Navigating the Waves of Health Transformation Program of Turkey: A Critical Examination of the Shifting Landscape for Private Sector

Yıl 2024, , 817 - 833, 12.12.2024

Eren Karaca

https://doi.org/10.33630/ausbf.1417584

Öz

Over the last two decades, Turkey has experienced significant shifts in its healthcare system through the implementation of the Health Transformation Program (HTP) led by the Justice and Development Party (AKP). Initially closely tied to AKP's political goals, the HTP has evolved, displaying different phases at its journey and, thus, prompting a reflective look. The recent controversial initiative by the AKP government, the establishment of Public-Private Partnership (PPP) hospitals, commonly known as şehir hastaneleri (city hospitals) in Turkey, has underscored a need for a reflective examination that considers various actors to comprehend the formation of health policies. This study critically delves into the HTP's transformation, noting a reduced emphasis on healthcare policy within the AKP's priorities, by exploring how private sector players respond and position themselves in Turkey's healthcare reform scene. Using official reports and declarations, the research investigates private actors' views on AKP's healthcare strategies, their satisfaction levels, policy adjustments, and financial impacts. The aim is to unravel the narratives and strategies of the private sector in the changing landscape of the HTP.

Anahtar Kelimeler

Health Transformation Program (HTP), Turkish health care reform, PPP hospitals, Private sector in health, Health policy

Türkiye'nin Sağlıkta Dönüşüm Programı’nın Evreleri: Özel Sektör için Değişen Tablonun Eleştirel İncelemesi

Öz

Son yirmi yılda Türkiye, Adalet ve Kalkınma Partisi'nin (AKP) liderliğindeki Sağlıkta Dönüşüm Programı'nın (SDP) uygulanmasıyla sağlık sisteminde önemli değişiklikler yaşadı. Başlangıçta AKP'nin siyasi ve popülist hedefleriyle yakından ilişkili olan SDP özelinde, artık aynı hükümetin sağlık politikasını eskisi kadar öncelemediği bir konumda olduğu düşünüldüğünde, sözkonusu yirmi yıl içerisinde geçirilen farklı aşamaların incelenmesi gerekliliği ortaya çıkmıştır. Son dönemlerin tartışmalı girişimi olan ve "şehir hastaneleri" olarak bilinen Kamu-Özel Ortaklığı (KÖO) hastanelerinin kurulması, sağlık politikalarının oluşumunu kavramak için yalnızca siyasi aktörleri değil farklı aktörleri de dikkate alan bir incelemeye duyulan ihtiyacın altını çizmiştir. Bu çalışma, bahsedilen ihtiyaçlardan yola çıkarak, özel sektör oyuncularının Türkiye'nin sağlık reformu sahnesinde kendilerini nasıl konumlandırdıklarını ve AKP’nin sağlık politikası hamlelerine nasıl tepki verdiklerini inceleyerek, SDP'nin dönüşümünü ve geçtiği aşamaları eleştirel bir şekilde ele almaktadır. Araştırma, resmi raporlar ve beyanları kullanarak özel sektör aktörlerinin AKP'nin sağlık stratejilerine ilişkin görüşlerini, memnuniyet düzeylerini, politika düzenlemelerini ve mali etkilerini tartışmaktadır. Amaç, SDP'nin değişen ortamında özel sektörün konumuna ilişkin anlatıları ve stratejileri ortaya çıkarmaktır.

Anahtar Kelimeler

Sağlıkta Dönüşüm Programı (SDP), sağlık reformu, şehir hastaneleri, sağlıkta özel sektör, sağlık politikası

