İş Doyumu İle Örgütsel Adalet İlişkisi

Yıl 2007, Cilt: 62 Sayı: 01, 253 - 278, 01.01.2007

Fatma Yıldırım

https://doi.org/10.1501/SBFder_0000002016

Cited By: 40

Öz

Anahtar Kelimeler

-

İŞ DOYUMU İLE ÖRGÜTSEL ADALET İLİŞKİSİ

Öz

Araştırmanın amacı, örgütsel adalet, bazı demografik ve örgütsel değişkenlerin iş doyumu ile ilişkinin incelenmesidir. Araştırma Adana'daki bir tekstil fabrikasında gerçekleştirilmiştir. Araştırmada veri toplama aracı olarak Minnessota Doyum Ölçeği ve Örgütsel Adalet Ölçeğinin Türkçe uyarlamasından yararlanılmıştır. Yapılan aşamalı regresyon analizi sonucunda, ilgili R2 değerine göre yordamaya anlamlı katkıda bulunan değişkenlerin iş doyumu puanlarında gözlenen toplam varyansı açıklamadaki ortak katkıları % 40.1 olduğu; araştırmada ele alınan değişkenlerden, adil etkileşim, yapılan işin yeteneğe uygunluğu, adil dağıtım, işe alınma sırasında başkalarına adil davranıldığı algısı ve işyerinde kendilerine haksızlık yapıldığı algısının iş doyumunu yordamaya anlamlı katkılarının bulunduğu belirlenmiştir. Korelasyon analizine göre, adil dağıtım, adil işlem, adil etkileşim, çalışma yılı, yapılan işin eğitime uygunluğu, yapılan işin yeteneğe uygunluğu, bu işyerinde kendi konumlarında çocuğunun çalışmasını isteme, işe alınma sırasında kendilerine ve başkalarına adil davranıldığı algısı ile iş doyumu arasında pozitif yönde; örgütle kendilerine ve başkalarına haksızlık yapıldığı algısı ile iş doyumu arasında negatif yönde anlamlı bir ilişki belirlenmiştir. Yaş ve eğitim ile iş doyumu arasında anlamlı bir ilişki saptanmamıştır.

Anahtar Kelimeler

İş doyumu, örgütsel adalet, adil dağıtım, adil işlem, adil etkileşim

Kaynakça

• BATIGÜN, Ayşegül Durak/ŞAHiN, Nesrin H. (2006), "Iş Stresi ve Sağlık Psikolojisi Araştırmalan için iki Ölçek:A-Tipi Kişilik ve iş Doyumu, "Türk Psikiyatri Dergisi,17/1: 32-25.
• BEHR, Terry A.lTABER, Tom D. (1993), "Perceived Intra-Organizational Mobility: Reliable Versus Exceptional Performance as Means to Getting Ahead," Journal of Organizational Behavior, 14: 579-594.
• BIES, Robert J./SHAPIRO, Debra L. (1988), "Voice and Justification: Their Influence on Procedural Fairness Judgments," Academy of Management Journal, 31/ 3: 676.685.
• BOBOCEL, D. Ramona/fARRELL, Aaron C. (1996), "Sex-based Promotion Decisions and Interactional Fairness: Investigeting the Influence of Manegerial Accounnts," Journal of Applied Psychology,81/1: 22-35.
• ÇAKIR, Özlem (2001), Işe Bağlılık Olgusu ve Etkileyen Faktörler (Ankara: Seçkin Yayıncılık)
• DiKMEN, Ahmet A. (1995), Kamu Çalışanlarında Iş Doyumu Ve Yaşam Doyumu (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi) (Ankara: Ankara Üniversitesi).
• ERDOGAN, Berrin/KRAIMER, Maria/llDEN, Robert C. (2001), "Proeedural Justiee as a Twodimensional Construet: An Examination in the Performanee Apprisal Context," The Journalaf Applied Behavioral Science, 37/2: 205-222.
• ERGiN, Canan (1997), "Bir iş Doyumu Ölçümü Olarak "iş Betimlemesi Ölçeği": Uyarlama, Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması," Türk Psikoloji Dergisi, 12/39: 25-36.
• FOLGER, Robert IKONOVSKY, Mary A (1989), "Effeets of Proeedural and Distributive Justiee on Reaeions to Pay Raise Deeisions," Academy of Management Journal, 32/1: 115-130.
• FOLGER, Robert/CROPANZANO, Russell (1998), Organizational Justice and Human Resource Management (London: SAGE Publieations).
• GILlILAND, Stephen W. (1993), "The Pereeived Fairness of Seleetion Systems: An Organizational Justiee Perspeetive," Academy of Management Review, 18/4: 694-734.
• GREENBERG, Jerald (1987a), "A taxonomy of Organizational Justiee Theories," Academy of Management Rewiew, 12/1: 9.22.
• GREENBERG, Jerald (1987b), "Reaetions to Proeedural Injustice in Payment Distributions: Do the Means Justify the Ends?," Journal of Applied Psychology, 72/1: 55-61.
• GREENBERG, Jerald (1988) "Equity and Workplaee Status: A Field Experiment," Journal of Applied Psycholojy, 73/4: 606-613.
• GREENBERG, Jerald (1990), "Organizational Justiee: Yesterday, Today, and Tomorrow," Journal of Management, 16/2: 399-432.
• GREENBERG, Jerald (1990a), "Employee Theft as a Reaetion to Underpayment Inefuity: The Hidden Cost of Pay Cuts," Journal of Applied Psychology, 75/5: 561-568.
• JUDGE, T.A./WANATABE, S. (1993), "Another Look at the Job Satisfaetion Lifesatisfaetion Relationship," Journal of Applied Psychology, 78/6: 939.948.
• KONOVSKY, Mary A./CROPANZANO, Russell (1991), "The Pereeived Fairness of Employee Drug Testing as a Predictor of Employee Attitudes and Job Performanee," Journal of Applied Psychology, 76: 698-707.
• LEVENTHAL, Gerald S. (1980), "What Should be Done Wity Equity Theory?," GERGEN, K.J./GREENBERG, M.S./WILlIS, R.H. (eds.), Social Exchanges: Advances in theory and Research (New York: Plenum): 27.55.
• TANG, Li-Ping T.lSARSFIELD.BALDWIN, Linda J. (1996), "Distributive and Proeedural Justiee as Related to Satisfaetion and Commitment," S.A.M. Advanced Management Journal, 6/3: 25-32.
• MCFARlIN, Dean B.lSWEENEY, Paul D. (1992), "Distributive and Proeedural Justiee as Predietors of Satisfaetion With Personal and Organizational Outcomes," Academy of Management Journal, 35/3: 626.637.
• MOORMAN, Robert H. (1991), "Relationship Between Organizational Justice and Organizational Citizenship Behaviors: Do Fairness Pereeptions Influenee Employee Citizeship?," Journal of Applied Psychology, 76/6: 845-855.
