Döviz Kurlarının Fiyatlara Geçiş Elastikiyeti ve TCMB Para Politikaları

Yıl 2021, Cilt: 76 Sayı: 3, 729 - 760, 17.09.2021

Oğuz Tümtürk

https://doi.org/10.33630/ausbf.912523

Öz

Bu çalışmanın amacı, 2001 krizi sonrası uygulanan dalgalı kur rejimi ile birlikte, Türkiye’deki döviz kuru değişimlerinin iç fiyatlar üzerindeki geçiş etkilerinin boyutunu ve TCMB tarafından uygulanan para politikalarının performansını döviz kuru ve fiyatlar arasındaki karşılıklı etkileşimi de göz önüne alarak incelemektir. Dışsal değişkenler ile birlikte kullanılan VAR analizi (VAR-X) sonrası elde edilen sonuçlara göre, döviz kuru geçiş elastikiyetleri uzun dönemde tüketici fiyatlarında 0.32 olurken üretici fiyatlarında ise 0.51 olmuştur. TÜFE alt grupları incelendiğinde ise, döviz hareketlerinden en çok etkilenen sektör motorlu taşıtlar ile elektrik, gaz ve diğer yakıtlar mal grupları iken ÜFE alt serilerinde ise, en yüksek elastikiyet katsayısı elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımında gerçekleşmiştir. İkinci olarak, dönem genelinde döviz kuru şoku karşısında faizler para arzı uyarlamalarına kıyasla çok daha büyük tepkiler vermiştir. Son olarak, para politikası şokları karşısında talep üzerinde istatistiki olarak anlamlı etkiler yaratılamamakta; döviz kurları da istenilen düzeyde etkilenemediğinden döviz kurlarının fiyatlara geçiş etkisinden yararlanılamamakta ve bankanın para politikası etkisiz kalmaktadır. Bu durumda, iç fiyatların etkilenebilmesi ancak banka tarafından kontrol edilemeyen dışsal bir döviz kuru şoku ya da talep şoku ile olacaktır

Anahtar Kelimeler

: Fiyatlar, Geçiş etkisi, Döviz kuru, Para politikası

Exchange Rate Pass-Through Elasticities into Domestic Prices and CBRT Monetary Policies

Öz

This paper investigates pass-through effects of the exchange rate changes on the domestic prices in Turkey after 2001 economic crisis and the performance of the CBRT monetary policies by considering the interaction between exchange rate and prices. According to the results obtained from VAR analysis with exogenous variables (VAR-X), the long-run pass-through elasticities on consumer and producer prices are 0.32 and 0.51, respectively. When the CPI sub-groups are analyzed, the sectors which are mostly affected by exchange rate shocks are motor vehicles and electricity, gas and other fuels; whereas the highest elasticity estimated in the PPI sub-sectors is electricity, gas, steam and air conditioning production and delivery. Secondly, interest rates responses with respect to exchange rate shocks throughout the period have been much greater than the monetary adjustments. Finally, monetary policy shocks cannot produce statistically significant impacts on demand. Additionally, since exchange rates are only marginally driven by the monetary policy shocks, the impacts of exchange rates on prices cannot be utilized, and the monetary policy becomes ineffective. Hence, domestic prices may be affected only by exogenous exchange rate or demand shocks which cannot be controlled by the bank.

Anahtar Kelimeler

Prices, Pass-Through effect, Exchange rate, Monetary policy

Kaynakça

• Referans 1 Aleem, Abdul and Amine Lahiani (2014), “Monetary Policy Credibility And Exchange Rate PassThrough: Some Evidence from Emerging Countries”, Economic Modelling, 43: 21-29.