State and Classes in the Debates on articles 141 and 142 of the Turkish Penal Code

Yıl 2014, Cilt: 69 Sayı: 01, 109 - 139, 01.01.2014

Cangül Örnek

https://doi.org/10.1501/SBFder_0000002305

Cited By: 2

Öz

The controversial articles 141 and 142 of the Turkish Penal Code, which were introduced as part of a package of penal-reform in 1936, were criticized for violating the right of organization and freedom of speech by prohibiting class based organizations and propaganda. This study examines the articles in regard to stateclass relations in Turkey. The logic behind each amendment and jurisprudence are interpreted in the context of social and political circumstances of the time by particularly focusing on the repercussions of those circumstances on state-class relations. It is argued that “classless society” approach of the Early Republican years was replaced by, first, a ban on politics aiming at constructing a “classless society”. Eventually capitalism was accepted as the “fundamental order” of the state and granted immunity by law authorities against anti-capitalist politics. The historical pattern, which is scrutinized in the light of the role of law in class societies, exhibits that in Turkey the law mechanism in case of class politics can be considered as part of the oppressive apparatus.

Anahtar Kelimeler

TCK, anti-communism, law, class, ideology

Türk Ceza Kanunu'nun 141 ve 142. Maddelerine İlişkin Tartışmalarda Devlet ve Sınıflar

Öz

1936 yılında kabul edilen reform paketiyle Türk Ceza Kanunu’na giren 141 ve 142. maddeler, sınıf esaslı örgütlenmeyi ve propagandayı yasaklayarak örgütlenme ve ifade özgürlüğünü ihlal ettikleri gerekçesiyle eleştirilmiştir. Bu çalışmada 141 ve 142. maddeler esas olarak devlet-sınıf ilişkileri bağlamında ele alınmıştır. Maddeler üzerindeki değişiklikler ve ilgili içtihadın mantığı dönemin sosyal ve politik koşulları bağlamında, bu koşulların devlet-sınıf ilişkileri üzerindeki yansımalarına odaklanılarak incelenmektedir. Bu açıdan, Erken Cumhuriyet dönemindeki “sınıfsız toplum” kurgusunun yerini ilk aşamada “sınıfsız toplum” kurmayı amaçlayan siyasetin yasaklanmasına bıraktığı iddia edilmektedir. Daha sonraki dönemde ise, kapitalizm devletin “temel nizam”ı olarak kabul edilmiş ve hukuk otoritesi tarafından anti-kapitalist siyaset karşısında dokunulmaz sayılmıştır. Hukukun sınıflı toplumlardaki rolüne ilişkin yaklaşımlar ışığında ele alınan bu tarihsel izlek, sınıf siyaseti söz konusu olduğunda Türkiye’de hukukun baskı aygıtının bir parçası olarak ele alınabileceğini göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