• MOORMAN, Robert H. (1993), "The Influenee of Cognitive and Affeetive Based Job Satisfaetion Measures on the Relationship Between Satisfaetion and Organizational Citizenship Behavior," Human Relations, 46/6: 759-776.
• NIEHOFF, Brian P.I MOORMAN, Robert H. (1993), "Justiee as a Mediator of the Relationship Between Methods of Monitoring and Organization al Citizenship Behavior," Academy of Management Journal, 36/3: 527-556.
• ORAN BAŞKAYA, Nil (1989), Job Satisfaction of a Group of Academic Staff in Marmara University (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi) (istanbul: Marmara Üniversitesi).
• PFEFFER, Jeffrey/LANGTON, Nancy (1993), "The Effect of Wage Dispersion on Satisfaction, Productivity and Working Collabaratively: Evidence Fromcollege and University Faculty," Administrative Scienee Quarterly, 38: 382-407.
• SAVCI, ilkay. (1999), Örgüt ve Birey (Ankara: 72 Tasarım). SCHAPPE, Stephen P. (1996), "Bridging the Gap Between Procedural Knowledge and Positive Employee Attitudes," Group and Organization Management, 21 13: 337-365.
• SCHAPPE, Stephen P. (1998), "Understanding Employee Job Satisfaction: The lmportance of Procedural and Distributive Justice," Journal of Business and Psychology, 12/4: 493. 503.
• SCHEIN, Edgar H. (1980), Örgütsel Psikoloji (Eskişehir: işitme Özürlü Çocuklar Eğitim ve Araştırma Vakfı Yayını No: 2, 3. baskı) (Çev: A. SağtürkiŞ. Öz-Alp).
• SCHWARZWALD, Joseph/KOSLOWSKY, Meni/SHALlT, Boaz (1992). "A Field Study of Employee's Attitudes and Behaviors Af ter Promotion Decisions," Journal of Applied Psychology, 4: 511-514.
• SHAPIRO, Debra R./BUTINER, E. Holly/BAARY, Bruce (1994), "Explanation: What Factor Enhance Their Perceived Adequacy," Organizational Behavior and Human Decision Precesses, 58: 346- 368. SINGER, Ming (1993), Fairness in Personel Seleetion (England: Ashgate Publishing Ltd.).
• SKARLlCKI, Daniel P. i FOLGER, Russell (1997), "Retaliation in the Workplace: The Roles of Distributive, Procedural and lnteractional Justice," Journal of Applied Psychology, 82/3:434-443.
• SMITHER,'James W./RERLY, Ricahard R./MILLSAP, Roger E./PEARLJMN, Kennet/ STOFFEY, Ronald W. (1993), "Aplplicant Reactions to Selection Procedures," Personnel Psychology, 46: 49-76.
• SOLMUŞ, Tarık (2004), Iş Yaşamında Duygular ve Kişilerarası Ilişkiler (istanbul: Beta Basım).
• STEPINA, Lee P./PERREWE, Pamela L. (1991), "The Stability of Comparative Referent Choice and Feelings of Inequity: A Longgitudinal Field Study," Journal of Organizational Behavior, 12: 185-200.
• SWEENEY, Paul D./MCFARLlN, Dean B./INDERRIEDEN, Edward J. (1990), "Using Relative Deprivation Theory to Explain Satisfaction With Income and Pay Level: Amuıtistudy Examination," Academy of Management Journal, 33/2: 423-436.
• THIBAUT, John/WALKER, Laurens (1975), Procedural Justiee: A Psyehologieal Analysis, (New Jersey: Lavrence Erlbaum Associates Publishers).
• WEISS, D.J. R.IDAVIS, R.V. IENGLAND, G.E./LOFQUIST, L.H. (1967), Manual for the Minnesota Satisfartion Questionnaire, Minnesota Studies in Voeational Rehabilitation 22 (Work Adjustment Project Industrial Relations Center University of Minnesota).
• YILDIRIM, Fatma (1996), Banka Çalışanlarında Algılanan Rol çatışması ve Belirsizliği ve Iş Doyumu Ile Tükenmişlik Arasındaki Ilişki (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi) (Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü).
• YILDIRIM, Fatma (2002), Çalışma Yaşamında Örgüte Bağlılık ve Örgütsel Adalet Ilişkisi (Yayınlanmamış Doktora Tezi) (Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü).
• YILDIRIM, Fatma (2003), "Çalışma Yaşamında Örgüte Bağlılık ile Örgütsel Adalet, Örgüt Temelli Özsaygı ve Bazı Kişisel ve Örgütsel Değişkenlerin ilişkisi," Mülkiye, XXVii 1239: 371- 402.
• YILDIRIM, Fatma (2005), "Çalışma Yaşamında Örgütsel Adalet, Örgüt Temelli Özsaygı ve Bazı Kişisel ve Örgütsel Değişkenlerin Iş Doyumuyla ilişkisi," ERCAN,Fuat/ AKKAYA, Yüksel (Der.), Kapitalizm ve Türkiye 1/ (Ankara: Dipnot Yayınları-Türk Sosyal Bilimler Deneği): 59-86.