Yoksulluk Sorununu Görmeyen Bir Kalkınma Modeli Olarak Yönetişimci Kalkınma: Adana Örneği

Yıl 2012, Cilt: 67 Sayı: 04, 89 - 124, 01.04.2012

Hatice Özkan Evren Koç Kırdaş Taylan Koç

https://doi.org/10.1501/SBFder_0000002265

Cited By: 1

Öz

Yoksulluk kavramı, temelinde yatan eşitsizlik olgusu irdelenerek incelenmesi ve kavramlaştırılması gereken bir olgudur. Bu makalede yoksulluk ve kent ilişkisi ele alındıktan sonra yönetişim yaklaşımının kalkınma modelinin -bölüşümde adalet sorununa körlüğü çerçevesinde- Adana örneğinde somutlanmasına gayret edilecektir. Yoksulluk sorununa ve sosyal adalet, eşitlik gibi kavramlara kör bir kalkınma modeli olan yönetişimci kalkınma, mevcut egemenlik koşulları içerisinde zaten baskın konumda bulunan sermaye sınıfına, katılımcılık ve yerel demokrasi adına kamu kaynaklarının ve toplumsal iktidarın devredilmesiyle sağlanacak yeni bir hegemonya stratejisidir. Adana’nın bu çalışmada örnek olarak seçilmesinin nedenlerinden ilki, yönetişim mekanizmasının Adana’da önemli ölçüde işlerlik kazanmış olmasıdır. Neoliberalizmin eşitsiz gelişme ilkesi çerçevesinde işleyen yönetişim mekanizması, Adana özelinde ciddi dengesizlikler yaratarak işlemekte, sermaye çevrelerini her zaman olduğundan daha fazla güçlü kılmakta ve bu durum kentteki sosyo politik süreçler tarafından göz ardı edilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Yoksulluk, kalkınma, yönetişim, neo-liberalizm, Adana

Governance Development Model and Its Ignorance to Poverty Issue: The Adana Case

Öz

Poverty is a concept that can only be examined and conceptualized by taking into account the inequality feature that lies in its core. Following a discussion on the relationship between poverty and urbanization, the study attempts to examine governance approach in its blindness to the matter of equity in distribution focusing on Adana example. Governance development model, which ignores issues like poverty, equity or social justice, is a new hegemony strategy used for transferring public resources and social power to the capital already holding dominant position in the existing conditions of sovereignty. In this respect, Adana provides a clear example for governance mechanism the operation of which has gained more significance in the last years. Governance mechanism, which operates within the unequal development principle of neoliberalism, has been creating significant disequilibrium and further elevating the strength of capital circles in Adana. The study explores this situation which is overlooked in the social-political processes of the city

