Türkiye’de 1991–2002 Döneminde Yerel Yönetim Reformu Çabalarına Dair Söylemler, Denemeler ve Gelişmeler

Yıl 2022, Cilt: 22 Sayı: 1, 209 - 234, 29.03.2022

Hüseyin Özgür , Niran Cansever

https://doi.org/10.18037/ausbd.1095153

Cited By: 1

Öz

1990’lı yıllarla birlikte küreselleşme süreci ile 1980’li yıllarda başlayan ekonomik ve siyasal neoliberal politikaların etkisiyle; hukuk devleti, demokratikleşme, insan hakları gibi kavramların önemi artmıştır. Yaşanan gelişmelerle yerel yönetimler ile merkezi hükümetin ilişkileri yeniden sorgulanmıştır. Merkezin vesayetinin ve karışmasının daha sınırlı, daha katılımcı ve yönetişim çerçevesinde şekillenen bir yerel yönetim anlayışının tartışıldığı 1990’lar Türkiye’sinde yerel yönetim reformu tartışmaları güncelliğini korumuş, özellikle yerel seçimler öncesinde popülerliği artmıştır. Bu nedenle çalışmada, 1991 milletvekili seçimlerinden 2002 milletvekili seçimlerine kadar olan süreçte başka ülkelerdeki yönetişim ve katılım temelindeki değişimlere paralel olarak Türkiye’de 1991–2002 dönemindeki yerel yönetim reform çabaları/söylemleri, taslakları, örnekleri ve denemeleri irdelenmektedir. Bu bağlamda, reform çabalarının hukuki arkaplanı, sonuçları ve eksiklikleri, yerel ve metropoliten yönetişime doğru dönüşümü mümkün kılan siyasi, iktisadi, idari, küresel ve uluslararası ilişkiler bağlamındaki öncelikler, siyasi aktörlerin bakış açıları akademik yazın ile hükümet ve siyasi parti belgeleri harmanlanarak tartışılmaktadır. Türkiye’de 1990’lı yıllarda, etnik ve dinsel hareketler güçlenmiş, radikal sağ partiler ortaya çıkmış, siyasal partiler yelpazesi parçalanmıştır. Kısa süreli koalisyon hükümetleriyle yönetilen 1991–2002 dönemi Türkiye’sine, siyasal ve ekonomik istikrarsızlık ile toplumsal huzursuzluklar hâkim olmuş, tekrarlanan ve zenginleşen içeriklere sahip çoğu söylem ve vaatlerin gerçekleşmesi AK Parti iktidarları dönemine ertelenmiştir. Daha katılımcı, yeterli ve yetkin, günün şartlarına uygun ve demokratik yerel yönetimler doğrultusunda reformlar yapılması ihtiyacı siyasal partilerin 1991–2002 dönemi belgelerine girmiştir. Yerel yönetimler reformuna dair 1991–2002 döneminde yasalaşmayan söylem ve tasarılar, sık değişen ve çoğu kısa ömürlü koalisyon hükümetlerinin 2002’de bitimiyle, AK Parti iktidarları döneminde, -1990’lardaki söylemlere bazı benzerlikler içeren şekilde- 2004’ten itibaren kanunlaşmış ve ikincil mevzuatları oluşturulmuştur.

