The Effect of Conflict Management Strategies on Job Satisfaction: A Study in the Accounting Sector

Yıl 2024, Cilt: 24 Sayı: 3, 871 - 896, 30.09.2024

Dilan Ülker , Kürşat Timuroğlu

https://doi.org/10.18037/ausbd.1340285

Öz

The aim of this study is to examine the effect of conflict management on job satisfaction for the accounting sectorand to examine the effect between the conflict management strategies used by employees and their job satisfaction. Also, demographic characteristics are to contribute to the related literature by examining the effect of job satisfaction, conflict management, and conflict management strategies. In this study, survey research method and relational screening model were used. Then, e-survey was applied to 451 accounting professionals through convenience sampling among approximately 200.000 accounting sector employees operating in Turkey and 403 questionnaires were analysed. The factor loadings of the scales were examined, followed by reliability and normal distribution analyses of the relevant scales and then parametric tests were performed. Pearson correlation analysis and regression analysis were performed to examine the relationship between constructive, adaptive, coercive, avoidant and compromising subscales of job satisfaction scale and conflict management strategy scale. According to the results, conflict management has a positive effect on job satisfaction. Also, constructive, accommodative, compromise, avoidant and coercive conflict management strategies were also found to have a positive effect on job satisfaction. When demographic characteristics were analysed, it was found that there was no significant difference between gender, marital status, age, education level variables and job satisfaction, conflict management, adaptive, constructive, coercive, avoidant and accommodative conflict management strategies. It was observed that there was a significant difference between the professional experience variable and compatible conflict management strategy, also between the occupation variable and coercive conflict management strategy.

Anahtar Kelimeler

Conflict, Conflict Management Strategies, Job Satisfaction

Çatışma Yönetim Stratejilerinin İş Tatminine Etkisi: Muhasebe Sektöründe Bir Çalışma

Öz

Bu çalışmanın amacı, çatışmaların yoğun olarak yaşandığı muhasebe sektörü için çatışma yönetiminin iş tatmini üzerindeki etkisini incelemek ve çalışanların kullandıkları çatışma yönetimi stratejileri ile iş tatminleri arasındaki etkiyi incelemektir. Ayrıca, demografik özelliklerden; cinsiyet, medeni durum, yaş, eğitim düzeyi, meslek ve mesleki tecrübe değişkenlerinin iş tatmini, çatışma yönetimi, uyumlu, yapıcı, zorlayıcı, kaçınmacı ve uzlaşmacı çatışma yönetimi stratejileri ile arasındaki etkisini inceleyerek ilgili literatüre katkı sağlamaktır. Bu çalışmada nicel araştırma yöntemlerinden anket araştırma yöntemi ve ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmada Türkiye'de faaliyet gösteren toplamda 122.461 serbest muhasebeci ve serbest muhasebeci mali müşavir, stajyerler ve muhasebe meslek elemanları ile yaklaşık 200.000 muhasebe sekötürü çalışanları arasından kolayda örnekleme yoluyla 451 muhasebe meslek mensubuna çevrim içi anket uygulanmış ve 403 anket analize tabi tutulmuştur. Ölçeklerin faktör yükleri incelenmiş, ardından ilgili ölçeklerinin güvenilirlik, normal dağılım analizleri ve sonrasında, parametrik testler gerçekleştirilmiştir. İş tatmini ölçeğinin yapıcı, uyum sağlayıcı, zorlayıcı, kaçınmacı ve uzlaşmacı alt ölçekleri ile çatışma yönetimi stratejisi ölçeği arasındaki ilişkiyi incelemek için pearson korelasyon analizi ve regresyon analizi yapılmıştır. Sonuçlara göre, çatışma yönetiminin iş tatmini üzerinde olumlu bir etkisi olduğu görülmüştür. Ayrıca, yapıcı, uyumlu, uzlaşmacı, kaçınmacı ve zorlayıcı çatışma yönetimi stratejilerinin de iş tatmini üzerinde olumlu bir etkiye sahip olduğu bulunmuştur. Demografik özelliklerden; cinsiyet, medeni durum, yaş, eğitim düzeyi değişkenlerinin iş tatmini, çatışma yönetimi, uyumlu, yapıcı, zorlayıcı, kaçınmacı ve uzlaşmacı çatışma yönetimi stratejileri ile arasında anlamlı bir farklılık olmadığı görülmüştür. Mesleki tecrübe değişkeni ile uyumlu çatışma yönetimi stratejisi ile aralarında ve meslek değişkeninin ise zorlayıcı çatışma yönetimi stratejisi ile aralarında anlamlı bir farklılık olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Çatışma, Çatışma Yönetimi Stratejileri, İş Tatmini

