Örgüt Yapısı ve Mobbing İlişkisinin Özel Hastanelerde İncelenmesi: Giresun İli Örneği

Yıl 2013, Cilt: 68 Sayı: 04, 103 - 120, 01.04.2013

Meral Çalış , Bülent Tokat

https://doi.org/10.1501/SBFder_0000002297

Cited By: 3

Öz

Bu makalenin amacı, örgütlerde yaşanan mobbing ile örgüt yapısı arasındaki ilişkiyi belirlemek ve örgüt yapısını karakterize eden unsurlardan, hangisi ya da hangilerinin mobbing ile daha ilişkili olduğunu bulmaktır. Yani, bir örgütün yapısını ortaya koyan, amaç, işbölümü, görev dağılımı, merkezileşme, denetim alanı, biçim, yönetim katları, iletişim, denetim, etkinlik ve yetki sistemleri gibi her bir unsurun mobbing üzerindeki etkisini araştırmaktır. Bu makalede daha önceki araştırmalar sonucunda Türkiye’ de en fazla mobbing şikayeti gelen hastane örgütleri veri olarak kullanılmıştır. Örneklem olarak seçilen Giresun ili özel hastanelerindeki işgörenlere, mobbingin hassas ve soyut bir konu olması nedeniyle daha uygun olan anket tekniği uygulanmıştır. Araştırma bulgularına göre, işgörenlerin orta derecede ve göz ardı edilemeyecek düzeyde mobbinge maruz kaldıkları belirlenmiştir. Ayrıca yaşanan bu mobbingin örgüt yapısıyla ilişkili olduğu ve örgüt yapısında biçimselleşmenin artmasıyla mobbing eğiliminin de arttığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Mobbing, örgüt yapısı, örgüt yapısını karakterize eden unsurlar, hastane örgütleri, Giresun

An Investigation of Relationship between Organizational Structure and Mobbing in Private Hospitals: A Case Study of Province Giresun

Öz

The aim of this article is to determine the relationship between organizational structure and mobbing events in organizations and to find out which elements that characterize the structure of the organization are more closely associated with mobbing. That is, the aim is to find out the effects of elements that characterize the organizational structure such as goals, division of labor, distribution of tasks, centralization, control space, style, management layers, communication, control, efficiency and authority systems on the mobbing. In this research, the hospital organizations, which most of the mobbing complaints were made in Turkey, have been used as sample data. Since the mobbing concept is a sensitive and one, a more suitable questionnaire technique has been applied to the employees working in private hospitals in the selected sample city Giresun. According to the research findings, it has been found out that the employees have been subject to mobbing at an intermediate and significant level. Moreover, it has been seen that this mobbing is associated with organizational structure, and mobbing tendency increases with the increasing of formalization in the organizational structure.

Anahtar Kelimeler

Mobbing, organizational structure, the elements characterizing the organizational structure, hospital organizations, Giresun

Kaynakça

• Acar, B. Aslı ve Gönen Dündar (2008), “İşyerinde Psikolojik Yıldırmaya (Mobbing) Maruz Kalma Sıklığı ile Demografik Özellikler Arasındaki İlişkinin İncelenmesi”, İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 37(2), 111-120.
• Akkoç, İrfan (2008), “Organizasyon Yapısı ve Liderliğin Satış Gücü Performansı Üzerindeki Etkisi; İlaç Sektörü Örneği”, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Dumlupınar Üniversitesi, S.B.E, (Kütahya).
• Aldemir, Ceyhan (1985), Örgütler ve Yönetimi; Makro Bir Yaklaşım, (İzmir: Bilgehan Basımevi).
• Altıntaş, Fusun (2007), “Örgüt Yapısının Örgütsel Politika ve İşlem Adaleti Üzerine Etkisinin Yapısal Denklem Modellemesi Yardımıyla Analizi”, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(2), 151-167.
• Apaydın, Fahri (2009), “Kurumsal Teori ve İşletmelerin Kurumsallaşması”, Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi İdari ve Bilimler Dergisi, 10(1), 1-23.
• Archer, David (1999), “Exploring Bullying Culture in the Para-Military Organization”, International Journal of Manpower, 20 (1/2), 94-105.
• Atak, Metin (2005), “Örgütlerde Resmi Olmayan İletişimin Yeri ve Önemi”, Havacılık ve Uzay Teknolojileri Dergisi, 2(2), 59-67.
• Bayram, Nuran (2004), Sosyal Bilimlerde SPSS İle Veri Analizi, (Bursa: Ezgi Kitapevi).
• Crawford, N. (1997), “Bullying At Work: A Psychoanalytic Perspective”. Journal of Community & Applied Social Psychology, Vol:7. (219-225).
• Çobanoğlu, Şaban (2005), Mobbing İşyerinde Duygusal Saldırı ve Mücadele Yöntemleri, (İstanbul: Timaş Yayınları).
• Davenport, N. Schwartz, R. ve Elliott, G. (1999), Mobbing: Emotional Abuse in the American Workplace, (Ames, IA: Civil Society Publishing).
• Demir, Halis ve Tarhan Okan (2009), “Teknoloji, Örgüt Yapısı ve Performans Arasındaki İlişkiler Üzerine Bir Araştırma”, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 10(1), 57-72.
• Demirci, M. Kemal, Derya Özler ve Birsen Girgin (2009), “Beş Faktör Kişilik Modelinin İşyerinde Duygusal Tacize(Mobbing) Etkileri; Hastane İşletmelerinde Bir Uygulama”, Journel of Azerbaijani Studies, 10 (1-2), 14-37.
• Eren, Erol (1998), Yönetim ve Organizasyon, (İstanbul: Beta Basım Yayım 4. Baskı).
• Genç, Nurullah (2004), Yönetim ve Organizasyon Çağdaş Sistemler ve Yaklaşımlar, (Ankara: Seçkin Yayınları).
• Germain, R., C. Dröge ve P. Douhtery (1994), “The Effect of Just in Time Selling on Organizational Structure; An Empirical Investigation”, Journal of Marketing Research, 31(4), 471-483.
• Grossi, Davide, Lambe`r Royakkers ve Frank Dignum (2007), “Organizational Structure and Responsibility An Analysis in A Dynamic Logic of Organized Collective Agency”, Artif Intell Law ( 15), 223–249.
• Gül, Hasan ve Nazlı Özcan, ”Mobbing ve Örgütsel sessizlik arasındaki İlişkiler”, http://iibfdergisi.ksu.edu.tr/Imagesimages/files/7_uni_0.pdf erişim tarihi (30.06.2013)
• Harmancıoğlu, Nükhet (2012), “İnovasyon Süreci: Yeni Ürün Geliştirmede İnovasyon Literatürünün Teorik Meta Analizi”, Girişimcilik ve İnovasyon Yönetimi Dergisi, (1-1), 1-30.
• Hatch, Mary Jo ve Ann L. Cunliffe (2006), Organization Theory: Modern, Symbolic and Postmodern Perspectives, (Second Edition, Oxford: Oxford University Press).
• Jeffrey, G. Covin ve Dennis P. Slevin (1991), “A Conceptual Model of Entrepreneurship as Firm Behavior”, Entrepreneurship Theory and Practice, 16(17), 7-25.
• Karcıoğlu, Fatih ve Sevil Akbaş (2010), “İşyerinde Psikolojik Şiddet ve İş Tatmini İlişkisi”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 24(3), 139-161.
• Katz, D. ve R.L. Kahn (1966), The Social Psychology of Organizations. ( USA: Wiley İnternational Edition).
• Kılınç, Tanıl (1985), “Örgütlerde Çatışma: Mahiyeti ve Nedenleri”, İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 1(14), 111-125.
• Kırel, Çiğdem (2007), “Örgütlerde Mobbing Yönetiminde Destekleyici ve Risk Azaltıcı Öneriler”, Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Dergisi, 7(2), 317-334.
