ANAYASA YARGISININ MEŞRULUĞU SORUNU

Yıl 2006, Cilt: 61 Sayı: 3, 131 - 166, 06.02.2015

Kemal Gözler

Öz

Bu makalede anayasa yargısının meşruluğu sorunu incelenmektedir. Anayasa yargısının meşru olduğu yolundaki görüş, kanunların anayasaya aykırı olamayacağı ilkesine dayanır. Kanımızca anayasa yargısının meşruluğu bu ilkeyle açıklanamaz. Çünkü, bir kanunun anayasaya aykırı olup olmadığı, kendiliğinden anlaşılan, apaçık bir şey değildir. Bir kanunun anayasaya aykırı olup olmadığına yorum yapılarak karar verilir. Anayasa yargısının olduğu bir sistemde bu yorum anayasa mahkemesi tarafından yapılır. Anayasa yargısının olmadığı bir sistemde ise bu yorum, yasama organı tarafından yapılır. Anayasa mahkemesinin yorumunun, yasama organının yorumundan daha doğru olduğunun ispatlanması mümkün değildir. Yasama organının yorumu da, anayasa mahkemesinin yorumu da yanlış olabilir. Zira, anayasanın yorumu, bir "bilme işlemi" değil, bir "irade işlemi"dir. Diğer bir ifadeyle anayasanın yorumlanması, "bilme alanı"nda değil, "irade alanı"nda yer alır. Bir demokrasi de ise irade gerektiren alanda, karar verme yetkisi hakimlere değil, halka veya halkın temsilcilerine aittir.