TCK, anti-komünizm, hukuk, sınıf, ideoloji

Kaynakça

• Alacakaptan, Uğur (1965-1966), "Demokratik Anayasa ve Ceza Kanunu'nun 141 ve 142'inci Maddeleri", Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 22-23 (1-4): 3-20.
• Alpkaya, Faruk (2006), “Bir 20. Yüzyıl Akımı: ‘Sol Kemalizm’”, İnsel, Ahmet (Der.), Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce Cilt 2: Kemalizm (İstanbul: İletişim Yayınları).
• Boratav, Korkut (1998), Türkiye İktisat Tarihi 1908-1985 (İstanbul: Gerçek Yayınevi).
• Çelenk, Halit (1976), 141-142 Üzerine, (Ankara: Anka Yayınları).
• Çelenk, Halit (1990), Hukuk Açısından TÖB-DER Davası (Ankara: Eğit-Der Yayınları).
• Çelik, Aziz (2010), Vesayetten Siyasete Türkiye'de Sendikacılık (1946-1967) (İstanbul: İletişim Yayınları).
• Eroğul, Cem (2003), Demokrat Parti Tarihi ve İdeolojisi (Ankara: İmge Kitabevi Yayınları).
• Gramsci, Antonio (1971), Selections from the Prison Notebooks (New York: International Publishers).
• Işıklı, Alpaslan (1974), Sendikacılık ve Siyaset (Ankara: SBF Yayınları).
• Karl Marx, Karl (1997), Hegel’in Hukuk Felsefesi’nin Eleştirisi (Ankara: Sol Yayınları) (Çev. Kenan Somer).
• Kırca, Coşkun, “141 ve 142”, Milliyet, 28 Haziran 1989, s. 9.
• Kırca, Coşkun, “Gerçekten Kalktı mı?”, Milliyet, 10 Nisan 1991, s. 13.
• Öymen, Altan, “Hayırlı Olsun”, Milliyet, 13 Nisan 1991, s. 1.
• Kutlu, Haydar ve Nihat Sargın (1988), Kutlu-Sargın Sorgu (İstanbul: Amaç Yayınları).
• Makal, Ahmet (2002), Türkiye'de Çok Partili Dönemde Çalışma İlişkileri: 1946-1963 (Ankara: İmge Kitabevi Yayınları)
• “MSP’li ‘20’ler’,” Milliyet, 16.05.1974, s. 11.
• Özek, Çetin (1968), 141 142 (İstanbul: Ararat Yayınevi).
• Parla, Taha (1991), Türkiye’de Siyasal Kültürün Resmî Kaynakları Cilt 3: Kemalist Tek-Parti İdeolojisi ve CHP’nin Altı Ok’u (İstanbul: İletişim Yayınları).
• Pashukanis, Evgeny (1924), The General Theory of Law and Marxism, http://www.marxists.org/archive/pashukanis/1924/law/index.htm (01.09. 2013).
• Poulantzas, Nicos (1979), Fascism and Dictatorship: The Third International and the Problem of Fascism (London: Verso).
• Poulantzas, Nicos (1998), “Marxist Examination of the Contemporary State and Law and the Question of the ‘Alternative’”, Martin, James (Der.), The Poulantzas Reader (London: Verso).
• Resmi Gazete, 15.06.1936, sayı 3330.
• Resmi Gazete, 23.06.1936, sayı 3337.
• Resmi Gazete, 16.07.1938, sayı 3961.
• Resmi Gazete, 18.06.1946, sayı 6336.
• Resmi Gazete, 16.06.1949, sayı 7234.
• Resmi Gazete, 11.12.1951, sayı 7979.
• Sunar, İlkay (1990), “Populism and Patronage: The Demokrat Party and its Legacy in Turkey”, Il Politico, V: 745-757.
• Tanör, Bülent (1979), Türk Ceza Kanunu 142. Madde: Düşünce Özgürlüğü ve Uygulama (İstanbul: Forum Yayınları).
• Tanör, Bülent (1986) İki Anayasa 1961-1982 (İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş.)
• TBMM Zabıt Ceridesi, “0.04.1936 tarihli Kanun Lahiyası,” Dönem 5, Cilt 12, Birleşim 78, 11.6.1936. TBMM Zabıt Ceridesi, “27.06.1938 tarihli Adliye Encümeni Mazbatası,” Dönem 5, Cilt 26, Birleşim 83, 06.1938.
• TBMM Tutanak Dergisi, “Adalet Komisyonu Raporu,” Dönem 7, Cilt 24, Birleşim 64, 13.06.1946.
• TBMM Tutanak Dergisi, “Hükümetten gelen kanun tasarısı,” Dönem 8, Cilt 20, Birleşim 106, 01949.
• TBMM Tutanak Dergisi, “Adalet Komisyonu Raporu”, Dönem 9, Cilt 10, Birleşim 5, 16.11.1951.
• TBMM Tutanak Dergisi, Dönem 9, Cilt 10, Birleşim 5, 16.11.1951.
• TBMM Tutanak Dergisi, Dönem 9, Cilt 10, Birleşim 7, 21.11.1951.
• TBMM Tutanak Dergisi, Dönem 9, Cilt 10, Birleşim 8, 23.11.1951.
• TBMM Tutanak Dergisi, Dönem 9, Cilt 10, Birleşim 9, 26.11.1951.
• TBMM Zabıt Ceridesi, Dönem 5, Cilt 26, Birleşim 83, 29.06.1938.
• Tekeli, İlhan ve İlkin, Selim (2003), Bir Cumhuriyet Öyküsü: Kadrocuları ve Kadro'yu Anlamak (İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları).
• Timur, Taner (1991), Türkiye'de Çok Partili Hayata Geçiş (İstanbul: İletişim Yayınları).
• Tunaya, Tarık Zafer (1952), Türkiye’de Siyasal Partiler (İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yayınları).
• Tunçay, Mete (1991), Türkiye'de Sol Akımlar-1 (1908-1925) (İstanbul: BDS Yayınları).
• Vincent, Andrew (1993), Andrew Vincent, “Marx and Law”, Journal of Law and Society, 20 (4): 37139
• Wood, Allen M. (1972) “The Marxian Critique of Justice” Philosophy and Public Affairs, 1 (3): 24428
• Yerasimos, Stefanos (1979) Türk-Sovyet İlişkileri: Ekim Devriminden “Milli Mücadele”ye (İstanbul: Gözlem Yayınları).
• “20 MSP milletvekili Karma Komisyonun 141 ve 142 ile ilgili maddesine 'Evet' deyince… Af (141142'siz) Çıktı,” Milliyet, 15.05.1974, s. 1.