Anahtar Kelimeler

1990’lar, Yerel Yönetim Reformu, Siyasal Hayat ve Kurumlar, Yerel Siyaset

Kaynakça

• 21. Dönem TBMM Çalışmaları ve 57. Hükümetin Önemli İcraatları. (2021, 10 Ekim). Erişim adresi: https://acikerisim.tbmm.gov.tr/handle/11543/2035?locale-attribute=tr
• 3723 Sayılı, 21.05.1991 tarihli Avrupa Yerel Yönetimler Özerklik Şartının Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun. (2021, 5 Kasım). Erişim adresi: https://www5.tbmm.gov.tr/tutanaklar/KANUNLAR_KARARLAR/kanuntbmmc074/kanuntbmmc074/kanuntbmmc07403723.pdf
• Acar, M. (2014). Sektörlerarası İşbirliği ve Ortaklıklar, M. Acar ve H. Özgür (Ed.), Çağdaş Kamu Yönetimi–I (s. 390-426) içinde 2. Basım, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım,
• Adalet ve Kalkınma Partisi Programı, 2002, Kalkınma ve Demokratikleşme Programı. (2021, 25 Eylül). Erişim adresi: https://acikerisim.tbmm.gov.tr/handle/11543/926
• Adıgüzel, Ş. (2003). Yerel düzeyde yönetime katılım ve yerel yönetim sürecindeki işlevleri açısından ‘Yerel Gündem 21’: Malatya Belediyesi Yerel Gündem 21 örneği. Çağdaş Yerel Yönetimler, 12(1), 45-63. Erişim adresi: https://cyy.hacibayram.edu.tr/Dergiler
• Aktel, M. ve Memişoğlu, D. (2005). Yerel Yönetim Reformlarının Başarısızlık Nedenleri, H. Özgür ve M. Kösecik (Ed.), Yerel Yönetimler Üzerine Güncel Yazılar-I Reform (s. 21-38), Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Anavatan Partisi, 1991, Anavatan Partisi Seçim Beyannamesi. (2021, 16 Eylül). Erişim adresi: https://acikerisim.tbmm.gov.tr/xmlui/handle/11543/675
• Anavatan Partisi, 1994, 2000’e 5 Kala Türkiye’nin Hedefleri: Ekonomi, Yönetim, Eğitim, Hukuk’ta Yeniden Yapılanma, Abant Toplantısı, 23-25 Eylül 1994, Siyasi İlişkiler Planlama ve Eğitim Başkanlığı, Ankara.
• Anavatan Partisi, 1995, Anavatan Partisi Programı. (2021, 16 Eylül). Erişim adresi: https://acikerisim.tbmm.gov.tr/xmlui/handle/11543/693
• Anavatan Partisi, 1999, Anavatan Partisi Türkiye Sözleşmesi ve Seçim Beyannamesi. (2021, 16 Eylül). Erişim adresi: https://acikerisim.tbmm.gov.tr/xmlui/handle/11543/2579
• Atvur, S. (2009). Yerel Gündem 21 ve Çevre: Antalya Kent Konseyi Örneği, Cumhuriyet Üniversitesi, Sosyal Bilimler Dergisi, 35(12), 231-241. Erişim adresi: https://kutuphane.dogus.edu.tr/mvt/pdf.php
• Başlevent, C., Kirmanoğlu, H. ve Şenatalar, B. (2004). Voter profiles and fragmentation in the Turkish party system. Party Politics, 10(3), 307-324. doi: 10.1177/1354068804042461
• Bayraktar, U. (2006). Local Participatory Democracy: The Local Agenda 21 Project in Turkish Cities, Unpublished Ph.D. Dissertation, Institut d’Etudes Politiques de Paris, Programme Doctorale de CEVIPOF, Doctorat de Sociologie Politique. Erişim adresi: https://spire.sciencespo.fr/hdl:/2441/5405/resources/bayraktar-scpo-2006.pdf
• Bayramoğlu Alada, A. (2000-2001). Bir Kanun Hükmünde Kararname Tasarısı Üzerine ....., İ.Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 23-24, 35-46. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/5442
• Bayramoğlu Alada, A. (2008). Türkiye’de yerel Yönetimleri ‘Özerklik Meselesi’ üzerinden yeniden düşünmek. Çağdaş Yerel Yönetimler, 17(4), 5-44. Erişim adresi: https://cyy.hacibayram.edu.tr/Dergiler
• Bayramoğlu, A. (1995). Türkiye’de siyasal partiler. Nehir Dergisi, 22-23-24, 35-44.
• Bayramoğlu, A. (2001). Türkiye’de islami hareket, sosyolojik bir bakış, 1994-2000. İstanbul: Patika.