Kaynakça

• Aditya. S. and Setyawan. A. (2021). Conflict management and job satisfaction in Indonesia’s public organization. Journal of International Business and Management, 4(2), 1-14. Erişim adresi: https://rpajournals.com/ JIBM-2021-01-134.pdf
• Ahmed, K. A. G. and Ahmed, G. (2015). The relationships between conflict management styles, job satisfaction and organizational commitment among workers in public and private sectors. Universal Journal of Psychology, 3(2), 41-50. doi: 10.13189/ujp.2015.030203
• Akca, C. and Erigüç. G. (2007). Hastane çalışanlarının yöneticileri ve çalışma arkadaşları ile yaşadıkları çatışma nedenlerine yönelik bir araştırma. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 9(2), 126-132. Erişim adresi: https://www.academia.edu/70202092
• Akçay, V. H. (2012). Pozitif psikolojik sermayenin iş tatmini ile ilişkisi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2(1), 123-140. Erişim adresi: http://iibfdergisi.ksu.edu.tr/tr/pub/issue/10264/125890
• Akıncı, Z. (2002). Turizm sektöründe iş gören iş tatminini etkileyen faktörler: Beş yıldızlı konaklama işletmelerinde bir uygulama. Akdeniz Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 4, 1–25. Erişim adresi: https://www.acarindex.com/dosyalar/makale/acarindex-1423868916.pdf
• Aydemir, P. (2013). İş görenlerin ücret tatmini, iş tatmini ve performans algısı: Bir uygulama (Yüksek lisans tezi). Bülent Ecevit Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Zonguldak.
• Bartos, O. J. and Weh, P. (2002). Using conflict theory. New York: Cambridge University Press.
• Başol, O. and Çömlekçi, M. F. (2020). İş tatmini ölçeğinin uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Kırklareli Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 1(2), 17-31. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1442601
• Bhattacherjee, A. (2001). Understanding information systems continuance: An expectation-confirmation model. MIS Quarterly, 25(3), 351-370. Erişim adresi: https://www.jstor.org/stable/3250921
• Bozkurt, Ö. and Bozkurt, İ. (2008). İş tatminini etkileyen işletme içi faktörlerin eğitim sektörü açısından değerlendirilmesine yönelik bir alan araştırması. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 9(1), 1-18. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/doujournal/issue/66658/1042919
• Can, H. (2002). Organizasyon ve yönetim. Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Cengiz. A. A., Terzi. Ç., Bayrak. C., Ağaoğlu. E. and Ceylan. M. (2012). Çatışma ve stres yönetimi I. Eskişehir: T.C Anadolu Üniversitesi Yayını.
• Ceylan, A., Ergün, E., and Alpkan, L. (2000). Çatışmanın sebepleri ve yönetimi. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 1(2), 39-51. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/doujournal/issue/66643/1042789
• Ceylan, T. (2011). Toplumsal sistem analizinde toplumsal statü ve rol. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(1), 89-104. Erişim adresi: /https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/32235
• Choi, Y. (2013). The influence of conflict management culture on job satisfaction. Social Behavior and Personality: An International Journal, 41(4), 687-692. doi:10.2224/sbp.2013.41.4.687
• Cihangiroğlu, N. and Şahin, B. (2010). Organizasyonlarda önemli bir fenomen: Psikolojik sözleşme. ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 6(11), 1-16. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/ijmeb/issue/54828/750549
• Cüceloğlu, D. (1987). İnsan insana. İstanbul: Altın Kitaplar Yayınevi.
• Çarıkçı, İ. H. (2000). Çalışanların iş tatminlerini etkileyen kişisel özellikler: Süpermarket çalışanları üzerinde bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi İİBF Dergisi, 5(2), 155-168. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/195157
• Demirci, T. (2002). Yönetici tipleri ve iç müşteri tatmini ve bir süpermarket zinciri uygulaması. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• Dinler, C. (2019). İş tatmini ve yaşam tatmini ilişkisi iş özellikleri kuramı yaklaşımı (Yüksek lisans tezi). Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın.
