BORSA OPSİYON SÖZLEŞMESİ

Yıl 2009, Cilt: 64 Sayı: 04, 39 - 75, 01.04.2009

Başak Bak

https://doi.org/10.1501/SBFder_0000002142

Cited By: 4

Öz

Anahtar Kelimeler

-

BORSA OPSİYON SÖZLEŞMESİ

Öz

Borsa opsiyon sözleşmeleri, belirli finansal varlıkların alışı veya satışına ilişkin olarak opsiyon alıcısına opsiyon hakkı tanınmasını konu alan sözleşmelerdir. Sözleşmenin tarafları takas merkezi ve takas üyesidir. Borsada işlem yapmak isteyen yatırımcılar takas üyeleri ile çerçeve ve bireysel sözleşmeler akdederler. Yatırımcılar tarafından borsada işlem yapmak için yetkilendirilen takas üyeleri, yatırımcıların icaplarını borsaya iletir. Borsada elektronik ortamda veya sesli pazarlık usulü ile eşleşen emirler sonucunda opsiyon sözleşmeleri kurulmuş olmaktadır. Takas üyelerinin emirleri takas merkezi tarafından eşleştirilmektedir. Takas merkezi alıcı karşısında satıcı, satıcı karşısında alıcıdır. Böylece gerçekte, takas merkezi ile opsiyon alıcısı ve takas merkezi ile opsiyon satıcısı arasında kurulan iki ayrı opsiyon sözleşmesi mevcuttur. Opsiyon sözleşmeleri alıcıya sözleşmeye konu olan varlıkları alma veya satma konusunda bir seçim hakkı tanır. Alıcı bu hakkı kullandığında satıcı buna uymakla yükümlüdür. Bu konuda satıcının bir seçim hakkı bulunmamaktadır. Alıcı, seçim hakkını kullanmamayı da seçebilir. Opsiyon sözleşmesinde satıcının üstlenmiş olduğu bu riskin karşılığını ise opsiyon primi oluşturmaktadır. Opsiyon alıcısının seçim hakkını kullanmayı seçmesi durumunda alıcı ile satıcı arasında bir satım sözleşmesi kurulmaktadır. Bu sözleşme opsiyon hakkının kullanılması sonucu kendiliğinden kurulmuş olur

Anahtar Kelimeler

Opsiyon sözleşmesi, opsiyon hakkı , takas üyesi, yenilik doğuran hak, takas merkezi