• Cansever, N. (2019). Türk siyasal hayatında yöneten sağın bölünmesi: 1990’lı yıllarda Anavatan Partisi ve Doğru Yol Partisi karşılaştırmalı analizi, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
• Cansever, N. ve Kiriş, H. M. (2021). Yöneten sağda rekabet ve dönüşüm. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Cumhuriyet Halk Partisi, “Güzel Günler Göreceğiz”, 2002 Seçim Bildirgesi. (2021, 16 Eylül). Erişim adresi: https://acikerisim.tbmm.gov.tr/xmlui/handle/11543/955
• Cumhuriyet Halk Partisi, “Yeni Hedefler Yeni Türkiye”, 1994 Parti Programı. (2021, 16 Eylül). Erişim adresi: https://acikerisim.tbmm.gov.tr/xmlui/handle/11543/956
• Cumhuriyet Halk Partisi, “Yerel Çözüm 2000”, 1999 Seçim Bildirgesi. (2021, 16 Eylül). Erişim adresi: https://acikerisim.tbmm.gov.tr/xmlui/handle/11543/2582
• Çitçi, O. (2005). Yerel seçimler coğrafyası 1963-1999. Ankara: TODAİE.
• Çoker, Z. (2003). Mülki yönetim ve yerel yönetimlerde yeniden yapılanma. Ankara: Türk İdareciler Derneği.
• Dağtaş, E. (2001). 27 Mart Yerel Seçimleri Öncesinde Yazılı Basının Siyasal Tutumu ve Seçim Sonrasına İlişkin Gecikmiş Bir Değerlendirme, Kurgu Dergisi, 18, ss. 157-176. Erişim adresi: https://earsiv.anadolu.edu.tr/xmlui/bitstream/handle/11421/1376/153823.pdf?sequence=1&isAllowed=y
• Demirci, M. (2004). Kent planlamada uygulama anlayışına eleştirel bir yaklaşım Dikmen Vadisi Projesi örneği, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Demokratik Sol Parti, “Demokratik Sol Parti ile Dürüst Yönetim, Hakça Düzen, Ulusal Birlik”, 1995 Seçim Bildirgesi. (2021, 23 Eylül). Erişim adresi: https://acikerisim.tbmm.gov.tr/xmlui/handle/11543/764
• Demokratik Sol Parti, “Gözünaydın Türkiye”, 1991 Seçim Bildirgesi. (2021, 23 Eylül). Erişim adresi: https://acikerisim.tbmm.gov.tr/xmlui/handle/11543/602
• Demokratik Sol Parti, “Sessiz Devrim, DSP’nin Ülke Sorunlarına Yaklaşımları ve Çözüm Öneriler”, 2002 Seçim Bildirgesi. (2021, 23 Eylül). Erişim adresi: https://acikerisim.tbmm.gov.tr/xmlui/handle/11543/927
• Demokratik Sol Parti, 1991 Programı. (2021, 23 Eylül). Erişim adresi: https://acikerisim.tbmm.gov.tr/xmlui/handle/11543/537
• Demokratik Sol Parti, 1999 Seçim Bildirgesi. (2021, 23 Eylül): https://acikerisim.tbmm.gov.tr/xmlui/handle/11543/696
• Doğanay, Ü. (2004). Rethinking democratic procedures: Democracy and deliberative experiences in Turkey’s LA21 process. Political Studies, 52, 728-744. doi: 10.1111/j.1467-9248.2004.00505.x
• Doğru Yol Partisi, “1946’dan 21. Yüzyıla II. Demokrasi Programı: Yeter Hak Milletin”, 1998. (2021, 25 Eylül). Erişim adresi: https://acikerisim.tbmm.gov.tr/xmlui/handle/11543/2585
• Doğru Yol Partisi, “21 Ekim Sabahı Yeni Bir Türkiye”, 1991 Seçim Bildirgesi. (2021, 25 Eylül). Erişim adresi: https://acikerisim.tbmm.gov.tr/xmlui/handle/11543/679
• Doğru Yol Partisi, “Hedef 2000’ler Tek Çözüm Çiller”, 1999 Seçim Bildirgesi.
• Duran, B., Türk Parlamento Tarihi: TBMM 19. Dönem, 1991-1995, TBMM Kültür Sanat ve Yayın Kurulu, No: 150, Cilt 1 ve 2, Erişim adresi: https://acikerisim.tbmm.gov.tr/xmlui/handle/11543/125
• Emrealp, S. (2005). Yerel Gündem 21 uygulamalarına yönelik kolaylaştırıcı bilgiler el kitabı. İstanbul: IULA-EMME.