• Doğan, M. (2007). Şirketlerin yönetiminde temsil sorunu ve kurumsal yönetim. Muhasebe ve Denetime Bakış, 23, 127-139. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/mdbakis/issue/63910/967340
• Dökmen, Ü. (1994). İletişim çatışmaları ve empati. İstanbul: Sistem Yayıncılık.
• Durmuş, S. (2020). Çatışma yönetim sistemi. İstanbul: Sola Unitas.
• Erdoğan, İ. (1996). İşletme yönetiminde örgütsel davranış. İstanbul: Avcıol Yayın.
• Eren, E. (1993). Yönetim psikolojisi. İstanbul: Beta Yayın Dağıtım.
• Eren, H., Güler, Y., Güler, D., Bökeoğlu, Ö. and Tuncel. S., (2022). Çevrim içi beden eğitimi ve spor dersine yönelik öğrenci memnuniyet ölçeğinin geliştirilmesi. Avrasya Spor Bilimleri ve Eğitim Dergisi, 4(2), 135-156. Erişim adresi: /https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/2747018 Ergül, H. F. (2005). Motivasyon ve motivasyon teknikleri. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 4(14), 67-79. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/69870
• Erol, M. and Kurt, T. (2021). Muhasebe meslek elemanlarının (SM, SMMM, YMM) mesleki faaliyetlerini yerine getirmede karşılaşılan sorunlar: İstanbul Başakşehir ve Bahçelievler ilçelerinde bir anket çalışması. Uluslararası Beşeri ve Sosyal Bilimler İnceleme Dergisi, 5(1), 18-34. Erişim adresi: dergipark.org.tr/tr/pub/ihssr/issue/58048/913712
• Gerekan, B. and Pehlivan, A. (2010). Kamu iç denetim elemanlarının iş tatmin düzeylerinin belirlenmesine yönelik bir araştırma. Afyon Kocatepe Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 10(2), 29-54. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/akuiibfd/issue/1625/20361
• Graham, S. (2009). The effects of different conflict management styles on job satisfaction in rural healthcare settings. Economics & Business Journal, 2(1), 71-85. Erişim adresi: https://www.researchgate.net/publication/310714969
• Güdek, O. (2018). Sözsüz iletişim unsurlarının işgören motivasyonuna etkisi: otel işletmelerine yönelik bir çalışma (Yüksek lisans tezi). Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Balıkesir.
• Gül, B. (2021). Bankacılık sektöründe performansa etkisi açısından iş tatmini: bir kamu bankası iş tatmini araştırması (Yüksek lisans tezi). Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Ankara.
• Güney, S. (2001). Yönetim ve organizasyon. İstanbul: Nobel Yayın Dağıtım.
• İşcan, F. and Timuroğlu, M. K. (2007). Örgüt kültürünün iş tatmini üzerindeki etkisi ve bir uygulama. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 21, 122-129. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/atauniiibd/issue/2691/35400
• Karcıoğlu, F. and Alioğulları, Z. D. (2012). Çatışmanın nedenleri ve çatışma yönetim tarzları ilişkisi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 26 (3-4), 215-237. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/atauniiibd/issue/2707/35546
• Karcıoğlu, F., Gövez, E. and Kahya, C. (2011). Yöneticilerin iletişim tarzı ve kullandıkları çatışma yönetim stili arasındaki ilişki. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 15(1), 327-340. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/ataunisosbil/issue/2827/38306
• Karip, E. (1999). Çatışma yönetimi. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Karip, E. (2015). Çatışma yönetimi. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Kassim, M. A. M., Manaf, A. H. A., Safizal, M., Osman, A. A. and Salahudin, S. N. (2018). Conflict management styles and job satisfaction: A study among Malaysan public universities academicians. Asian Journal of Social Science and Humanities, 7(4), 2-11. doi:10.1051/matecconf/201815005012
• Kaya, F. Ş., Yıldız, B. and Yıldız, H. (2013). Herzberg’in çift faktör kuramı açısından ilköğretim I. kademe öğretmenlerin motivasyon düzeylerinin değerlendirilmesi. Akademik Bakış Dergisi, 39, 1-18. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/abuhsbd/issue/32923/365726 Kazanç, H. (1998). Kamu kuruluşlarında iş tatmini ve Tübitak örneği (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• Koçak, Z. B. and Aktaş, M. A. (2019). Çatışma ve çatışma yönetimi kavramlarına güncel bir bakış. Niğde Ömer Halis Demir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(2), 13-137. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/nohusosbil/issue/50445/649742/