Kaynakça

• AKÇAOþLU, E. (2002), Finansal Türev Ürünlerin Vergilendirilmesi (Ankara: Turhan Kitabevi).
• AYRANCI, H. (2006), Ön SözleĂme (Ankara: Yetkin Yay×nlar×).
• AYRANCI, H. (2003), “SözleĂme Kurma Zorunluluÿu,” Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 52 /3: 229-252.
• BARLAS, N. (1999), “Çerçeve SözleĂme Kavram× ve Çerçeve SözleĂmenin Özellikleri,” Prof. Dr. Erdoÿan Moroÿlu’na 65. YaĂ Günü Armaÿan×, 807-828.
• BETTELHEIM, E. (1986), “Regulating Foreign Options Internationally”, International Financial Law Review, 5: 17 vd.
• BLACK, Fisher/ SCHOLES, Myron (1998), Opsiyonlar×n ve āirket Borçlar×Q×n Fiyatland×U×lmas× (Ankara: SPK Yay×nlar×) (Çev.: B. Kocaman).
• BLACK, Fisher/ SCHOLES, Myron (1972), “The Valuation of Option Contracts and a Test of Market Efficiency,” The Journal of Finance, 27/2: 399-417.
• BUZ, V. (2005), Medeni Hukukta Yenilik Doÿuran Haklar (Ankara: Yetkin Yay×nlar×).
• CORBIN, A. (1913-1914),”Option Contracts,” Yale Law Journal, 23: 641-663.
• COāKUN, A. (2002), “Vadeli ĀĂlemler Piyasalar×nda Elektronik Ticaret ve ĀMKB Vadeli ĀĂlemler Piyasas×,” Banka: Mali ve Ekonomik Yorumlar, 39/5: 77-91.
• EREN, F. (2006), Borçlar Hukuku Genel Hükümler (Āstanbul: Beta, 9. Bask×).
• EVNINE Jeremy/RUDD Andrew (1985), “Index Options: The Early Evidence,” The Journal of Finance, 40/3: 743-756.
• FETTAHOþLU, A. (1991), Finansal Piyasalarda Yenilikler ve 1980 Sonras× Türkiye (Ankara: Bankacilik ve Ticaret AraĂW×rma Ensitüsü).
• GÜCENME, Ü. (1994), Türkiye’de Sermaye Piyasas×ndaki Son GeliĂmeler (Ankara: Türkiye Bankalar Birliÿi Yay×nlar×).
• GÜMÜāELĀ, S. (1994), Döviz Kuru ve Faiz Oran× Risklerinden Korunma Teknikleri (Ankara: Türkiye Bankalar Birliÿi Yay×nlar×).
• GÜNAL, V. (2007), Sermaye Piyasas× Hukuku Esaslar× (Āstanbul: Galatasaray Üniversitesi Yay×nlar×).
• ĀNAN, A. N. (1979), Borçlar Hukuku Genel Hükümler (Ankara: Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yay×nlar×).
• JOHNSON, Jason/SMITH, Jackie/DHUYVETTER, Kevin/WALLER (2008), Mark, “Factors Affecting Option Premium Values,” Texas Agricultural Extension Service The Texas A&M University System: 1-4, http://agecoext.tamu.edu.
• KILIÇOþLU, A. (2004), Borçlar Hukuku Genel Hükümler (Ankara: Turhan Kitabevi, 4. Bask×).
• KIRCA, Ā. (2000), Hukuki Yönüyle Borsa Opsiyon ĀĂlemleri (Ankara: Banka ve Ticaret Hukuku AraĂW×rma Enstitüsü).
• KIRMAN, A. (1998), “Opsiyon SözleĂmesinin Hukuki Niteliÿi ve ĀĂlemin Vergisel Boyutu,” Prof. Dr. Ali Bozer’e Armaÿan, 713-745.
• KOCAYUSUFPAāAOþLU, Necip/HATEMĀ, Hüseyin/SEROZAN, Rona/ARPACI, Abdülkadir (2008), Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Cilt 2 (Āstanbul: Filiz Kitabevi, 4. Bask×).
• KONURALP, G. (1997), “Risk Yönetiminde Yeni YaklaĂ×mlar,” Muhasebe Finansman Dergisi, 7: 11- 21.
• KURUN, E. (2005), “VOB Takas Merkezi’nin Dünyadaki Takas Merkezleri Āle KarĂ×laĂW×rmal× Analizi,” VOBJEKTĀF, 6: 27-30.
• TEKER, Dilek /AKÇAY, Bar×Ă/AKÇAY, GüneĂ (2008), “Reel Sektör Kur Risk Yönetiminde Forward ve Opsiyonlar×n Performans Deÿerlemesi: Ampirik Bir Uygulama,” Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 7/23: 206-222.
• LUCKE, H.K (1967-1970), “Options,” The Adelaide Law Review, 3: 197-220.
• MARKHAM Jerry/GILBERG, David (1982-1983), “Stock and Commodity Options- Two Regulatory Approaches and Their Conflicts,” Albany Law Review, 47: 741-791.
• MERTON, R. C. (2005), “Theory of Rational Option Pricing,” BHATTACHARYA, Sudipto/ CONSTANTINIDES, George (eds.), Theory of Valuation, 2: 229-270.
• ÖZHARAR, Alper/DĀ5ĀK, Bora/ÇOLAKLI, Osman S./ÜLGÜR, Tolga/EMECAN, Zeynep (2005), “Opsiyonlar×n Riske Maruz Deÿerinin (RMD) Hesaplanmas×,” Türkiye Bankalar Birliÿi Bankac×lar Dergisi, 52: 94-102.
• ÖZOþUL Selçuk Altan/ÜLENGĀN, Burç (2006), “Reel Opsiyonlar Āle BiliĂim Teknolojilerinin Deÿerlemesi,” ĀTÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 3/1: 15-26.
• REĀSOþLU, S. (2008), Borçlar Hukuku Genel Hükümler (Āstanbul: Beta, 21 Bask×).
• REVA HACIALĀ2þLU, Z. (2006), “Borsa Opsiyon SözleĂmeleri,” Prof. Dr. Özer Seliçi’ye Armaÿan, 529-558.
• ROSS, A. S. (1976), “Options and Efficiency,” The Quarterly Journal of Economics, 90/1: 75-89.
• SELIGMAN, J. (1984-1985), “The Structure of The Option Market,” The Journal of Corporation Law, 10: 141-184.
• SARIKAMIā Cevat/ COāKUN Metin (2004), Sermaye Piyasalar× ve Finansal Kurumlar (EskiĂehir: Anadolu Üniversitesi Yay×nevi).
• ZARAKOLU, A. (1981), Āktisat Ālminin Temel Ālkeleri, Cilt 2 (Ankara: Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yay×nlar×, 4. Bask×).
• ZEVKLĀLER, A. (2004), Borçlar Hukuku Özel Borç ĀliĂkileri (Ankara: Seçkin Yay×nc×O×k, 8. Bask×).
• http://www.cboe.com
• http://www.eurexchange.com
• http://www.euronext.com
• http://www.iab.gov.tr
• http://www.imkb.gov.tr
• http://www.nyse.com
• http://www.tcmb.gov.tr
• http://www.vob.org.tr