• Ercan, O. ve Pekküçüksen, Ş. (2004). Yönetim paradigmasındaki değişim: Yönetişim, kentsel yönetişim ve Yerel Gündem 21 uygulamaları. Karaman İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 4(1), 1-14. Erişim adresi: http://iibf.erciyes.edu.tr/kutuphane/petas/petas.php?keyword=27510&skip=0&type=2
• Erder, S. ve İncioğlu, N. (2008). Türkiye’de yerel politikanın yükselişi. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi.
• Eren, V. (2011). Belediye yöneticilerinin yerel yönetim reformları hakkındaki düşünceleri. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(8), 89-111. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/182978
• Erten, M. (2004). Karşıyaka kent meclisi: Kent yönetimine bir katılım deneyimi. İstanbul: Anahtar Kitaplar.
• Fazilet Partisi Programı, “Öncü Türkiye için Elele”, 1997. (2021, 25 Eylül). Erişim adresi: https://acikerisim.tbmm.gov.tr/xmlui/handle/11543/698
• Findley, C. V. (2011). Modern Türkiye tarihi, 1789-2007. İstanbul: Timaş.
• Göymen, K. (1997). Türkiye’de kent yönetimi. İstanbul: Boyut.
• Göymen, K. (1999). Türk yerel yönetiminde katılımcılığın evrimi: Merkeziyetçi bir devlette yönetişim dinamikleri, Amme İdaresi Dergisi, 32(4), 67-83. Erişim adresi: https://ammeidaresi.hacibayram.edu.tr/Dergiler
• Göymen, K. (2000). Tourism and governance in Turkey. Annals of Tourism Research, 27(4), 1025-1048. doi:10.1016/S0160-7383(99)00127-9
• Göymen, K. (2006). Dynamics of change in Turkish local governance. Society and Economy, 28(3), 245-266. doi:10. 1556/SocEc.28.2006.3.2
• Güler, B. A. (1998). 1998 reform tasarısı üzerine inceleme. Çağdaş Yerel Yönetimler, 7(4), 3-25. Erişim adresi: https://cyy.hacibayram.edu.tr/Dergiler
• Güler, B. A. (2001). Yerel yönetimlerde reform sorunu. Çağdaş Yerel Yönetimler, 10(3), 7-12. Erişim adresi: https://cyy.hacibayram.edu.tr/Dergiler
• Haktankaçmaz, M. İ. (2004). Türk kamu yönetiminde yönetişimin uygulanabilirliği. Amme İdaresi Dergisi, 37(1), 45-62. Erişim adresi: https://ammeidaresi.hacibayram.edu.tr/Dergiler
• Halkın Demokrasi Partisi Programı, 1994. (2021, 25 Eylül). Erişim adresi: https://acikerisim.tbmm.gov.tr/xmlui/handle/11543/745
• Halkın Emek Partisi Programı, 1990. (2021, 24 Eylül). Erişim adresi: https://acikerisim.tbmm.gov.tr/xmlui/handle/11543/661
• IULA-EMME. (2003). Local Agenda 21 Turkey: Outstanding Examples, İstanbul: IULA-EMME.
• İnaç, H. ve Ünal, F. (2007). Avrupa yerel yönetimler özerklik şartı ve Türkiye’de belediyeler. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17, 1-24. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/pub/dpusbe/issue/4759/65372
• İnan, A. (1998). Görüşler ve yorumlar: Mahalli idareler kanun taslağına göre demokratik kitle örgütlerinin yerel yönetimlere demokratik katılımı. Çağdaş Yerel Yönetimler, 7(2), 128-132. Erişim adresi: https://cyy.hacibayram.edu.tr/Dergiler
• Karaman, Z. T. (1998). Habitat II ve yerel gündem 21 sorumluluğu. Türk İdare Dergisi, 426, 347-363. Erişim adresi:http://iibf.erciyes.edu.tr/kutuphane/petas/petas.php?skip=0&keyword=ZERR%C4%B0N+TOPRAK&type=5
• Keleş, R. (1995). Yerel yönetimler özerklik şartı karşısında Avrupa ve Türkiye. Çağdaş Yerel Yönetimler, 4(6), 3-19. Erişim adresi: https://cyy.hacibayram.edu.tr/Dergiler
• Keleş, R. (1999). Avrupa’nın bütünleşmesi ve yerel yönetimler. Ankara: Türk Belediyecilik Derneği ve Konrad Adenauer Vakfı.
