resolution, 40(4). 597–616. https://doi.org/10.1177/0022002796040004004
• Fearon, J. D. (1994). Domestic political audiences and the escalation of international disputes. American Political Science Review, 88(3). 577–592. https://doi.org/10.2307/2944796
• Fırat, M. (1997). 1960-1971 Arası Türk dış politikası ve Kıbrıs sorunu. Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Galtung, J. (1969). Violence, peace and peace research. Journal of Peace Research, 6(39), 167-192. 81-117. https://doi.org/10.1177/002234336900600301
• Gaubatz, K. T. (1996). Democratic states and commitment in international relations. International Organization, 50(1). 109–139. https://doi.org/10.1017/S0020818300001685
• Gleditsch, N. P., Nordkvelle, J. Ve Strand, H. (2014). Peace research – just the study of war?. Journal of Peace Research, 51(2), 145-158. https://doi.org/10.1177/0022343313514074
• Heywood, A. (2011). Siyasetin temel kavramları, (H. Özler, çev.), Ankara: Adres Yayınları.
• Hinsley, F. H. (1987). Peace and war in modern time. R. Vayrynen (Ed.). The quest for peace kitabı içinde (s. 63-79). Londra: Sage Publications.
• Kant, İ. (1983). Perpetual peace and other essays. Indianapolis: Hackett Publishing Company.
• Kapani, M. (2015), Politika bilimine giriş, Ankara: BB101 Yayınları.
• Kim, K. J. ve Patrick. J. (2010). Learning from the great war? The Origin of Democratic Peace. Defence and Peace Economics, 21(5-6), 487-505. https://doi.org/10.1080/10242694.2010.513493
• Koliopoulos, J. S. ve Veremis, T. M. (2010). Modern greece: a history since 1821, Wiley: Blackwell.
• Kousoulas, D. G. (1967). Greek politics. Balkan Studies, 8(2), 407-420.
• Layne, C. (1994). Kant or cant: The myth of the democratic peace. International Security, 19(2), 5-49. Erişim adresi: https://www.jstor.org/stable/2539195
• Maoz, Z. ve Russett, B. M. (1993). Normative and structural causes of democratic peace, 1946–1986. American Political Science Review, 87(3). 624–638. https://doi.org/10.2307/2938740
• Mearsheımer, J. J. (1990). Back to the future: Instability in europe after the cold war, International Security, 15(1), 5-56. https://www.jstor.org/stable/2538981
• Mitchell, S. M. (2002). A kantian system? Democracy and third-party conflict resolution. American Journal of Political Science, 46(4). 749–759. Erişim adresi: https://www.jstor.org/stable/3088431
• Nye, J. S. ve Welch, D. A. (2017). Küresel çatışmayı ve işbirliğini anlamak (R. Akman, Çev.). İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları.
• Oran, B. (2012). Batı bloku ekseninde türkiye 1. B. Oran (Ed.), Türk dış politikası Cilt 1 kitabı içinde (s. 479-498). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Patsıaouras, K. (2009). Democratic peace theory and greek-turkish relations in the context of the european union. Monterey: Dudley Knox Library.
• Raymond, G. A. (1994). Democracies, disputes, and 3rd-party intermediaries. Journal of Conflict Resolution, 38(1), 24–42. https://doi.org/10.1177/0022002794038001002
• Sander, O. (2019). Siyasi tarih. İstanbul: İmge Kitabevi.
• Sartori, G. (1996), Demokrasi teorisine geri dönüş, (Tunçer Kara-Mustafaoğlu ve Mehmet Turhan, Çev.), Ankara: Yetkin Yayınları.
• Tanör, B. (2018). Osmanlı türk anayasal gelişmeleri. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Thermos, E. (1974). Conflict and prospects in greek politics. East European Quarterly, 8(2). 21-203.
• Viotti, P. R. ve Kauppi, M. V. (2017). Uluslararası ilişkiler ve dünya siyaseti (A. Ö. Erozan, Çev.). Ankara: Nobel Yayınları.
• Yayla, A. (2002). Siyaset teorisine giriş, Ankara: Liberte Yayınları.
• Zürcher, E. J. (2015). Modernleşen türkiye’nin tarihi. (Y. Saner, Çev.). İstanbul: İletişim Yayınları.