Identifying Outpatient Unit Costs: A Study Conducted in a Secondary Public Hospital

Yıl 2025, Cilt: 25 Sayı: 1, 397 - 418, 27.03.2025

İzzet Aydemir

https://doi.org/10.18037/ausbd.1562337

Öz

Cost analyses are crucial in accurately determining financial decision-making and reimbursement principles. Hence, the study aims to calculate the outpatient unit costs and invoice amount of a secondary public hospital and compare them with the prices set by The Medical Enforcement Declaration (SUT). Materials and Methods: In this retrospective study, cost data from the hospital's outpatient units between 2014 and 2023 were analyzed. Nineteen outpatient units, which provide widespread services and have SUT package prices available over the years, were evaluated. Excel software was used for data classification. Results: Among the costs classified such as medication, medical supplies, and service fees, the highest share was observed in service fees. During the study period, the total number of outpatient visits ranged between 570,646 and 325,799. In 2020, the invoice amount for services was higher than the total costs. Except for 2020, the total costs incurred in the outpatient units consistently exceeded the amounts billed to the Social Security Institution. Generally, with the exception of the last two years, the SUT package price was lower than the outpatient unit cost prices. Conclusion: Considering the outpatient units, where the study was conducted, and except for 2020, the hospital generally operated at a loss. In addition, although there has been an increase in branch-based SUT package prices in outpatient in recent years, financial loss against hospital was seen to continue. It is recommended that cost analysis results should be taken into account when making financial decisions and determining reimbursement prices in the hospital.

Anahtar Kelimeler

Invoice amount, cost analysis, outpatient unit cost, SUT price list

Poliklinik Birim Maliyetlerinin Belirlenmesi: İkinci Basamak Bir Kamu Hastanesinde Yapılan Bir Araştırma

Öz

Finansal karar verme ve geri ödeme esaslarının doğru belirlenmesinde maliyet analizleri önem kazanmaktadır. Bu doğrultuda tasarlanan bu araştırmada, ikinci basamak bir kamu hastanesi poliklinik birim maliyetleri ve fatura bedellerinin hesaplaması ve Sağlık Uygulama Tebliği (SUT) ile karşılaştırılması amaçlanmıştır. Geriye dönük (retrospektif) olarak tasarlanan bu araştırmada 2014-2023 yılları arasında hastanenin poliklinik birimlerinde oluşan maliyet verileri incelenmiştir. Yaygın olarak hizmet veren ve yıllar itibari ile SUT paket fiyatı mevcut olan 19 poliklinik araştırma kapsamında değerlendirilmiştir. Verilerin sınıflandırılmasında Excel paket programı kullanılmıştır. İlaç, tıbbi sarf ve hizmet bedelleri şeklinde sınıflandırılan maliyetler içinde en yüksek pay, hizmet bedellerinde gözlenmiştir. Araştırmanın yürütüldüğü zaman diliminde toplam poliklinik sayısı 570.646 ile 325.799 kişi arasında değişmiştir. Hizmetin fatura bedeli, 2020 yılında toplam maliyetlerden daha yüksek çıkmıştır. Bu bakımdan 2020 yılı hariç polikliniklerde gerçekleşen toplam maliyetler sürekli olarak Sosyal Güvenlik Kurumuna fatura edilen bedellerinden daha yüksek çıkmıştır. Genel olarak SUT paket fiyatı poliklinik birim maliyet fiyatlarından daha düşük olmuştur. Ancak 2022-2023 yıllarında ortalama SUT fiyatı ortalama birim maliyetlerden fazla olmuştur. Araştırmanın yürütüldüğü hastanede poliklinik birimleri dikkate alındığında, 2020 yılı hariç, hastanenin genel olarak zarar ettiği anlaşılmıştır. Ayrıca, son yıllarda ayakta başvurularda branş bazlı SUT paket fiyatlarında artış sağlansa da zararın devam ettiği görülmüştür. Hastanede finansal kararların alınmasında ve geri ödeme rakamlarının belirlenmesinde maliyet analiz sonuçlarının dikkate alınması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Fatura bedeli, maliyet analizi, poliklinik birim maliyeti, SUT fiyatı