• Koçak, S. Y. ve Ekşi, A. (2010). Katılımcılık ve demokrasi perspektifinden Türkiye’de yerel yönetimler. (Süleyman Demirel Üniversitesi) SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi, Sosyal Bilimler Dergisi, 21, 295-307. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/117936
• Koçdemir, K. (2002). Hizmette vatandaşa yakınlık (subsidiyarite) ilkesi ve sosyal hizmetler. Türk İdare Dergisi, 74(434), 1-5. Erişim adresi: http://iibf.erciyes.edu.tr/kutuphane/petas/petas.php?skip= 0&keyword=KAD%C4%B0R+KO%C3%87DEM%C4%B0R&type=5
• Köker, L. (1995). Local politics and democracy in Turkey: An appraisal. Annals of the American Academy of Political and Social Science, 540(1), 51-62. doi: 10.1177/0002716295540000005
• Kösecik, M. (2007). Avrupa Birliğine Üyelik Sürecinin Türkiye’nin Yerel Yönetim Yapısına Etkileri, H. Özgür ve M. Kösecik (Ed.), Yerel Yönetimler Üzerine Güncel Yazılar –II: Uygulama (s. 691-737) içinde, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Kösecik, M. (2008). Yerel yönetimlerde Avrupalılaşma, yerel siyaset. İstanbul: Okutan.
• Meclis Haber Dergisi, “Seçime giderken yoğun istifalar”, 1995-1996, Aralık-Ocak, S. 45. (2021, 24 Eylül). Erişim adresi: https://www5.tbmm.gov.tr//develop/owa/meclis_bulteni.dergi?psayi=45
• Meclis Haber Dergisi, 1992, Aralık, S. 19. (2021, 24 Eylül). Erişim adresi: https://www5.tbmm.gov.tr//develop/owa/meclis_bulteni.dergi?psayi=19
• Meclis Haber Dergisi, 1995, Ocak, S. 38. (2021, 24 Eylül). Erişim adresi: https://www5.tbmm.gov.tr//develop/owa/meclis_bulteni.dergi?psayi=38
• Milliyetçi Hareket Partisi, “Lider Türkiye’ye Doğru”, 18 Nisan 1999 Seçim Beyannamesi, 1999. (2021, 25 Eylül). Erişim adresi: https://acikerisim.tbmm.gov.tr/handle/11543/740
• Milliyetçi Hareket Partisi, “Türkiye’nin Onurlu Geleceği”, 3 Kasım 2002 Seçim Beyannamesi. (2021, 25 Eylül). Erişim adresi: https://acikerisim.tbmm.gov.tr/handle/11543/2752
• Milliyetçi Hareket Partisi, 1995 Seçim Beyannamesi. (2021, 25 Eylül). Erişim adresi: https://acikerisim.tbmm.gov.tr/handle/11543/762
• Miş, N. ve Eren, A. (2014). Siyasal Partilerin Yerel Seçim Vizyonu İstanbul Seçimleri, Mart, 91, SETA. Erişim adresi: https://www.setav.org/siyasal-partilerin-yerel-vizyonu-istanbul-secimleri/
• Mogalakwe, ‪M. (2006). The Use of Documentary Research Methods in Social Research, African Sociological Review, 10(1), 221-230.‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬ Erişim adresi: https://codesria.org/IMG/pdf/Research_Report_-_Monageng_Mogalakwe.pdf ‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬
• Ortaylı, İ.ve Küçükkaya, İ. (2012). Cumhuriyet’in ilk yüzyılı, 1923-2023. İstanbul: Timaş.