Anahtar Kelimeler

Poverty, development, governance, neo-liberalism, Adana

Kaynakça

• Adana Kent Konseyi - AKK (2006), Adana Sürdürülebilir Eylem Planı, (Adana).
• Adana Kent Konseyi - AKK (2008), Adana Kent Konseyi 2005-2007 Dönemi Çalışma Raporu, (Adana).
• Adana Kent Konseyi - AKK (Ağustos 2008), Adana Kent Konseyi Gazetesi, 11, (Adana).
• Adana Kent Konseyi - AKK (Eylül 2010), Adana Kent Konseyi Gazetesi, 15, (Adana).
• Adana Kent Konseyi - AKK (Haziran 2009), Adana Kent Konseyi Gazetesi, 13, (Adana).
• Adana Kent Konseyi - AKK (Ocak 2008), Adana Kent Konseyi Gazetesi, 9, (Adana).
• Akdoğan, Argun (Aralık 2008), “Yeni Yerel Yönetim Yasalarında Katılım”, DOSYA-08: Yerel Yönetimlere Katılım, Bülten 64, Mimarlar Odası Ankara Şubesi Yayını, s. 17-27.
• Akın, Özden (2003), Yönetişim ve Katılım: Yerel Gündem 21 Süreci ve Uygulamaları Üzerine Karşılaştırmalı Bir İnceleme (Türkiye-Almanya), Yayımlanmamış Doktora Tezi, (Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü).
• Akyüz, Ferhat (2008), “Sosyal Yardımdan Sosyal Sigortaya: Bismarckyan ve İngiltere Sosyal Güvenlik Sistemlerinin Tarihsel Dönüşümü”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 1 (5): 58-70.
• Alcock, Pete (2006), Understanding Poverty, (London: Palgrave Macmillan).
• Atkinson, Anthony B. (1975), The Economics of Inequality, (Oxford: Clarendon).
• Balisacan, Arsenio M. (1995), “Anatomy of Poverty During Adjustment: The Case of the Philippines”, Economic Development and Cultural Change, 44 (1): 33-62.
• Bayındırlık ve İskan Bakanlığı (2009), Kentleşme Şurası 2009: Kentsel Yoksulluk, Göç ve Sosyal Politikalar Komisyonu Raporu, (Ankara).
• Bayramoğlu, Sonay (2002), “Küreselleşmenin Yeni Siyasal İktidar Modeli: Yönetişim”, Praksis, 7: 85-116.
• Bayramoğlu, Sonay (2005), Yönetişim Zihniyeti, (İstanbul: İletişim Yayınları).
• Bayramoğlu, Sonay (2008), “Yönetişim, Devlet ve Sivil Toplum”, Adana Kent Sorunları Sempozyumu (9-10 Mayıs 2008) Bildiriler Kitabı, (Adana: TMMOB), s. 71-84.
• Beetham, David ve Boyle, Kevin (1998), Demokrasinin Temelleri, Çev: Vahit Bıçak, (Ankara: Liberte Yayınları).
• Chossudovsky, Michel (1999), Yoksulluğun Küreselleşmesi: IMF ve Dünya Bankası Reformlarının İçyüzü, Çev: Neşenur Domaniç, (İstanbul: Chiviyazıları Yayınevi).
• Coşkun, Mustafa Kemal (2007), Demokrasi Teorileri ve Toplumsal Hareketler, (Ankara: Dipnot Yayınları).
• Çukurova Kalkınma Ajansı - ÇKA (2006), Çukurova Kalkınma Ajansı Ön Bölgesel Gelişme Planı (2007-2008), (Adana).
• Çukurova Kalkınma Ajansı - ÇKA (2011), Mali Destek Programları Değerlendirme Raporu, http://www.cka.org.tr/dosyalar/CKA%20expost%20eval..pdf , (Erişim Tarihi 22 Ocak 2012).
• Çukurova Kalkınma Ajansı - ÇKA (2012a), http://www.cka.org.tr/main.aspx?id=203 , (Erişim Tarihi 24 Ocak 2012).
• Çukurova Kalkınma Ajansı - ÇKA (2012b), Çukurova Kalkınma Ajansı 2009 Yılı Faaliyet Raporu, http://www.cka.org.tr/files/2009_faaliyet_raporu.pdf , (Erişim Tarihi: 10 Şubat 2012).
• Çukurova Kalkınma Ajansı - ÇKA (2012c), Çukurova Kalkınma Ajansı 2009 Yılı Ara Faaliyet Raporu, http://www.cka.org.tr/files/2009_ara_raporu.pdf , (Erişim Tarihi: 15 Şubat 2012).
• Çukurova Kalkınma Ajansı - ÇKA (2012d), Çukurova Kalkınma Ajansı 2010 Yılı Faaliyet Raporu, http://www.cka.org.tr/files/2010FaaliyetRaporu_20_04_2011.pdf , (Erişim Tarihi: 10 Şubat 2012).
• Dağdemir, Özcan (1992), Türkiye Ekonomisinde Yapısal Değişim ve Gelir Dağılımı, Basılmamış Doktora Tezi, (Eskişehir: Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü).