Kaynakça

• Ağırbaş, İ. (2012). Hastanelerde yönetim muhasebesi. N. Ateş (Ed.), Sağlık İşletmeciliği, İçinde. İstanbul: Beta Basım Yayın.
• Ağırbaş, İ., Gök, H., Akbulut, Y., ve Önder, Ö. R. (2012). Hastanelerde maliyet analizi ve tıbbi rehabilitasyon hizmetlerinde birim maliyet hesaplanması. Türk Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Dergisi, 58, 103-108. doi: 10.4274/tftr.28566
• Akpınar, S., ve Karabay, D. (2017). Sağlık kurumlarında birim maliyet hesaplama: fizik tedavi ve rehabilitasyon poliklinik uygulaması. İşletme Bilimi Dergisi, 5(2), 199-215. doı: 10.22139/jobs.336389 Arslan, E., Önder, N. T., Kayalı, S., Keskin, Z., ve Yiğit, Ö. (2015). Kamu hastanelerinde branş bazında hasta başı maliyet analizi (İstanbul eğitim ve araştırma hastanesi örneği). Sağlık Akademisyenleri Dergisi, 2(1), 40-52.
• Ataç, G. K. (2009). Bir kamu hastanesinde departmantal maliyet analizi (Yüksek lisans tezi). YÖK tez veri tabanından erişildi. Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/
• Bener, S., Balbay, Y., Delibalta, İ., Kaygusuz, T., Güngör, F., Kaya İ, vd. (2024). Kamu sağlık tesislerinde maliyet muhasebesi. Sağlık Bakanlığı, Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumu, Finansal Analiz Daire Başkanlığı, Erişim adresi: https://khgmfinansalanalizdb.saglik.gov.tr/
• Büyükmirza, H. K., ve Köse, S. D. (2014). Sağlık Uygulama Tebliğinin poliklinik birim maliyetleri açısından değerlendirilmesi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2(8), 28-37.
• Bülüç, F., ve Ağırbaş, İ. (2017). Hastanelerde maliyet analizi: Kamu hastanesi örneği. Sosyal Güvenlik Dergisi, 7(2), 181-210.
• Dahlui, M., Wan, N. C., ve Koon, T. S. (2012). Cost analysis of UMMC services: Estimating the unit cost for outpatient and inpatient services. BMC Health Service Research, 12(1), O1. doi:10.1186/1472-6963-12-S1-O1
• Durukan, S., Akar, Ç. ve Şahin, İ. (2007). Seçilmiş hastanelerde karşılaştırmalı poliklinik gider yeri birim maliyetleri. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 10(1), 19-48.
• Fowler, F. J. (2013). Survey research methods. New York: SAGE Publications.
• Garg, S., Tripathi, N., Ranjan, A., ve Bebarta, K. K. (2021). Comparing the average cost of outpatient care of public and for-profit private providers in India. BMC Health Service Research, 21, 838. doi:10.1186/s12913-021-06777-7
• Karasioğlu, F., ve Çam, A. V. (2008). Sağlık işletmelerinde maliyet analizi: Karaman devlet hastanesinde birim muayene maliyetlerinin hesaplanması. Niğde Üniversitesi İİBF Dergisi, 1(1), 15-24.
• Maher, M. W., Stickney, C. P., ve Weil, R. L. (2008). Managerial accounting: An introduction to concept methods and uses, USA: Thomson South-Western Company.
• Mert, A., ve Kaptanoğlu, A. (2020). İlk başvuru noktası aile hekimliği polikliniği olan özel bir hastanede birim maliyetin poliklinik bazında hesaplanması. İnönü Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu Dergisi, 8(1), 123-140. doi:10.33715/inonusaglik.700980
• Mut, S., ve Ağırbaş, İ. (2017). Hastanelerde maliyet analizi: Ankara’da hizmet sunan ikinci basamak bir kamu Hastanesinde uygulama. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(18), 202-217.
• Özkan, O., Kutlu, G., Aydın, C., Aydemir, İ., ve Ağırbaş, İ. (2014, Eylül). Hastanelerde maliyet analizi ve örnek bir uygulama [Tam metin], 8. Sağlık ve Hastane İdaresi Kongresi. Girne, Lefke Avrupa Üniversitesi, s. 830-841.
• Özkan, O., ve Ağırbaş, İ. (2015). Hastane poliklinik birim maliyet analizi ve örnek bir uygulama. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(2), 705714.doi:10.17218/husbed.01508
• Samanta, S., Haldar, D., Biswas, D., Lo, S., ve Saha, I. (2021). Cost of outpatient department services at a community health center of Bankura, West Bengal. Indian Journal of Community Medicine, 46, 15-19.doi: 0.4103/ijcm.IJCM_27_20
• Soylular, B., ve Ağırbaş, İ. (2016). Hastanelerde maliyet analizi ve ikinci basamak bir hastanede birim maliyet hesaplanması. Gülhane Tıp Dergisi, 58, 266-271. doi:10.5455/Gülhane. 178750
• Than, T. M., Saw, Y. M., Khaing, M., Win, E. M., Cho, S. M., ve Kariye, T. (2017). Cost of healthcare services at 200-bed public hospitals in Myanmar: what plays an important role of hospital budgeting?. BMC Health Service Research, 7, 669.doi: 10.1186/s12913-017-2619-z
• Tan, S. S., Van Gils, C. W. M., Franken, M. G., van Roijen, L. H., ve Uyl-de Groot, C. A. (2010). The unit costs of inpatient hospital days, outpatient visits, and daycare treatments in the fields of oncology and hematology. Value in Health, 13(6),712-719.doi:10.1111/j.1524-4733.2010.00740.x
• Yılmaz, M. E. (2018). Hastanelerde birim maliyet analizi: Bilecik Devlet hastanesinde bir uygulama (Yüksek lisans tezi). YÖK tez veri tabanından erişildi. Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr