TÜRKİYE'DE KADIN GİRİŞİMCİLER:ENGELLER VE FIRSATLAR BAĞLAMINDA BİR DEĞERLENDİRME

Yıl 2010, Cilt: 65 Sayı: 01, 83 - 114, 01.01.2010

Abdullah Soysal

https://doi.org/10.1501/SBFder_0000002153

Cited By: 41

Öz

Anahtar Kelimeler

-

TÜRKİYE'DE KADIN GİRİŞİMCİLER: ENGELLER VE FIRSATLAR BAĞLAMINDA BİR DEĞERLENDİRME

Öz

Son yıllarda, kadınların, çalışma hayatına büyük oranda katılması ve daha aktif rol alarak girişimcilik faaliyetlerinde bulunmaları, gelişen ekonomiler için “stratejik” bir öneme sahiptir. Çünkü iş dünyasında zengin olmanın, kullanılmayan potansiyeli etkin hale getirmenin ve yeni iş sahaları oluşturmanın yolunun, kadınların girişimciliğinin teşvik edilmesinden geçtiği gerek akademik çevrede, gerekse iş dünyasında ifade edilmektedir. Yapılan çalışmalarda kadın girişimcilerin kişisel karakteristikleri; dinamik, bağımsız, özgüvenli, rekabetçi ve amaç yönelimli olarak tanımlanmaktadır. Bu bağlamda kadınların ekonomik hayatta erkeklerin yanında yer almalarını sağlayacak politika ve projelere öncelik verilmesi ile onları ekonomik ve sosyal gelişmeye önemli katkılar sağlayan potansiyel güç haline getirmek mümkündür. Bununla birlikte kadınların, girişimcilik faaliyetlerinde önemli engellerle karşılaştıkları ve oldukça zorlandıkları ifade edilebilir. Bu çalışma, girişimciliğin hız kazandığı günümüz dünyasında, Türkiye perspektifinden, kadınların girişimcilik faaliyetlerinde karşılaştıkları engelleri ve yaratacakları fırsatları kuramsal bir çerçevede ele almayı amaçlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Girişimcilik, kadın girişimciliği, kadın girişimciliğinin özellikleri, kadın girişimciliğinin türleri, kadın girişimciliğinde engeller ve fırsatlar

