Uluslararası Televizyon Akışının Platformlaşması Bağlamında Avrupa’da Kamu Hizmeti Yayıncılığının Dönüşümü ve TRT

Yıl 2023, Cilt: 78 Sayı: 2, 333 - 355, 07.06.2023

Süleyman İlaslan , Burcu Sümer

https://doi.org/10.33630/ausbf.1169879

Öz

Televizyon endüstrisinin hızlı bir biçimde değişen yapısı içerik üretimi ve dağıtımı konusunda uluslararasılaşan bir ortamı hâkim kılmaktadır. Geleneksel televizyon kanallarından yeni medya yayıncılarına ve küresel dijital platformlara kadar birçok aktörün rol oynadığı bu süreçte uluslararası dolaşıma giren içeriklere odaklanan akış tartışmaları da yeniden belirginleşmektedir. Bu kapsamda, son yıllarda özellikle Avrupa’da uluslararası yapıya da hâkim olan piyasa ilişkileri ve ticari yayıncılık karşısında kamu hizmeti yayıncılarının kendilerini nasıl konumlandırdıkları ve tanımladıkları önemli bir araştırma konusu olarak belirmektedir. Bu çalışmada da temel olarak Avrupa’daki tartışma ve analizlerden hareketle, Türkiye’de son yıllarda küresel dijital platformlar kapsamında giderek belirginleşen hâkim uluslararası akış karşısında TRT’nin uluslararasılaşma pratikleri ve kendisini kamu hizmeti yayıncısı olarak nasıl yeniden konumlandırdığı analiz edilmiştir. Bu analiz için temel veri kaynakları olarak, bu konudaki kamusal tartışmalara ulaşılan dijital gazete arşivleri ve düzenlemelere, sektör yapısına ve TRT faaliyetlerine dair bilgilere ulaşılan resmi raporlar kullanılmıştır. Ulaşılan veriler eleştirel ekonomi politik yaklaşımın sağlamış olduğu kuramsal zemine yaslanarak nitel belge analizi yöntemi ile çözümlenmiştir. Araştırma sonucunda son yıllarda küresel dijital platformlar temelinde televizyon sektöründe belirginleşen uluslararası akış dinamiklerinin Avrupa’da olduğu gibi Türkiye’de de görünür olduğu ve tıpkı Avrupa’daki kamu hizmeti yayıncıları gibi TRT’nin de bu hâkim yapıyla rekabet etmek zorunda kaldığı sonucuna ulaşılmıştır. Bu kapsamda, Avrupa’da yükselen kültürel korumacı politikalar temelinde kamu hizmeti yayıncılarına yüklenen kritik rolün Türkiye’nin özgül koşullarında TRT özelinde de ortaya çıktığı görülmüştür. TRT’nin kamu hizmeti yayıncılığını “milli ve kültürel değerler” vurgusu etrafında yeniden tanımlayarak kendisini sektörde önemli bir aktör olarak konumlandırmaya çalışması bu özgül koşullar temelinde analiz edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kamu hizmeti yayıncılığı, Avrupa, TRT, platformlaşma, akış çalışmaları, Netflix etkisi

Destekleyen Kurum

yok

Proje Numarası

yok

Teşekkür

yok

The Transformation of Public Service Broadcasting in Europe in Light of Platformization of International Television Flow: Reflections on the TRT

Öz

The rapidly changing structure of the television industry has dominated an internationalized environment for content production and distribution. In this process, in which many actors from traditional television channels to new media publishers and global digital platforms play a role, debates focusing on international content flow are also becoming prominent again. In this context, the ways in which public service broadcasters position and define themselves has also emerged as an important research topic in recent years. In this study, TRT's internationalization practices in recent years and the ways in which it repositioned itself as a public service broadcaster in the face of the increasing impact of the dominant international content flow of global digital platforms were analyzed. The data are gathered from digital newspaper archives, TRT annual reports, and other reports that provide information on regulations, sector structure and the initiatives of the TRT. This data is analyzed by qualitative document analysis method, based on the theoretical ground provided by the critical political economy approach. The study concludes that the sectoral impact of the dynamics of the international content flow taking place in recent years due to the expansion of global digital platforms are also visible in Turkey, and TRT, which had to compete with this increasingly more dominant structure, redefined its public service broadcasting around the emphasis of "national and cultural values" to establish itself as an important actor in the sector.