• Köse, Hüseyin (2006), “Örgüt İçi İletişimde Negatif Bir Olgu: Psikolojik Yıldırma ve Sistemli Bir "Ötekileştirme" Süreci Olarak Mobbing, Ulusal Halkla İlişkiler Sempozyumu, 281-292.
• Köse, Sevinç ve Şener Uysal (2010), “Kamu Personelinin Yıldırma (Mobbing) ve Boyutları Hakkındaki Düşünceleri Üzerine Bir Çalışma: Manisa Tarım İl Müdürlüğü Örneği” Celal Bayar Ünv. Sosyal Bilimler Dergisi 8(1), 261-276.
• Lawrence R. James, Jones P. Allen (1976), "Organizational Structure: A Review of Structural Dimensions and Their Conceptual Relationships with Individual Attitudes and Behavior" Organizational Behavior and Human Performance, Vol: 16, , s.76. 74-113.
• Leblebici, D. Nadi (2008), “Örgüt Kuramının Temelleri”, C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, (9- 1),111-129.
• Leymann, H. ve A., Gustafsson (1996), “Mobbing at Work and the Development of Post-Traumatic Stress Disorders” European Journal of Work and Organizational Psychology, 5, 251-275.
• Leymann, Heinz (1990), “Mobbing and Psychological Terror at Workplaces,” Violence and Victims 5, 119-126.
• Mimaroğlu, Hande ve Hüseyin Özgen (2007), “Örgütlerde Güncel Bir Sorun; Mobbing”, SÜ İİBF Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 201-226.
• Mobbingle Mücadele Derneği (2013), http://www.mobbing.org.tr/ (29.04.2013).
• Namie, Gary (2000), “U.S. Hostile Workplace Survey’, The Workplace Bullying Institute Research Studies, 1-9.
• Olak, Serhat (2008), “Öğretmenlerin Duygusal Taciz (Mobbing)’e İlişkin Algıları; Edirne İli Örneği”, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Trakya Üniversitesi, S.B.E., (Edirne).
• Özalp, İnan ve Mehmet Şahin (2004), Yönetim Organizasyon, (Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayını).
• Özalp, İnan (1994), Yönetim ve Organizasyon 2, ( Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları).
• Poyraz, Kemal ve Ş. Enes, Aksoy (2012), “Mobbing İle Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Arasındaki İlişkinin Belirlenmesi ve Kütahya İl Merkezi Özel Banka İşletmelerinde Uygulama” Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 32(1),183-202.
• Shallcross, Linda, Sheryl Ramsay ve Michelle Barker (2008), Workplace Mobbing: Expulsion, Exclusion, and Transformation, Griffith University, 1-22.
• Sheehan, Michael (2004), “Workplace Mobbing: a Proactive Response” Paper Presented at the Workplace Mobbing Conference, Australia, 1-11.
• Sucu, Yaşar (1988), Geçmişten Günümüze Yönetim Düşüncesindeki Gelişmeler Bütünleştirici Bir Durumsallık Modeli , (Ankara: Elit yayınları).
• Tengilimoğlu, Dilaver ve Fatma Mansur (2009), “İşletmelerde Uygulanan Mobbingin (Psikolojik Şiddet) Örgütsel Bağlılığa Etkisi” Uluslararası İktisadi ve İdari İnceleme Dergisi, C.1, S.3, 69-84.
• Terzi, Ali Rıza (2000), Örgüt Kültürü, (Ankara: Nobel Yayın Dağıtım).
• Tınaz, Pınar (2006), İşyerinde Psikolojik Şiddet (Mobbing), (İstanbul: Beta Basım).
• Tokat, Bülent ve İ.Cem Aşkun (2003), İşletmelerde Yönetim ve Örgüt, (İstanbul: Eğitsel Yayın).
• Tokat, Bülent, Mihriban Cindilioğlu ve Hakan Kara (2011), Değerlerin Psikolojik Kuşatması; Mobbing, (Kütahya; Ekin Basım Dağıtım).
• Toker Gökçe, Asiye (2009), “Mobbing; İş Yerinde Yıldırma Kavramsal Çerçeve”, Üniversite ve Toplum Dergisi, C.9, S.2, 1-9.
• Topçu, Emine (2006), “Avrupa Birliğine Üyelik Sürecinde Kobi’lerin Yeniden Yapılanması; Türkiye’deki Kobi’lerin Yönetim Organizasyon Yapısının Tespitine Yönelik Bir Araştırma”, Yayımlanmamış Yüksek lisans Tezi, Maltepe Üniversitesi, S.B.E., (İstanbul).
• Tutar, Hasan (2004), “İşyerinde Psikolojik Şiddet Sarmalı” Yönetim Bilimleri Dergisi, (2-2). 101-128.
• Türkiye Büyük Millet Meclisi Kadın Erkek Fırsat Eşitliği Komisyonu (2011), İşyerinde Psikolojik Taciz (Mobbing) ve Çözüm Önerileri Komisyon Raporu.
• Zapf, D. Ve C. Gross (2001), Conflict Escalation and Coping with Workplace Bullying: a Replication and Extention, Europan Journal of Work and Organizational Psychology, 10 (4), 497-552.