Kaynakça

• AB Sosyal İçerme Raporu, “Sosyal İçerme İçin Avrupa’da Mikro Kredi Kullanımının Geliştirilmesine Yönelik Politik Önlemler,” http://www.yoksulluklamucadele.org (10.11.2009).
• ALDRICH, H./ZIMMER C. (1986), “Entrepreneurship Through Social Networks,” SEXTON, D. L./ SMILOR, R.W. (eds.), The Art and Science of Entrepreneurship (Cambridge, Massachusetts: Ballinger Publishing Company): 3-24.
• ANAFARTA, N./SARVAN, F./YAPICI, N. (2008), “Konaklama İşletmelerinde Kadın Yöneticilerin Cam Tavan Algısı: Antalya İlinde Bir Araştırma,” Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi, 15:111-137.
• AY, Ünal/ÇELİK, C. (2003), “Çalışanların Örgüt ve Yönetsel Uygulamalar ile İlgili Algılamaları”, 11. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi (Afyon).
• AYAZ, N. (1993), “Türkiye’de Çalışan Kadınların Sorunlarına Yönelik Bir İnceleme (Tekstil İşkolundan Örnekler),” D.E.Ü. İ. İ.B.F. Dergisi, 8/1: 175-191.
• BAYRAK, S./YÜCEL, A. (2000), “Kadın Cinsiyeti, Yöneticilik ve Güç Bir Paradoks Mu?,” 11. Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiriler Kitabı (Nevşehir).
• BEDÜK, Aykut (2005), “Türkiye’de Çalışan Kadın ve Kadın Girişimciliği,” Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 3/12: 106-117.
• BRIDGE, S. (1998), Understanding Enterprise, Entrepreneurship and Small Business (London: Macmillian Business).
• CAM, Erdem (2003), “Türk İstihdam Politikasında Çalışan Kadınlar ve Uygulanan Politikalar 2: İstihdam Politikaları,” Çelik-İş Sendikası Aylık Yayın Organı, 3/ 13.
• CAN, Y./KARATAŞ, A. (2007), “Yerel Ekonomilerde Kalkınmanın İtici Gücü Olarak Kadın Girişimcilerin Rolü ve Mikro Finansman: Muğla İli Örneği,” Selçuk Üniversitesi Karamana İ.İ.B.F.Dergisi Yerel Ekonomiler Özel Sayısı: 251-261.
• ÇAKICI, Ayşehan (2003), “Mersin’deki Kadın Girişimcilerin İş Kurma Öyküsü ve İş Kuracak Kadınlara Öneriler,” 11. Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiriler Kitabı (Afyon).
• ÇELEBİ, Nilgün (1997), Turizm Sektöründeki Küçük İşyeri ve Örgütlerinde Kadın Girişimciler (Ankara: T.C. Başbakanlık Kadının Statüsü ve Sorunları Genel Müdürlüğü).
• ÇELİK, A./Akgemci, T. (2007), Girişimcilik Kültürü ve KOBİ’ler (Ankara: Gazi Kitabevi, 2.b.).
• ÇELİK, C./ÖZDEVECİOĞLU, M. (2001), “Kadın Girişimcilerin Demografik Özellikleri ve Karşılaştıkları sorunlara İlişkin Nevşehir İlinde Bir Araştırma,” 1. Orta Anadolu Kongresi (Nevşehir): 487-498.
• DAVIDSSON, P. (1995), “Determinants of Entrepreneurial Intentions,” (Italy: Paper presented at the Rent IX Conference).
• De GROOT, T.U. (2001), Women Entrepreneurship Development in Selected African Countries (Austria: UNIDO).
• DELMAR, F. (2000), “The Psychology of the Entrepreneur,” CARTER, S./ JONES-EVANS, D. (eds.), Enterprise and Small Business: Principles, Practice and Policy (Harlow-England: Pearson Education Ltd.): 132-154.
• DELMAR, F. (2003), “Women Entrepreneurship: Assessing Data Availability and Future Needs,” Workshop on Improving Statitics on SMEs and Entrepreneurship to be held at OECD Headquarters, Paris.
• ECEVİT, Yıldız (2007), Türkiye’de Kadın Girişimciliğine Eleştirel Bir Yaklaşım (Ankara: Uluslararası Çalışma Ofisi (ILO), 1.baskı).
• ECEVİT, Yıldız (1993), Kadın Girişimciliğin Yaygınlaşmasına Yönelik Bir Model Önerisi”, Kadın Girişimciliğe Özendirme ve Destekleme Paneli Bildiriler ve Tartışmalar (Devlet Bakanlığı Kadın ve Sosyal Hizmetler Müsteşarlığı Kadının Statüsü ve Sorunları Genel Müdürlüğü, Eğitim Serisi, Yayın No: 74): 15-34.
• ERDOĞMUŞ, Nihat (2000), “Otobiyografilerin Analizi Yoluyla Girişimci İşadamlarının Kariyer Gelişimi Hakkında Bir İnceleme,” 11. Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiriler Kitabı (Nevşehir).
