Dünya Bankası'nın Küresel Pazar İçin Yeni Stratejisi: Yönetişim

Yıl 2002, Cilt: 57 Sayı: 3, 151 - 179, 12.02.2015

Filiz ÇULHA ZABÇI

https://doi.org/10.1501/SBFder_0000001758

Öz

"Yönetişim", Dünya Bankası'nın 1989'da Afrika'da varolan durumu bir "yönetişim krizi" olarak tanımlamasından sonra güncelleşen ve diğer uluslararası finans kuruluşlarınca da benimsenen bir kavram oldu. Bu tarihten itibaren, yönetişim kavramı gerek ulusal gerekse uluslararası karar alma süreçlerinde "demokratik" mekanizmaların yaşama geçirilmesini destekleyen bir politikanın "adı" gibi değerlendirilmeye başlandı. Yönetişimin temel unsurları olarak "şeffaflık", "hesap verme", "hukuk devleti", "katılım" gibi değerler ön plana geçirildi ve hem ulusal hem de uluslararası politikaların bu kavramlar etrafında yeniden biçimlendirildiği düşüncesi yaygınlaştı. Bu makalede, yönetişimin bu kavramlaştınlma biçiminin tamamen bir "retorik" olduğu ve bu retoriğin, gelişmekte olan ülkelerin uluslararası finans kuruluşları aracılığıyla, küresel kapitalist pazara daha fazla bağımlı kılınmasını meşrulaştırdığı tezinden hareket edilmektedir. Makale, Dünya Bankası'nın yönetişim ve sivil toplum projesiyle sınırlı olacak bir şekilde, yönetişimin bu gözden ırak kılınmaya çalışılan boyutunu bir nebze olsun aydınlatmaya çalışmaktadır.