• Dahl, Robert Alan (1961), Who Governs? Democracy and Power in an American City, (New Haven: Yale University Press).
• Dahl, Robert Alan (1993), Demokrasi ve Eleştirileri, Çev: Levent Köker, (Ankara: Türk Siyasi İlimler Derneği-TDV Yayını).
• Doğan, Ali Ekber (2002), “Yeni Bir Uluslararası Göç Dalgasının Eşiğinde: Dünya Kentlerine Göç”, Kentleşme, Göç ve Yoksulluk, (Ankara: Türk Sosyal Bilimler Derneği).
• Duben, Alan (2002), Kent, Aile, Tarih, Çev: Leyla Şimşek, (İstanbul: İletişim Yayınları).
• Enlil, Zeynep Merey ve İclal Dinçer (2003), “Eski Kent Merkezinde Yeni Yoksullar: Tarlabaşı, İstanbul”, Yoksulluk, Kent Yoksulluğu ve Planlama, 8 Kasım Dünya Şehircilik Günü, 26. Kolokyumu, 6-8 Kasım 2002, (Ankara).
• Erdoğan, Güzin (2002), “Türkiye’de ve Dünyada Yoksulluk Ölçümleri Üzerine Değerlendirmeler”, Coşkun Can Aktan, Yoksullukla Mücadele Stratejileri, Ankara: Hak-İş, www.canaktan.org/ekonomi/yoksulluk/birinci-bol/kavramlar.pdf , (Erişim Tarihi: 18 Ocak 2012).
• Eş, Muharrem ve Tuncay Güloğlu (2012), “Bilgi Toplumuna Geçişte Kentlileşme ve Kentsel Yoksulluk: İstanbul Örneği”, http://www.elelebizbize.com/ekutuphane/muharremes/Bilgitoplumunagecistekentlilesme.pdf , (Erişim Tarihi: 20 Ocak 2012).
• Evrensel, 10 Ekim 2007.
• Fields, Gary S. (1994), “Poverty and Income Distribution Data for Measuring Poverty and Inequality Changes in the Developing Countries”, Journal of Development Economics, 44 (1): 87- 102.
• Göktürk, Atilla (2006), “Bölgesel Dengesizliğe Küreselleşme-Yerelleşme Penceresinden Bir Bakış”, Aylan Arı (Der.), Bölgesel Kalkınma Politikalar ve Yeni Dinamikler, (İstanbul: Derin Yayınları), s. 23-45.
• Göktürk, Atilla (Aralık 2008), “Bugün Gelinen Yerde Kent Konseyleri ve Yerel Gündem 21”, DOSYA-08: Yerel Yönetimlere Katılım, Bülten 64, Mimarlar Odası Ankara Şubesi Yayını, s. 6-16.
• Gutmann, Ammy ve Thompson, Dennis (Winter 1998), “Deliberative Democracy: The Case of Bioethics”, Liberal Education, 84 (1): 10-17.
• Güler, Birgül Ayman (2003), “Devlette Reform”, Mimarlar Odası Sunuşu, http://www.mimarlarodasiankara.org/dosya/birgulaymanguler.pdf Erişim Tarihi: 15 Nisan 2012.
• Güler, Birgül Ayman (2003), “Yönetişim: Tüm İktidar Sermayeye”, Praksis, 9: 93-116.
• Güler, Birgül Ayman (2005), Devlette Reform Yazıları, Dünya’da ve Türkiye’de Ekonomik Liberalizasyondan Siyasi-İdari Liberalizasyona, (Ankara: Paragraf Yayınevi).
• Gündem 21 Nedir?, http://www.kentkonseyleri.net/index.php?pages=topic&op=cat&cid=101&tid=- 259 , Erişim Tarihi: 20 Nisan 2012.
• Güneşer Demirci, Aytül (2005), “Farklı Ülkelerde Bölge Kalkınma Ajansları”, Menaf Turan (Der.), Bölge Kalkınma Ajansları Nedir, Ne Değildir?, (Ankara: Paragraf Yayınevi), s. 181-196. Güney Haber, 24 Şubat 1984.
• Güzelsarı, Selime (2003), “Neo-liberal Politikalar ve Yönetişim Modeli”, Amme İdaresi Dergisi, 36 (2): 17-34.
• Habermas, Jürgen (2001), İletişimsel Eylem Kuramı, Çev: Mustafa Tüzel, (İstanbul: Kabalcı Yayınevi).
• Işıklı, Alpaslan (2003), “Küresel Saldırı, Ulusal Devlet ve Sendikalar”, http://www.sendika.org/yazi.php?yazi_no=315 , (Erişim Tarihi: 28 Aralık 2011).
• Işıklı, Alpaslan (2010), Kumarhane Kapitalizmi, (Ankara: İmge Kitabevi).
• Kalaycıoğlu, Sibel ve Helga Tılıç (2002), “Yapısal Uyum Programlarıyla Ortaya Çıkan Yoksullukla Başetme Stratejileri”, Kentleşme, Göç ve Yoksulluk, (Ankara: Türk Sosyal Bilimler Derneği).