• Özcan, G. B. and Turunç, H. (2008). The Politics of Administrative Decentralization in Turkey since 1980, J. Killian and N. Eklund (Ed.), Handbook of Administrative Reform: An International Perspective (s. 177-193) içinde, Florida: Auerbach Publication.
• Özdemir, D. (2007). Kamu-Özel Sektör Ortaklıkları ve Yönetişim, H. Özgür ve M. Kösecik (Ed.), Yerel Yönetimler Üzerine Güncel Yazılar –II: Uygulama (s. 313-333) içinde, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Özkök, E. (1994, 2 Mart). Yılmaz şimdiden söz veriyor. Hürriyet, s. 13.
• Polat, İ. (2014). Bir Katılım deneyimi Olarak Nilüfer Mahalle Komiteleri, İ. İzci (Der.). Katılımcı Yerel Yönetim (s. 114-123) içinde, İstanbul: Kalkedon.
• Refah Partisi Seçim Beyannamesi (Özet), “25 Aralık Sabahı Türkiye Yeniden Doğacak”, 1995. (2021, 25 Eylül). Erişim adresi: https://acikerisim.tbmm.gov.tr/xmlui/handle/11543/763
• Refah Partisi Seçim Beyannamesi, 1991. (2021, 24 Eylül). Erişim adresi: https://acikerisim.tbmm.gov.tr/xmlui/handle/11543/672.
• Sarıbay, A. Y. (1995). Partilerin hepsi popülist. Nehir Dergisi, 22-23-24, 30-34.
• Sayarı, S. (2002). The Changing Party System, S. Sayarı, Y. Esmer (Ed.), Politics, Parties and Elections in Turkey (s. 9-32) içinde, London: Lynne Rienner.
• Sezen, S. (1994). Seçim ve demokrasi. Ankara: Gündoğan.
• Sosyaldemokrat Halkçı Parti, “Yeni Bir Türkiye İçin İlk Hedefler”, 1991 Seçim Bildirgesi. (2021, 16 Eylül). Erişim adresi: https://acikerisim.tbmm.gov.tr/xmlui/handle/11543/670
• TBMM Başkanlığı Çalışmaları, 25 Ocak 1996-16 Şubat 1999, (2021, 10 Ekim). Erişim adresi: https://acikerisim.tbmm.gov.tr/xmlui/handle/11543/1982
• Tokgöz, O. (2010). Seçimler, siyasal reklamlar ve siyasal iletişim. Ankara: İmge.
• Toksöz, F. (2008). İyi yönetişim el kitabı. İstanbul: TESEV.
• Torlak, S. E. ve Önez, Z. (2005). Bir Katılım Modeli Olarak Yerel Gündem 21’e Bakış, H. Özgür ve M. Kösecik (Ed.), Yerel Yönetimler Üzerine Güncel Yazılar –I: Reform (s. 649-673) içinde, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Turan, A. E. (2008). Türkiye’de yerel seçimler. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi.
• Türkiye İstatistik Kurumu, TUİK. (2019, 28 Ocak). Erişim adresi: https://biruni.tuik.gov.tr/nufus90app/idari.zul
• V. Ecevit Hükümeti (DSP-MHP-ANAP) Koalisyon Protokolü. (2019, 12 Şubat). Erişim adresi: https://www.tbmm.gov.tr/hukumetler/KP57.htm
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin.
• Yıldırım, Y. (2008). Porto Alegre-Fatsa: Yerel düzeyde ‘Demokrasiyi Demokratikleştirmek’ çabaları üzerine bir karşılaştırma. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 63(1), 273-287. doi:10.1501/SBFder_0000002060
• Yirmibeşoğlu, F. ve Yiğiter, R. G. (2006). Kentsel Dönüşüm Sürecinde ‘Yerel Gündem 21’in Rolünün Türkiye’deki Uygulamalar ile Değerlendirilmesi, TMMOB Şehir Plancıları Odası, Kentsel Dönüşüm Sempozyumu Bildiri Kitabı (s.29-45) içinde, Ankara: TMMOB, ŞPO.
• Yüksek Seçim Kurulu, (2021, 15 Eylül). Erişim adresi: http://www.ysk.gov.tr/tr/milletvekili-genel-secim-arsivi/2644