• EREN E. (1993), Yönetim ve Organizasyon (İstanbul: Beta Basım Yay.).
• ERKMEN T./ORDUN G. (2001), “Örgüt Kültürü Tipleri İle Yönetim Biçimleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesine Yönelik Bir Araştırma,” 9. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiriler ( İstanbul).
• GÖKAKIN, Z.Ö. (2000), “Doksanlı Yılların Yeni Kahramanları: Türkiye’de Girişimci Kadın Profili,” 8. Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiriler Kitabı (Nevşehir): 109-123.
• GÜLDAL, D. (2006), Kadın Yöneticileri Motive ve Demotive Eden Faktörlerin Tespitine Yönelik Bir Araştırma (Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi).
• GÜROL, M./ MARŞAP Ali ve A., (2007), “Geçmişte ve Günümüz Yaşamında Ücretsiz ve Ücretli İşgücü Olarak Kadın,” Bilig, 4: 95-109.
• GOLEMANN, D. (2002), “Sonuç Alan Liderlik,” HR İnsan Kaynakları ve Yönetimi Dergisi (Çev: Ş. Efe).
• GÜZELCİK, Ebru (1999), Küreselleşme ve İşletmelerde Değişen Kurum İmajı (İstanbul: Sistem Yay.).
• HELMS, Brigit 2005, “Mikro Kredi: Birçok Müdahale Stratejisinden Bir Tanesi,” Uluslararası Mikro Finans Konferansı (İstanbul).
• HİSARCIKLIOĞLU, Rıfat (2008), “Zengin Olmak İçin Kadınları Ön Plana Çıkaralım,” (Hürriyet Gazetesi, 16 Kasım): 15.
• HISRICH Robert D./ PETERS Michael P. (2002), Enterpreneurship (USA: Mc.Graw-Hill Irwin).
• HISRICH Robert D./BRUSH C.G. (1989), The Women Entrepreneur. Starting, Financing and Managing a Successful Business (USA: Lexington Books).
• KANSIZ, N./ACUNER Ş.A. (2008), “Üretim ve İstihdama Katılımda Kadının Yeri,” Kalkınmada Anahtar Verimlilik Dergisi, 20/240.
• KAPU, Hüsnü (2004), “Anadolu Girişimcilerinin Girişimcilik Değerleri,” 12. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiriler Kitabı (Bursa).
• KOCACIK, F./ GÖKKAYA V.B. (2005), “Türkiye’de Çalışan Kadınlar ve Sorunları,” C.Ü.İ.İ.B.F. Dergisi, 6 /1:195-219.
• KUTANİS R. Özen/ ALPARSLAN S., 2006, “Girişimci ve Yönetici Kadınların Profilleri Farklı Mıdır?,” Afyon Kocatepe Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 8/2: 139-153.
• KUTANİS, R. Özen (2003), “Girişimcilikte Cinsiyet Faktörü: Kadın Girişimciler,” 11. Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiriler Kitab (Afyon).
• LITTUNEN, H. (2000), “Entrepreneurship and the Characteristiccs of the Entrepreneurial Personality,” International Journal of Entrepreneurial Behavior Research, 6/6: 295-299.
• MINNITI M./ ARENIUS P., 2003, “Women In Entrepreneurship,” The Entrepreneurial Advantage Of Nations: First Annual Global Entrepreneurship Symposium (United Nations Headquarters).
• MÜFTÜOĞLU Tamer (1998), Türkiye’de Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeler KOBİ’ler, (Ankara:Turhan Kitabevi).
• NARİN, Müslüme/ MARŞAP A./ GÜROL M.A. (2006), “Global Kadın Girişimciliğinin Maksimizasyonunu Hedefleme: Uluslararası Arenada Örgütlenme ve Ağ Oluşturma,” Gazi Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 8 /1: 65-78.
• NAYIR D. Zamantılı (2008), “İşi ve Ailesi Arasındaki Kadın: Tekstil ve Bilgi İşlem Girişimcilerinin Rol Çatışmasına Getirdikleri Çözüm Stratejileri,” Ege Akademik Bakış, 8 /2: 631-650.
• OECD (2004), “Women’s Entrepreneurship: Issues and Policies,” 2. OECD Conference of Ministers Responsible for Small and Medium Sized Enterprises (SMEs) (İstanbul: Turkey).
• ÖRÜCÜ, E./ KILIÇ R./ KILIÇ T. (2007), “Cam Tavan Sendromu ve Kadınların Üst Düzey Yönetici Pozisyonuna Yükselmelerindeki Engeller: Balıkesir İli Örneği,” Celal Bayar Üniversitesi İ.İ.B.F. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 14 /2: 117-135.