• Koçel, T. (2007). İşletme yöneticiliği, yönetim ve organizasyon-organizasyonlarda davranış-klasik-modern-çağdaş yaklaşımlar. İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım.
• Mehra, A., Kilduff, M. and Brass, D. J. (2001). The social networks of high and lowSelf-monitors: implications for workplace performance. Administrative Science Quarterly, 46(1), 121-146. doi:10.2307/2667127
• Nelson, L. D. and Quick, C. J. (2009). Understanding organizational behavior. USA: South-Western Publications.
• Nergiz, E. and Yılmaz, F. (2016). Çalışanların iş tatmininin performanslarına etkisi:Atatürk Havalimanı gümrüksüz satış işletmesi örneği. Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 14, 50-79. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/iibfdkastamonu/issue/29650/318426
• Oruç, E. (2020). Türkiye’de işe yabancılaşma (work alienation) literatürüne ilişkin betimsel bir inceleme. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18(4), 327-351. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/cbayarsos/issue/58743/685816
• Öz. B. and Çeviren. S. (2017). Muhasebe meslek mensuplarında tükenmişlik sendromu: Mersin örneği. Ömer Halis Demir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(3), 41-59. doi: 10.25287/ohuiibf.309785
• Özkalp, E. and Kırel, Ç. (2001). Örgütsel davranış. Eskişehir: ETAM Matbaa.
• Özpehlivan, M. (2018). İş tatmini: Kavramsal gelişimi, bireysel ve örgütsel etkileri, yararları ve sonuçları. Kırklareli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2(2), 43-70. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/kusbder/issue/42811/474446
• Prawiti, M. A. (2017). A Study of Conflict Management Style and Employee’s Job Satisfaction At Karimun General Hospital (Endonesia) (Yüksek Lisans Tezi), Malaysia: Faculty of Management Universiti Teknologi Malaysia. Erişim adresi: https://www.researchgate.net/publication/349240915.
• Recepoğlu, S. (2021). Örgütsel çatışma ve yönetiminin iş performansına etkisi: Ankara ili konaklama işletmeleri örneği. (Yüksek lisans tezi). Bartın Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Bartın.
• Sabuncuoğlu, Z. (2000). İnsan kaynakları yönetimi. Bursa: Ezgi Kitabevi.
• Seval, H. (2006). Çatışmanın etkileri ve yönetimi. Manas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(15), 245-254. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/manassosyal/issue/49951/640214
• Spector Paul, E. (1997). Job satisfaction application assesment, causes and consequences advanced topics in organizational behavior, USA: Thousand Oaks. Szilagy, A. D. and Wallace. M. J. (1980). Organizational Behavior and Performance, California: Goodyear Publishing Company.
• Şimşek, M. Ş. (1998). Yönetim ve organizasyon. Konya: Eğitim Yayınevi.
• Şimşek, M. Ş. (2002). Yönetim ve organizasyon. Konya: Eğitim Yayınevi.
• Şimşek, M. Ş. and Çelik, A. (2018). Yönetim ve organizasyon. Konya: Eğitim Yayınevi.
• Şimşir, İ. and Seyran, F. (2020). İş tatmininin önemi ve etkileri. Meyad Akademi, 1(1), 25-42. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/meyadakademi/issue/62718/949163
• Tekarslan, E., Kılınç, T., Şencan. H. and Baysal. A. C. (2000). Davranışın sosyal psikolojisi. İstanbul: İ.U. İşletme Fakültesi Yayını.
• Thakore, D. (2013). Conflict and conflict management. IOSR Journal of Business and Management, 8(6), 7-16. Erişim adresi: https://www.iosrjournals.org/iosr-jbm/papers/Vol8-issue6/B0860716.pdf
• Thomas, K. W. and Ruble Thomas, L. (1977). Support a two-dimensional model of conflict behavior. Organizational Behavior and Human Performance, 16, 143-155. doi: 10.1016/0030-5073(76)90010-6 Tuğlu, A. (1996). Örgütsel çatışma ve yönetimi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Tulunay, N. (1990). Örgüt içi çatışmalar ve çatışma çözüm yöntemleri ile ilgili bir araştırma (Yayınlanmamış doktora tezi). İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Tümgan, C. (2007). Kamu örgütlerinde motivasyon ve iş tatmini (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kahramanmaraş.