Demokrat Partinin 1950-1954 Dönemi Din Siyaseti

Yıl 2005, , 137 - 171, 01.03.2005

Sabahattin Nal

https://doi.org/10.1501/SBFder_0000001425

Cited By: 4

Öz

Anahtar Kelimeler

-

DEMOKRAT PARTİNİN 1950-1954 DÖNEMİ DİN SİYASETİ

Öz

Bu çalışmada, "DP'nin Yükselme Devri" olarak adlandırılan 1950-54 dönemi din siyaseti incelenmektedir. Çalışmanın DP'nin tüm iktidar dönemini değil de, anılan dönemi ele alması, çalışmayı sınırlandırma kaygısından kaynaklanmaktadır. Böylece dar bir dönem ele alınarak, daha derinlemesine inceleme yapılması amaçlanmaktadır. İnceleme konusu olarak anılan dönemin seçilmesinin nedeni, çok partili siyasal yaşamla birlikte Türkiye'de din siyasetinde meydana gelen değişikliği anlama çabasıdır. Bu amaçla önce kısaca çok partili siyasal yaşama geçilmesiyle birlikte CHP'nin din siyasetinde meydana gelen değişikliklere değinilmekte; daha sonra DP'nin din siyaseti ele alınmaktadır. İnceleme yapılırken DP'nin anılan dönemde uygulamaya koyduğu düzenlemeler ayrıntılı bir biçimde irdelenmektedir. Bu özelliğinden dolayı çalışmanın bir vaka incelemesi (case study) olduğu söylenebilir. Sonuç olarak, tek parti dönemi din siyasetinin (militan laiklik), çok partili yaşama geçişle birlikte CHP ile değişmeye başladığı; DP'nin ise söz konusu din siyasetini daha ödüncü bir biçimde sürdürdüğü; ancak özünde CHP'nin din siyasetine bağlı kaldığı söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Demokrat Parti, din siyaseti, Menderes, Bayar, Cumhuriyet Halk Partisi