• ÖZÇELİK Burcu (2008), “Küresel Girişimcilik Araştırması 2007 Sonuçları,” Hürriyet Gazetesi İK İş ve Yönetim: 2.
• ÖZDEVECİOĞLU, M./ AKTAŞ A. (2007), “Kariyer Bağlılığı, Mesleki Bağlılık ve Örgütsel Bağlılığın Yaşam Tatmini Üzerindeki Etkisi: İş-Aile Çatışmasının Rolü,” E.Ü.İ.İ.B.F.Dergisi, 28: 1-20.
• ÖZGENER, Şevki (2003), “Girişimcilikte Stratejik Bir Yaklaşım: Teknoloji İnkübatörleri,” 11. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiriler Kitabı (Afyon).
• ÖZKUL, G. (2007), “Kapitalist Sistemin Sürükleyici Aktörleri: Ekonomik Teoride Girişimciler,” S.D.Ü.İ.İ.B.F.Dergisi, 12/3: 343-366.
• PALENO, D./ KLEINER B.H. (2000), “An Entrepreneurial Decision Proces Model Describing Opportunity Recognition,” European, Journal of Innovation Management, 9/1: 61-78.
• PRIFTI C./ SIMANTIRAKI S./ WAGNER J.H. (2008), “Middle East Local and Regional Woman Entrepreneurship,” Centre for Mediterranean and Middle Eastern Studies (Edit: A. Vassiliou), www.idis.gr (12.11.2008).
• SANDIKLI, F. (2009), “Aktif Yaşamda Kadın: Türkiye Örneği,” http://www.aktifkadin.org/Site/ jpg/bildiri/AKT%C4%B0F%20YA%C5%9EAMD A%20KADIN.doc (İndirilme Tarihi: 03.12.2009).
• SCHINDEHUTTE M./ MORRIS M./ LORD M./ BRENNAN C. (2003), “Entrepreneurs and Motherhood: Impacts onTheir Children in South Africa and The United States,” Journal of Small Business Management, 41/1: 94-107.
• ŞİŞMAN, M. (2002), Örgütler ve Kültürler (Ankara: Pagem A Yayınları).
• STARCHER D.C. (2001), Women Entrepreneurs, Catalysts for Transformation (http//www. ebbf.org/woman.htm) (12.10.2008).
• TAN, F.Z.S. (2006), “Tarihi Akış İçinde Kastamonu Kadın Girişimciliği,” 14. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiriler Kitabı (Erzurum).
• TİTİZ, Tınaz (1994), Girişimcili (İstanbul: İnkılap Yayınevi).
• TOKSÖZ, Gülay (2007), “İşgücü Piyasasının Toplumsal Cinsiyet Perspektifinden Analizi ve Bölgeler Arası Dengesizlikler,” Çalışma ve Toplum, 4.
• TOPER, Yakup (2001), “Liderlik ve Yaratıcılık,” HR İnsan Kaynakları ve Yönetimi Dergisi.
• TOULSON P./ SMITH M. (1994), “The Relationship Between Organizational Climate and Employee Perceptions of Personel Management Practices,” Public Personel Management, 23/3.
• TUTAR H./ KÜÇÜK O. (2003), Girişimcilik ve Küçük İşletme Yönetimi (Ankara: Seçkin Yayınevi).
• TÜİK (2007), Hanehalkı İşgücü İstatistikleri (Ankara).
• TÜİK (2009), http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=4146 (İndirilme Tarihi:02.12.2009).
• TÜSİAD (2002), Türkiye’de Girişimcilik (Ankara: TÜSİAD Yayınları).
• ULAŞ, D. (2006), “Franchising Sisteminin Girişimcilik Açısından Değerlendirilmesi,” G.Ü.İ.İ.B.F.Dergisi, 8/ 3: 133-151.
• YETİM, Nalan (2008), “Sosyal Sermaye Olarak Kadın Girişimciler: Mersin Örneği,” eab.ege.edu.tr/pdf/2_2/C2-S2-%20M8.pdf (İndirilme Tarihi: 04.11.2008).
• YURTSEVEN, H.Rıdvan (2007), Girişimcilik (Küçük Bir İşletme Kurmak ve Yönetmek) (Ankara:Detay Yayıncılık).
• ZAHRA, S.A./ HAYTON, J.C./ SALVATO, C. (2004), “Entrepreneurship in Family vs. Non Family Firms: A Resource-Based Analysis of the Effect of Organizational Culture,” Entrepreneurship Theory and Practice, 28/4.
• ZAPALSKA Alina/ FOGEL,Georgine K. (1998), “Chracteristics of Polish and Hungarian Entrepeneurs,” Journal of Private Enterprise, 19/2:132-144.
• ZHAO, F. (2005), “Exploring the Synergy Between Entrepreneurship and Innovation,” International Journal of Entrepreneurial Behaviour&Research, 11/1: .25-41.
• http://siteresources.worldbank.org/INTWDR2006/Resources/477383-1127230817535/ 082136412X.pdf (İndirilme Tarihi: 05.12.2009).