Anahtar Kelimeler

Anayasa yargısı, anayasa mahkemesi, irade işlemi, irade alanı, demokrasi

Kaynakça

• i. Kitap ve Makaleler AARNIO, Aulis (1992), Le rationnel comme raisonnable: la justification en droit (Bruxelles ve Paris: E. Story-Scientia ve L.G.D.J.)(Çev.: Genevieve Warland). ARSLAN Zühtü (2002), "Conflicting Paradigms: Political Rightsin theTurkish Constitutional Court," Critique:
• (http://taylorandfrancis. t/fIc/xl medial e83c3700k6jtlge3n2g1 contributionsl tfcxkdnhlg8mnnhp.pdf). BACON,Francis (1605), TheAdvancement dirs/etext041 adlr10h.htm (http://www. gutenberg.orgl
• Price, Cassell&Company,1893]). Transcribed fromthe edition by David
• BAŞLAR, Kemal (2005),"AnayasaYargısında YenidenYapılanma," DemokrasiPlatformu, (Yıl 1, baslar- Sayı yenidenyapilanma. ): 112
• (http://www.anayasa.gen.tr/ htm). BERKi, Ali Himmet(1959), Mecelle-i Yayınları).
• Ahkam-ı Adliye(Ankara: Banka ve Ticaret HukukuEnstitüsü ERDOGAN, Mustafa (2002), Anayasa ve Özgürlük (Ankara: Yetkin Yayınları).
• FiSHER, Louis (2003), American Constiutional
• Law (Durham,North Carolina: CarolinaAcademic Pres) (Beşinci Baskı). GIRAUDOUX, Jean (1935), La Guerre de Troie n'aura pas lieu (Paris: Editions Bernard Grasset, Le Livre de poche).
• GÖZLER, Kemal (1999),"HukukAçısından Cumhuriyet ve Monarşi Kavramlarının Tanımı Sorunu," Ankara Üniversitesi
• Siyasal BilgilerFakültesiDergisi (CHt 54, Sayı 1): 51-62. GRIDEL, Jean-Pierre (1992), Nations fondamentales de droitet droit français(Paris: Dalloz). iLHAN, Cengiz (2003), Mecelle:Hukukun Doksan Dokuz Ilkesi (istanbul:Tarih Vakfı Yayınları).
• KELSEN, Hans (1962), Theorie pure du droit(Paris: Dalloz) (Çev.: Charles Eisenmann).
• KELSEN, Hans (1991). General Theory of Norms (Oxford: Clarendon Pres) (Çev.: Michael Hartney).
• KELSEN, Hans (2002),Introduction to the Problemsof Legal Theory(Oxford:Clarendon Press)
• (Çev.: Bonnie LitschwskiPaulson ve Stanley L, Paulson). LLOYD, Dennis (1959),Introduction Sons Limited). to Jurisprudence withSelectedTexts (London:Stevens &
• MONTESQUIEU(1748),De I'esprit deslois,Xi, 6(http://www.ugac.uguebec.ca/zone301 classiguesl
• Classigues des sciences socialesi de esprit desloislpartie21 esprit des lois Livre 2. pdf) montesguieul ÖDEN, Merih (2003),TürkAnayasaHukukunda
• NedeniyleKapatılmaları Siyası Partilerin AnayasayaAyklfl Eylemleri (Ankara: Yetkin Yayınları). ÖZBUDUN, Ergun (2005), "Anayasa Yargısı ve Demokratik Meşruluk Sorunu," in ERGÜL, Azan (ed.),
• Demokrasive Yargı(Ankara: TBB Yayınları) '(Ayrı Bası): 1-16. PERELMAN,Chaım (1976),Logique juridique:
• STEPHENSH. OtisiSCHEB ii John M. (2003),AmericanConstiutional nouvellerhetorique (Paris: Dalloz). Law(Belmont: Thomson. West).
• TROPER, Michel (1975), "Le probleme de l'interpretation et la theorie de la supralegalite,"
• Recueil d'etudesen hommageciCharles Eisenmann(Paris: Editions Cujas): 133.151. TROPER, Michel (1981), "Kelsen, la theorie de l'interpretation etla structure de l'ordre juridique,"
• Revue internationale de philosophie: 529. TROPER, Michel (1990), "Justice constitutionnelle et democratie," Revue française de droit constitutionnel, n01: 31-48.
• TROPER, Michel (1994),Pour une theorie juridique
• VANALSTYNE,William W. (1969), "A Critical Guide to Marbury v. Madison,"Duke Law Journal de tEtat(Paris: P.U.F., Coll. "Leviathan"). (January, hein. journaısı duklr1969 Etsize= 2Etrot= OEtcollection= duklrcfEtid=16). ): 48.
• (http://www.heinonline.org/ HOLlPage?handle= II. Yargı Kararları ABD Yüksek MahkemesiKararlan Brown v. Alien, U.S. 443, 540 (1953) (Mr. JusticeJackson, caselaw .Ip. findlaw. comi concurring in theresultl. http:// Etpage=443. scriptsl getcase. pl? navby= caseEtcourt= usEtvol=
• Brownv. Board of Education of Topeka,347 U.S. 483 (1954).http://caselaw.lp.findlaw.com/ scriptslgetcase.pl?navby= caseEtcourt= usEtvol= 347Etpage=483
• Dred Scott v. Sanford, U.S. (19 How) 393 (1857). (http://caselaw.lp. findlaw.coml criptsl getcase.pl?navby= caseEtcourt= usEtvol= 60Etpage=393). Planned Parenthood (http://caselaw.lp. Etpage=883 ) Pennsylvania v. getcase.pl? U.S. (1992). findlaw.coml scriptsl navby= caseEtcourt= usEtvol= Plessy v. Ferguson, U.S. 537 (1896). http://caselaw. lp.findlaw. comlscriptsl getcase.pl? navby=caseEtcourt =usEtvol= 163Etpage=537
• Roe v. Wade,410 U.S. 113 (1973); http://caselaw.lp. findlaw.coml scriptslgetcase.pl? caseEtcourt= usEtvol= 410Etpage=113
• Türk Anayasa Mahkemesi Kararlan ve 19 Şubat 1969 Tarih veE.1968/26, K.1969/14
• Sayılı Karar,Anayasa MahkemesiKararlar Dergisi,Sayı 7, 5.244.268. Haziran 1970 Tarih veE.1970/1 veK.1970/31
• Sayılı Kararı,Anayasa Mahkemesi Kararları Dergisi,Sayı 8,5.313-340. Şubat 1971 Tarih veE.1970/12,
• K.1971113 Sayılı Karar,Anayasa MahkemesiKararlar Dergisi, Sayı 9, 5.281-303. Ekim 1972 Tarih ve E.1972/20,
• K.1972/55Sayılı Karar(ResmıGazetede veyaAnayasa
• MahkemesiKarar/arDergisindeyayınlanmamıştır.Ancak bu kararAnayasa Mahkemesi Karar/arDergisi,Sayı 11, 5.13l'de zikredilmektedir). Mart 1973 Tarih ve E.1972/56,
• K.1973/11 Sayılı Karar,Anayasa Mahkemesi Karar/ar Dergisi, Sayı 11, 5.126-151.
• Mart 1976 Tarih ve E.1975/167,K.1976/19 Sayılı Karar,Anayasa MahkemesiKararlar Dergisi, Sayı 14, 5.119-161. Ekim 1976 Tarih ve E.1976/38,
• K.1976/46 5ayılı Karanyla,AnayasaMahkemesi Kararlar Dergisi,Sayı 9, 5.281-303. Şubat 1990 Tarih ve E.1988/64,
• K.199012 Sayılı Karar,Anayasa Mahkemesi Karar/ar Dergisi, Sayı 26,5.51-78.
• Şubat 1990 Tarih ve E.1988/62,K.1990/3 Sayılı Karar,Anayasa Mahkemesi Karar/ar Dergisi, Sayı, 26, 5.94-123.
• Temmuz 1990 Tarih ve E.1990/1, K.1990/21 Sayılı Karar,Anayasa Mahkemesi Karar/arDergisi, Sayı 26,5.301'358.
• Eylül 1993 Tarih ve E.1993/26, K.1993/28 Sayılı Karar,Anayasa MahkemesiKarar/ar Dergisi, Sayı 29, (ilt 1, 5.320-342.
• Ekim 1993 Tarih ve E.1993/33, K.1993/40-1 Sayılı Karar,Anayasa MahkemesiKarar/arDergisi, Sayı 29, (ilt 1, 5.562-563. Tarih ve E.1994/50, Dergisi,Sayı 31, (Ht 1, 5.319-357.
• K.1994/44.2Sayılı Karar,Anayasa Mahkemesi Karar/ar Temmuz1994 Tarih ve E.1994/49,
• K.1994/45-2 Sayılı Karar,Anayasa Mahkemesi Kararlar Dergisi,Sayı 30, (Ht 1, 5.222-296.
• Eylül 1995 Tarih ve E.1995/44,K.1995/44 Sayılı Karar,Anayasa MahkemesiKarar/ar Dergisi, Sayı 31, (ilt 2, 5.647-713. Ekim 1996 Tarih ve E.1996/61,
• K. 1996/35 Sayılı Karar,Anayasa MahkemesiKarar/ar Dergisi, Sayı 32, (ilt 2,5.810.824.