Anahtar Kelimeler

-

Kaynakça

• BEl.l.O, Walden (1994), Dark Victory: The United States, Stnıdural Aqjus/ment and Global Pouerty (USA: Pluto Press) (Türkçesi: Karanlık lafer (1998), Ankara: Imge YayınevI, çev. F1kret Başkaya.
• BEl.l.O, Walden/CUNNINGHAM, Shea (2001), 'The World Bank and The IMF,' (http:/www.zmag.org/ theWorld Bank and The IMF.htm).
• CERNEA, MIcheal M. (1988), 'NongovernmentalOrganizations and Local Development,' World Bank Discussion Paper (Washington D.C.: World Bank).
• CHOSSUDOVSKY, MIchel (1999), Yoksulluğun Küreselleşmesi (Istanbul: Çıvı Yazıları) (Çev. N. Domanlç).
• CLARK, John (1996). Kalkınmanın Demokratikleşmesi: Gönüllü Kunıluştann Rolü (Ankara: Türkıye Çevre Vakfı Yayını) (çev. S. Ural).
• CLARK, John (2002), 'The Role of NongovernmentalOrganizations In Development: The Case of the World Bank;" (http://www .worldba nk.org/html/extdr/pb/pbcıvllsoclety)
• FOX, Jonathan A./BROWN, David (1998), Introduction," FOX, Jonathan A./BROWN, David (eds), The Stnıggle for Accountability: The World Bank, NGOs, and Grassroots Movements (Cambridge: MIT Press).
• GILL, Stephen (2001), "The Constitution of Global Capitalism,"(http://www.globalsıte.co.uk).
• GWIN, Catherine (1994), US. Relations with the World Bank, 1945-1992 (Washıngton D.C.: The Brooklngs Institutlon).
• HARDT, Micheal/NEGRI, Antonio (2001), Imparatorluk (Istanbul: Ayrıntı Yayınları) (Çev. A. Yılmaz).
• HAYTER, TeresajW ATSON, Catharlne (1985), Aid: Rhetoric and Reality (Londra: Pluto Press). INSEL, Ahmet (2001), 'Yönetişim IdeoloJisi,' Radikalıki (23 EyIOI).
• LESUE, Wlnsome J. (1987), The World Bank and Stnıclural Transformation in Developing Counlries: The Case oflaire (Londra: Lynne Rlenner Publishers).
• NELSON, Paul (2000), "Whose Civil Sodetyı Whose Govemanceı Dedon Making and Practlce In the New Agenda at the Inter-Amerlcan Development Bank and the World Bank,' Global Gouernance, 6/4: 405-432.
• NELSON, Paul J. (1995), The World Bank and Non-Govemmental Organizations: The Limits of Apolitical Development (Londra: MacMillan Press).
• OYAN, Ofjuz (2001), 'Üst Kurullar Kimin ıçın Önemliı' lnadma, ı.
• PAGDEN, Anthony (1998), 'The Genesis of 'Govemance' and Enllghtenment Conceptlons of the Cosmopolltian World Order," Intemational Social Sicences Journal, 50/155: 7.16.
• PETRAS, James (2002). "Empeıyalizmin Kokusu,' Cosmopolitik, 2: 160.176.
• RAY,Kiely (1998), "Neoliberalism Revlsedı A Critical Account of World Bank Concepts of Good Govemance and Market," Capital and Class, 64: 63-89.
• SALMEN, Lawrence F./EAVES, A. Paige (1991), Interactlons Between NongovernmentalOrganizations, Govemments, and the World Bank: Evidence from Bank Projects,' PAUL, Samuel/ISRAEL, Arturo (eds), NongovernmentalOrganizations and the World Bank: Cooperation for Development (Washington, D.C.: World Bank).
• ŞENSES, F1kret (2001), Küreselleşmenin Oteki Yüzü: Yoksullaşma (Istanbul: IletişIm Yayınları) TATAR-PEKER, Ayşe (1996), "Dünya Bankası: 'Büyüme' Söyleminden 'tyi Yönetme' Söylerr"l1e,' Toplum ve Bilim, 69: 6-61.
• TMMOB (2001), Emek Politikalan Sempozyumu (Bildiri Metinlerınııçeren Kıtap). Filiz Çulha labcı • DUnya Bankası'nın KUresel Pazar Için Yeni Stratejisi: Yönetişim. 179
• UNDP (1993), Hwnan Development Report 1993 (New York: United Nations)
• VRIES, Barend A. (1987), Remarking the World Bank (Washington: Seven Locks Press).
• WADE, Robert (2001), 'Showdown at the World Bank,' New Le/l Review, 7: 124-138.
• WALD (2001), Sivil Toplum Örgütleri: Neoliberalizmin Araçlan mı, Halka Dayalı Alternatifler mi? (Istanbul: Dünya Yerel Yönetim ve Demokrasi Akademisi (WALD) Yayını) (çev. i. Ergüden).
• WALLERSTElN, Immanuel (2000), Bildiğimiz Dünyanın Sonu (Istanbul: Metis yayınları) (çev. T. Birkan).
• WORLD BANK (1989a), Sub-saharan Africa: from Crisis to Sustainable Development (Washington D.C.: World Bank),
• WORLD BANK (i 989b), Operational Directive 14.70: Involving NGOs in Bank-Supported Activities (Washington D.C.: World Bank).
• WORLD BANK (1990), How the World Bank Works with NongovernmentalOrganizations? (Washington D.C.: World Bank).
• WORLD BANK (1992), Govemance and Development (Washington D.C.: World Bank).
• WORLD BANK (1996a), The World Bank's Partnership with NongovernmentalOrganizations, Poverty and Social Policy Department (Washington D.C.: World Bank).
• WORLD BANK (I996b), The World BaJlk Participation Sourcebook (Washington D.C.: World Bank).
• WORLD BANK (1997), The State ın a Changing World, World Development Report 1997 (Washington D.C.: World Bank).
• WORLD BANK (1999), Nongoverrımental Organizations in World Bank-Supponed Projects (Washington D.C.: World Bank).
• WORLD BANK, (2002a) "Key Concepts,' (http://www.worldbank.essd/essd.nsf)
• WORLD BANK, (2002b), 'Nongovernmental Organlzatlons In World Bank-supported Projects: A Review,' (http://www .worldba nk.org/ oed/ oeddoc Hb.nsf).
• WORLD BANK, (2002c), "World Bank and Clvil Society) (http://www.worldbank.org/html/extdr/pb/ pbcivilsociety.htm).
• ZABCI, FIlizÇulha (2000), "Devlet Dışı Örgütler: Tanımlayıcı Bir Çerçeve,' Kültür ve Iletişim, 3/2:99- 127.