Türkiye Sanayisinin Küresel Değer Zincirine Entegrasyonu

Yıl 2020, Cilt: 75 Sayı: 2, 637 - 666, 27.05.2020

Banu Erkök

https://doi.org/10.33630/ausbf.571631

Cited By: 2

Öz

1980 sonrası küreselleşme süreciyle birlikte Türkiye’nin de içinde bulunduğu gelişmekte olan
ülkelerde, ithal ikameci sanayileşme modeli terk edilerek, ihracata dayalı sanayileşme modeli uygulanmaya
başlanmıştır. Böylelikle Türkiye’nin küresel değer zincirine entegre olması ve küresel değer zincirleri
içerisindeki payının artırılması hedeflenmiştir. Diğer yandan çeşitli sektörlerde birçok yabancı sermayeli şirket,
üretim süreçlerini emeğin görece ucuz olduğu Türkiye’ye kaydırma yoluna gitmiştir. Bu durum Türkiye’de
yerleşik üretici şirketler vasıtasıyla Türkiye’nin küresel değer zincirlerinden hedeflenen oranlarda pay alıp
almadığı sorusunu da beraberinde getirmektedir. Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) ve Dünya
Ticaret Örgütü (DTÖ) tarafından BRICS, yeni sanayileşen ülkeler ve OECD ülkelerine ilişkin 1995, 2000,
2005, 2008 ve 2009 yıllarına yönelik girdi çıktı tabloları hesaplanarak oluşturulmuş olan “TIVA veri seti” ile
ülkelerin ihracatında iç ve dış katma değerin katkısı araştırılmıştır. Bu çalışmada, OECD ve DTÖ tarafından
oluşturulmuş olan söz konusu TIVA (Trade in Value Added) veri seti ile Türkiye’nin küresel değer zincirleri
içindeki konumu ve ihracat içerisindeki yabancı ve yerli katma değer payı tartışılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Küresel Değer Zincirleri, ÇUŞ, Katma Değer, TIVA Veri Seti, Küreselleşme

Turkey's Integration Into The Global Value Chains

Öz

With the globalisation period, the model of export oriented industrialisation was applied in developing countries including Turkey by abolishing import substitution model. In this way, it was targeted that Turkey’s share would be increased within global value chains. A number of foreign companies operating in variety of different sectors shifted their manufacturing processes into Turkey where the cost of labour was relatively cheaper. This situation brings the question of whether Turkey obtainsitstargeted share from global value chains via producer companies located in Turkey. The "TIVA data set" was created by the Organization for Economic Co-operation and Development and the World Trade Organization to calculate input output tables for BRICS, new industrialized countries and OECD countries for 1995, 2000, 2005. It aimed to search the contribution of internal and external added value. This study aims to study Turkey's position in the global value chains.

Anahtar Kelimeler

Global value chain, Multinational companies, Value added, TIVA data set, Globalisation

Kaynakça

• Referans 1 Faruk, Hülya Saygılı, Mesut Saygılı, ve Gökhan Yılmaz (2010), “Dış Ticarette Küresel Eğilimler ve Türkiye Ekonomisi”, TCMB Çalışma Tebliği No: 10/01, Ankara: TCMB.