• Kaynak, Erdener ve Bülent Ardanıç, “Çok Uluslu Şirketler ve Türkiye”, Amme İdaresi Dergisi, 11 (1): 106-117.
• Kazgan, Gülten (2012), “İktisat ve Etik”, kazgan.bilgi.edu.tr/docs/iktisat_ve_Etik.doc , (Erişim Tarihi: 26 Aralık 2011).
• Koç, Taylan (2010), Yönetişim Sarmalında Bir Kent: Adana. Yerel Demokrasi ve Katılım Söylemiyle İktidarın Kullanımı, (Ankara: Yargı Yayınları).
• Kovancı, Onur (2003), Kapitalizm, Yoksulluk ve Yoksullukla Mücadelede Tarihsel Bir Deneyim: İngiliz Yoksul Yasaları, (Ankara: Mülkiyeliler Birliği Vakfı Yayınları).
• Kozanoğlu, Can (2001), Cilalı İmaj Devri, (İstanbul: İletişim Yayınları).
• Kurşuncu, Hatice (2006), Kentsel Yoksulluk: Diyarbakır Aziziye Mahallesi Örneği, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Ankara).
• Lenin, V. İ. (2001), Kapitalizmin En Yüksek Aşaması, Emperyalizm, Çev: Olcay Geridönmez, (İstanbul, Evrensel Basım Yayın).
• Malthus, Thomas Robert (2010), “Nüfus Prensibine Dair Deneme”, Alev Alatlı (Der.), Batıya Yön Veren Metinler II & Rönesans/Protestan Reformu/Erken Modern Dönem/Bilim Çağı (1350-1650), (Nevşehir: İlke Eğitim ve Sağlık Vakfı Kapadokya MYO), s. 909-913.
• Marx, Karl ve Friedrich Engels (1998), Komünist Parti Manifestosu, Çev: Yılmaz Onay, (İstanbul: Evrensel Basım Yayın).
• Mingione, Enzo (1993), “The New Urban Poverty and the Underclass: Introduction”, International Journal of Urban and Regional Research, 7 (3): 324-326.
• Mooders, Colin (1991), Burjuva Avrupa’nın Kuruluşu, Çev: Bahadır Sina Şener, (İstanbul: Dost Kitabevi).
• Önder, Harun ve Fikret Şenses (2011), “Türkiye’de Yoksulluk ve Yoksulluk Düşüncesi”, http://dusuncekahvesi.blogspot.com/2006/03/turkiyede-yoksulluk-ve-yoksulluk.html , (Erişim Tarihi: 25 Aralık 2011).
• Rahnema, Macit (2009), Sefaletin Yoksulluğu Kovduğu Bir Dünya, (Ankara: Özgür Üniversite Yayınları).
• Resmi Gazete, Bakanlar Kurulu Kararı, Tarihi: 6 Temmuz 2006, Sayı: 26220.
• Resmi Gazete, Kalkınma Ajanslarının Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik, Tarihi: 25 Temmuz 2006, Sayı: 26239.
• Resmi Gazete, Kalkınma Ajanslarının Kuruluşu, Koordinasyonu ve Görevleri Hakkında Kanun, Kanun Numarası: 5449, Resmi Gazete Tarihi: 8 Şubat 2006, Sayı: 26074.
• Resmi Gazete, Kent Konseyi Yönetmeliği, Tarihi: 8 Ekim 2006, Sayı: 26313.
• Resmi Gazete, Kent Konseyi Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik, Tarihi: 6 Haziran 2009, Sayı: 27250.
• Rosanvallon, Pierre (2004), Refah Devletinin Krizi, Çev: Burcu Şahinli, (İstanbul: Dost Kitabevi).
• Sartori, Giovanni (1996), Demokrasi Teorisine Dönüş, Çev: Tuncer Karamustafaoğlu ve Mehmet Turhan, (Ankara: Yetkin Yayınları).
• Sitembölükbaşı, Şaban (2005), “Liberal Demokrasinin Çıkmazlarına Çözüm Olarak Müzakereci Demokrasi”, Akdeniz İİBF Dergisi, 10: 139-162.
• Şengül, Tarık (2001), “Sınıf Mücadelesi ve Kent Mekanı”, Praksis, 2: 9-31.
• Şenses, Fikret (2001), Küreselleşmenin Öteki Yüzü Yoksulluk, (İstanbul: İletişim Yayınları).
• Tekeli, İlhan (2002), “Yoksulluğu Düşünme Biçimimiz Samimiyet Sınavını Geçebilir mi?”, Yoksulluk, Kent Yoksulluğu ve Planlama, Dünya Şehircilik Günü 26. Kolokyumu, (Ankara: TMMOB).
• Tekeli, İlhan (2004), “Örgütlü Kentler”, Antakya Kent Kurultayı Bildiriler Kitabı, (Ankara, Detay Yayıncılık), s. 23-28.
• Yerel Gündem 21 Nedir?, http://www.kentkonseyleri.net/index.php?pages=topic&op=cat&cid=- 101&tid=260, Erişim Tarihi: 20 Nisan 2012.