Kaynakça

• ANA BRITANNICA (1994), C. 23 (Istanbul: Ana Yayıncılık).
• AYDEMIR, Şevket S. (1968), Ikinci Adam (Cilt III) (Istanbul: Remzi Kitabevi).
• BABAN, Cihat (1970), Politika Galerisi: Büstler ve Portreler (Istanbul: Remzi Kitabevi).
• BERKES, Niyazi (1978), Türkiye'de Çağdaşlaşma (Istanbul: Doğu-Batı Yayınları).
• BOLAY, S. HayrilTÜRKÖNE, Mümtaz'er (1995), Din Eğitimi Raporu (Ankara: Diyanet Vakfı Yayınları). Cumhuriyet Hak Partisi Yedinci Kurultay Tutanağı (1948) (CHt V) (Ankara).
• ÇAVDAR, Tevfik (1983), "Siyasal Partiler/Demokrat Parti," Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ansiklopedisi (istanbul: Iletişim Yayınları) (Cilt V): 2060.2075. . 110 e Ankara Üniversitesi SBF Dergisi e 60.3
• DAGLI, Nuran/AKTÜRK, Belma (1988), Hükümetler ve Programları 1920.1960 (Ankara: TBMM Basımevi).
• DELIORMAN, Altan (1978), Tanıdığımız Atsız (Istanbul: Boğaziçi Yayınları).
• EDIB, Eşref (1948a), "Onlar Için Hidayet Kapıları Kapalıdır," Sebilürreşad (Cilt II, Sayı 3): 33.35.
• EDiB, Eşref (1948b), "Yirmi Yıl Süren Komünizm Umdeleri," Sebilürreşad (Cilt II, Sayı 17): 264.67.
• EDiB, Eşref (1949a), "Demokrat Partinin Din Siyaseti Henüz Tamamıyla Aydınlanmış Değildir," Sebilürreşad (Cilt II, Sayı 27): 26.28.
• EDIB, Eşref (1949b) "Günaltay'ın Başbakanlığı ve Akisleri, " Sebilürreşad (Cilt II, Sayı 29): 57.59.
• EDiB, Eşref (1950), "Partilerin Din Siyaseti," Sebilürreşad (Cilt LV, Sayı 76): 2.11.
• ERGIN, Osman (1977), Türkiye Maari! Tarihi (Cilt ii) (Istanbul: Osmanbey Matbaası).
• EROGUL, Cem (1990), Demokrat Parti: Tarihi ve Ideolojisi, (Ankara: Imge Kitabevi).
• GÖREN, Zafer (1995), Temel Hak Genel Teorisi (Ankara: Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi, Döner Sermaye Işletmesi, Yayınları No: 57).
• Hükümetler ve Programları (1988), (Ankara: TBMM Yayınları) (Haz.: N. Dağlı.B. Aktürk).
• JAESCHKE, Gothard (1972), Yeni Türkiye'de Islamıık (Ankara: Bilgi Yayınevi).
• KAPANI, Münci (1993), Kamu Hürriyetleri (Ankara: Yetkin Yayınları).
• KIRÇAK, Çağlar (1989), Meşrutiyetten Günümüze Gericilik, 1876.1950 (Ankara: Bilar).
• KIRÇAK, Çağlar (1993), Meşrutiyetten Günümüze Gericilik, 1950.1990 (Ankara: Bilar).
• LEWIS, Bernard (1991), Modern Türkiye'nin Doğuşu (Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları) (Çev.: Metin Kıratlı)
• NADI, Nadir (1977), Perde Aralığından (Istanbul: Çağdaş Yayınları).
• ÖZEK, Çetin (1968), 100 Soruda Türkiye'de Gerici Akımlar (Istanbul: Gerçek Yayınları).
• ÖZEK, Çetin (t.y), Devlet ve Din (Istanbul: Ada Yayınları).
• PARMAKSIZOGLU, ısmet (1966) Türkiye'de Din Eğitimi (Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları).
• SEVGEN, Nazmi (1951), Celal Bayar Diyor ki (Istanbul: Tan Matbaası).
• SOYSAL,Ilhami (1983), "Mezhepler ve Tarikatlar," Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ansiklopedisi (Istanbul: Iletişim Yayınları) (Cilt V): 1354.1374.
• ŞAHINER, Menter (1995), "Fransız Gizli Belgelerinde Menderes Dönemi," Cumhuriyet, 19.24 Kasım.
• TANRIÖVER, Hamdullah S. (1947), "Türkiye'de Din Meselesi," Selamet (Cilt III, Sayı 20): 2.4.
• TANYOL, Cahit (1969), Laiklik ve ırtica (Istanbul: Altın Kitaplar).
• TOKER, Metin (1990), Demokrasimizin ısmet Paşalr Yılları: DP'nin Altın Yılları: 1950.1954 (Ankara: Bilgi Yayınevi).
• TUNAYA, Tarık Z. (1991), Islamcılık Akımı (Istanbul: Simavi Yayınları).
• TUNAYA, Tarık Z. (1995), Türkiye'de Siyasi Partiler 1859.1952 (istanbul: Arba Yayınları).
• TUNÇAY, Mete (1983), "Din Devlet Ilişkileri/Laiklik," Cumhuriyet Dönemi Türkıye Ansiklopedisl (Istanbul: Iletişim Yayınları) (Cilt iii): 570.78.
• YALMAN, Ahmet E. (1970) Yakın Tarihte Gördüklerim ve Geçirdiklerlm (Cilt iii) (Istanbul: Yenilik Yayınları).
• YAVUZ, Hulusi, (1991), Osmanlı Devleti ve ıslamiyet (Istanbul: Iz Yayıncılık).
• YÜCEKÖK, Ahmet. (1971) 100 Soruda Türkiye'de Din ve Siyaset (istanbul: Gerçek Yayınları).