Kaynakça

• Agartan, Tuba I (2012), “Marketization and Universalism: Crafting the Right Balance in the Turkish Healthcare System”, Current Sociology, 60(4): 456–71.
• Agartan, Tuba I (2015), “Explaining Large-Scale Policy Change in the Turkish Health Care System: Ideas, Institutions, and Political Actors”, Journal of Health Politics, Policy and Law, 40(5): 971–99.
• Akcay, Umit (2018), Neoliberal Populism in Turkey and Its Crisis. IPE Working Papers 100, 4334495, Berlin School of Economics and Law, Institute for International Political Economy.
• Akin, John S, Nancy Birdsall, and David M. De Ferranti (1987), Financing Health Services in Developing Countries: An Agenda for Reform, vol. 34 (Washington, D.C.:The World Bank).
• Babb, Sarah (2013), “The Washington Consensus as Transnational Policy Paradigm: Its Origins, Trajectory and Likely Successor”, Review of International Political Economy, 20(2): 268–97.
• Balaban, Osman (2012), “The Negative Effects of Construction Boom on Urban Planning and Environment in Turkey: Unraveling the Role of the Public Sector”, Habitat International, 36(1): 26–35.
• Buğra, Ayşe and Sinem Adar (2008), “Social Policy Change in Countries without Mature Welfare States: The Case of Turkey”, New Perspectives on Turkey, 38: 83–106.
• Buğra, Ayşe and Çağlar Keyder (2006), “The Turkish Welfare Regime in Transformation”, Journal of European Social Policy, 16(3): 211–28.
• Dorlach, Tim (2016), “The AKP between Populism and Neoliberalism: Lessons from Pharmaceutical Policy”, New Perspectives on Turkey, 55: 55–83.
• Dünya (2020), “Dünya – Özel Hastaneler Turizme Tutundu – 14 Ocak 2020,- Özel Hastaneler ve Sağlık Kuruluşları Derneği”, https://ohsad.org/dunya-ozel-hastaneler-turizme-tutundu-14-ocak-2020/ (26.12.2023).
• Elbek, Osman (2015), “Her şey Sermaye İçin Sevgilim”, Gülbiye Y. Yaşar, vd. (Der.), Türkiye’de Sağlık Siyaset Piyasa, (Ankara: NotaBene Yayınları): 21–56.
• Emek, Uğur (2020) “Siyasiler ‘büyük’ proje seviyor”, https://www.gazeteduvar.com.tr/siyasiler-buyuk-proje-seviyor-haber-1505766 (28.11.2023).
• Erbaş, Özgür (2021), Şehir Hastaneleri: Altı Kaval Üstü Şişhane, (Ankara: Dipnot Yayınları).
• KONDA (2018), “Seçmen Kümeleri - Ak Parti Seçmenleri”, https://konda.com.tr/rapor/43/secmen-kumeleri-ak-parti-secmenleri (07.01.2024).
• OECD (2009), OECD Reviews of Health Systems: Turkey 2008, (Paris: Organisation for Economic Co-operation and Development).
• OHSAD (2012), “OHSAD Basın Toplantısı 08.12.2012 Cumartesi Günü Ceylan Intercontinental Otel’de Gerçekleştirildi”, https://ohsad.org/2465-2/ (07.01.2024).
• Özdemir, Yonca (2020), “AKP’s Neoliberal Populism and Contradictions of New Social Policies in Turkey”, Contemporary Politics, 26(3): 245–67.
• Özsarı, Haluk and Özden Güdük (2020), “Bazı Sigorta Şirketi Yöneticilerinin Türkiye’de Özel Sağlık Sigortacılığı Üzerine Bir Değerlendirmesi”, ACU Sağlık Bilimleri Dergisi, 11(3): 526–36.
• Price Waterhouse Coopers (2014), “Türkiye Sağlık Sektörü Trend ve Öngörüler Yuvarlak Masa Toplantısı Nisan 2014”, https://www.pwc.com.tr/tr/publications/industrial/healthcare/pdf/saglik-sektorundeki-trend-ve-ongoruler-nisan-2014.pdf (07.01.2024).
• SağlıkAktüel (2010), “Kent hastaneleri inşaatçıya yaradı, sağlıkçıyı üzdü”, https://www.saglikaktuel.com/haber/kent-hastaneleri-insaatciya-yaradi-saglikciyi-uzdu-11968.htm (07.01.2024).
• Sönmez, Mustafa (2011), Paran Kadar Sağlık: Türkiye’de Sağlığın Ticarileşmesi (Ankara: Yordam Kitap).
• TOBB (2017), Türkiye Sağlık Sektörüne Genel Bakış, Aralık 2017, https://www.tobb.org.tr/saglik/20171229-tss-genel-bakis-tr.pdf (07.01.2024).
• TTB (2011), TC Sağlık Bakanlığı’ndan ‘Sağlık Holding’e, Devlet Hastaneleri’nden ‘Şirket Hastaneleri’ne (Ankara: Türk Tabipler Birliği Yayınları).
• TÜSİAD (2005), Charting the Way Forward: Health Care Reform in Turkey (İstanbul: TÜSİAD Publication).
• TÜSİAD (2009), “Sağlık Sektöründeki Risklere ve Çözüm Önerilerine İlişkin TÜSİAD Görüşü”, https://tusiad.org/tr/saglik-cg/item/2388-saglik-sektorundeki-risklere-ve-cozum-onerilerine-iliskin-tusiad-gorusu (07.01.2024).
• TÜSİAD (2012), “Sağlık Sektörünün Öncelikli Sorunlarına Ilişkin Görüş ve Öneriler”, https://tusiad.org/tr/tusiad/yonetim/item/6849-saglik-sektorunun-oncelikli-sorunlarina-iliskin-gorus-ve-oneriler (07.01.2024).
• TÜSPE (2018), Türkiye’de Özel Sağlık Kurumları Sektörü: Mevcut Durum, Sorunlar ve Çözüm Önerileri, TÜSPE Analiz, 2018/5 (Ankara: TÜSPE Yayınları).
• Uğur, Zeynep and Abdullah Tirgil (2018), “Sağlıkta Dönüşüm Programı ve Kamunun Sağlık Hizmetlerinden Memnuniyeti” Ombudsman Akademik, (1): 295–327.
• WHO (2023), “World Health Organization Global Health Expenditure Database 2023”, https://apps.who.int/nha/database (07.01.2024).
• World Bank (2004), “Turkey Health Transition Project. Project Appraisal Report Document, Europe and Central Asia, ECSHD”, https://documents.worldbank.org/curated/en/632361468764374671/pdf/27717.pdf (07.01.2024).
• Yeşilbağ, Melih (2016), “Hegemonyanın Harcı: AKP Döneminde Inşaata Dayalı Birikim Rejimi”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 71(2): 599–626.
• Yilmaz, Volkan (2013), “Changing Origins of Inequalities in Access to Health Care Services in Turkey: From Occupational Status to Income”, New Perspectives on Turkey, 48: 55–77.
• Yilmaz, Volkan (2017), The Politics of Healthcare Reform in Turkey (London: Palgrave MacMillan).
• Yilmaz, Volkan and Nurhan Yentürk (2017), “Türkiye’de Kamu Sağlık Harcamalarının Tarihsel Seyri: Betimleyici Bir Değerlendirme”, Toplum ve Hekim, 32(4): 295–307.
• Yoltar, Çağrı (2009), “When the Poor Need Health Care: Ethnography of State and Citizenship in Turkey”, Middle Eastern Studies, 45(5): 769–82.