Yunus Emre’de İdeal Dünyanın Unsurları

Yıl 2022, Cilt: 22 Sayı: Özel Sayı, 67 - 78, 03.01.2022

Cüneyt Akın

https://doi.org/10.18037/ausbd.1053015

Öz

Yunus Emre gibi cennet sevdası veya cehennem kaygısından geçmiş (cennet cennet dedikleri, birkaç huri birkaç melek) bir dervişin, idealinde herhangi bir “dünya”dan çok, Allah’a kavuşma (bana seni gerek seni) söz konusu olabilir; ancak, “Yunus Emre’nin şiirlerinden yola çıkarak içinde bulunduğumuz dünyaya dair sorunlar çözüme kavuşturulabilir ve ideal bir dünya tasarlanabilir.” diye düşünebiliriz. “Yunun Emre’nin sözlerinin çağları aşarak bugünlere ulaşması, bugünün dünyasında ona ne kadar ihtiyaç duyulduğunun da bir göstergesidir.” Diyebiliriz; zira, şiirlerindeki evrensel mesajlar, bugünün insanlığının ortak dertlerine şifa niteliği taşımaktadır; çünkü, yirminci yüzyılın Âşık Veysel’indeki dava, Yunus Emre için de aynı davadır. Bu davanın adı, “insanlık davası”dır. Bugüne kadar yaşamış olan ve yaşadığı çağı aşan sözlere sahip olan kişiler, insanlık için hep yol gösterici olmuşlar ve ideal olan ne varsa insanlığa sunmaya çalışmışlardır. Bu kişilerin başını Yunus Emre, Âşık Veysel gibi ozanlar ve Cengiz Aytmatov gibi yazarlar çekmişlerdir. Çalışmada, Yunus Emre’nin ideal dünyasının unsurları, şiirlerinden yola çıkılarak dikkatlere sunulmaya çalışılmıştır. Allah aşkı, tevhit düşüncesi, ahlaklı olmak, tanış olmak, işi kolay kılmak, sevmek sevilmek, gönüller yapmak, hoşgörülü olmak, arif olmak, kendini beğenmemek, aç gözlü olmamak, kıskanç olmamak ve cömert olmak, sabırlı olmak ve öfkelenmemek, dedikodu yapmamak, iftira etmemek ve en önemlisi ise, doğru olmak, yenilikçilik gibi, Yunus Emre’nin ideal dünyasının içinde yer alması gereken unsurlar olarak tasnif edilebilecek başlıklar sıralanmıştır. Elbette ki, bu başlıkların sayısı çoğaltılabilir. Çalışmada, sadece Yunus Emre Divanı’nda yer alan şiirler incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Yunus Emre, Dünya, İnsan, İdeal Dünya

Kaynakça

• Aclûni, M. (1998). Keşfü’l-Hafa ve Muzilu’l İlbas Amme’ş-Tehera Mine’l-Ehadisi Alâ Elsineti’n-Nâs, Beyrut: Mektebetü’t-türâsi’l-İslâmî, Dârü’t-türâs yayınları
• Akın, C. (2015). Âşık veysel’in beni hor görme gardaşım şiirinin hermeneutik açılımı, Alevi Araştırmaları Dergisi, 10, 53-60. Erişim adresi: https://yeni.aadergisi.com/wpcontent/uploads/2019/11/10.pdf
• Akın, C. (2015). Cengiz aytmatov’un eserlerinde vicdan. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 4(4), 1561-1567. doi: https://doi.org/10.7884/teke.524
• Aksakal, A. A. (2005). Yunus Emre'den altın öğütler. İstanbul: Kozmik kitaplar.
• Başgöz, İ. (1999). Yunus Emre – I inceleme, dünya klasikleri dizisi – 45. İstanbul: Cumhuriyet yayınları.
• Boz, E. (2012). Yunus Emre Risâletü’n-Nushiyye öğüt kitabı. Ankara: Gazi kitabevi.
• Bauman, Z. (2014). Sosyolojik düşünmek. İstanbul: Ayrıntı yayınları.
• Buhârî, M. B. İ. (2001). El-Câmi‘u’ṣ-Saḥîḥ. B.y: Dâru Tavkı’n-Necât.1422.
• DİA. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. Ankara: TDV Yayınları. Erişim adresi: https://kuran.diyanet.gov.tr/ 05.11.2021.
• Işık, M. (2011). Evrensel bir hadis denemesi: “ben ve öteki”, İlahiyat Fakültesi Dergisi, 29(1). 143-154. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/eruifd/issue/5972/79357
• Özcan, Z. (2016). Empati ve dindarlık arasındaki ilişki. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 5, 2758-2781. doi: 10.15869/itobiad.258550
• Önder, M. (1986). Mevlâna Celâleddin-i Rumî. Ankara: Aslımlar matbaası.
• Özcan, Ş. (2018). Dünya dinlerinde altın kural: diğerkâmlık. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 7(1), 285-308. doi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/eruifd/79357
• Söylemez, O. (2009). Cengiz Aytmatov'un romanlarında kader ve kadercilik, Gazi Türkiyat, 1(5), 303-320. Erişim adresi: https://cms.hacibayram.edu.tr
• Taberani, S. B. A. (1982). El-Mu'cemü'I-Kebir, Kahire ts., nr. 8544; Heysemi, Nureddin Ali b. Ebu Bekir, Mecmau'z-Zevaid, Beyrut.
• Tatçı, M. (1991). Yunus Emre divanı. Ankara: Akçağ yayınları.
• Uluç, G. vd. (2008). Duygusal zekâ ve öteki’yi anlamak: doğu batı üzerine bir çalışma. II. Uluslararası Duygusal Zekâ ve İletişim Sempozyumu, İzmir.
• Velî, H. B. (1990). Makâlât. (Baskıya Hzl. Esad Coşan, Hüseyin Özbay). Ankara: Sistem Ofset.
• Veysel, Â. (1999). Birlik Destanı, Âşık Veysel klasikleri 2. İstanbul: Özmüziksan.
• Veysel, Â. (1995). Birlik Destanı, dostlar beni hatırlasın. İstanbul: Nepa müzik yapım.