Anahtar Kelimeler

TRT, public service broadcasting, Europe, Platformization, Netflix imapct

Proje Numarası

yok

Kaynakça

• Cankaya, Ö. (2015). TRT: Bir Kitle İletişim Kurumunun Tarihi 1927-2000. Ankara: İmge.
• Chalaby, J. K. (2015). The advent of the transnational TV format trading system: a global commodity chain analysis. Media, Culture and Society, 37(3): 460-478.
• Chalaby, J. K. ve Plunkett, S. (2021). Standing on the shoulders of tech giants: Media delivery, streaming television and the rise of global suppliers. New Media and Society, 21(11), 3206-3228.
• Çaplı, B. (2008). Fili Tarif Etmek: Özel Televizyona Beş Kala. Ankara: İmge.
• Dijck, J. V. (2021). Seeing forest for the trees: Visualizing platformization and its governance. New Media and Society, 23(9): 2801-2819.
• Donders, K. ve Raats, T. (2015). Public Service Media and European Market Integration Policies. Public Service Media in Europe: A Comparative Approach içinde (s.53-72), Karen Arriaza Ibarra, Eva Nowak ve Raymond Kuhn (ed.). London and New York: Routledge.
• Duff, E. B., Poell, T. and Nieborg, D. B. (2019). Platform Practices in the Cultural Industries: Creativity, Labor, and Citizenship. Social Media and Society, 1-8.
• Elasmar, M. G. ve Bennett, K. (2003). The Cultural Imperialism Paradigm Revisited: Origin and Evolution. The Impact of International Television: A Paradigm Shift, Michael G. Elasmar (der.). New Jersey, London: LEA: 1-16.
• Güleroğlu, A. TRT’den Dijital Atak!, Milliyet, https://www.milliyet.com.tr/yazarlar/anibal-guleroglu/trt-den-dijital-atak-2907145, - Erişim 3.1.2022
• Harvey, S. (2020). Broadcasting in the Age of Netflix: When the Market is Master. A Companion to Television (second edition). Janet Wasko ve Eileen R. Meehan (der.). Wiley Blackwell
• Hoskins, C. ve Mirus, R. (1988) Reasons for the US dominance of the international trade in television programmes. Media, Culture & Society, 10 (1988): 499-515.
• Ihlebæk, K. A. and Sundet, V. S. (2021). Global platforms and asymmetrical power: Industry dynamics and opportunities for policy change. New Media and Society, 1-18.
• Iordache, C, Van Audenhove, L. ve Loisen, J. (2019). Global media flows: A qualitative review of research methods in audio-visual flow studies. The International Communication Gazette, 81(6-7-8): 748-767.
• Iordache, C., Raats, T. ve Donders, K. (2022). The “Netflix Tax”: An Analysis of Investment Obligations for On-Demand Audiovisual Services in the European Union. International Journal of Communication, 16(2022), 545–565.
• Jin, D. Y. (2013). The construction of platform imperialism in the globalization era. Communication, Capitalism & Critique. Open Access Journal for a Global Sustainable Information Society,11(1): 145–172.
• Jin, D. Y. (2017). Digital Platform as a Double-Edged Sword: How to Interpret Cultural Flows in the Platform Era. International Journal of Communication 11(2017), 3880–3898.
• Keinonen, H. (2018). The power of the format catalogue: How global institutional structures determine television production in a small national market. Critical Studies in Television The International Journal of Television Studies, 13(2), 153–168.
• Kejanlıoğlu, D. B. (2004). Türkiye’de Medyanın Dönüşümü. Ankara: İmge.
• Lobato, R (2018). Rethinking International TV Flows Research in the Age of Netflix. Television and New Media, 19(3), 241-256.
• Lotz, A. (2022). New Patterns of Flow and Rethinking International Mediascapes: The Influence of Stuart Cunningham on Theories of Television’s Travels. Media International Australia 2022, Vol. 182(1) 48–53.
• Lotz, A. (2021). In between the global and the local: Mapping the geographies of Netflix as a multinational service. International Journal of Cultural Studies, 2021, Vol. 24(2) 195–215.
• Lotz, A. D. and Sanson, K. (2021). Foreign Ownership of Production Companies as a New Mechanism of Internationalizating Television: The Case of Australian Scripted Television. Television and New Media, 1-20.
• Michalis, M. (2018). Distribution Dilemmas for Public Service Media: Evidence from the BBC. İçinde Gregory Ferrell Lowe, Hilde Van den Bulck, Karen Donders (eds.) Public Service Media in the Networked Society. Göteborg: Nordicom, 195-210.
• Michalis, M. (2022). Public Service Broadcasting in the Online Television Environment: The Case for PSB VoD Players and the Role of Policy Focusing on the BBC iPlayer. International Journal of Communication ,16(2022), 525–544.
• Moran, A. (2009). New Flows in Global TV. Bristol: Intellect.
• Murdock, G. (2002). Media, culture and modern times: social science investigation. A Handbook of Media and Communication Research, Klaus Bruhn Jensen (ed.). London: Routledge, 40-62.
• Navarro C., García-Muñoz N., Delgado M. (2022) Local fiction series: the value of European Public Service Media (1990–2020). Media, Culture & Society. 2022;44(6):1074-1090.
• Nieborg, D. B., Duff, Brooke, E. ve Poell, T. (2020). Studying Platforms and Cultural Production: Methods, Institutions, and Practices. Social Media + Society, July-September 2020, 1-7.
• Ortak Kültürel Gelecek: Türk Dünyasında Dizi-Film Sektörü Paneli. 'Ortak Kültürel Gelecek: Türk Dünyasında Dizi - Film Sektörü' paneli (haberturk.com). Erişim: 3.2.2022
• Poell, T. (2020). Three Challenges for Media Studies in the Age of Platforms. Television and New Media. 21(6): 650-657.
• Semercioğlu, C. (2019) TRT, Netflix’e rakip bir dijital platform kurmalı, Hürriyet, https://www.hurriyet.com.tr/yazarlar/cengiz-semercioglu/trt-netflixe-rakip-bir-dijital-platform-kurmali-41155908. Erişim: 3.01.2022
• Shattuc, J. (2020). Netflix, Inc. and Online Television. A Companion to Television (Second Edition), Janet Wasko and Eileen R. Meehan (ed.), Wiley Blackwell, 145-164.
• Sinclair, J. (2009). The De-Centring of Cultural Flows, Audiences and their Access to Television. Critical Studies in Television, 4(1): 26-38.
• Straubhaar, J. (2003). Choosing National TV: Cultural Capital, Language, and Cultural Proximity in Brazil. The Impact of International Television: A Paradigm Shift, Machael G. Elasmar (ed.). New Jersey, London: LEA: 77-110.
• Thussu, D. (2007). Mapping global media flow and contra-flow. Media on the Move: Global flow and contra-flow, Thussu, Daya (ed.). London and New York: Routledge: 10-29.
• TRT (2002) TRT 2002 Faaliyet Raporu, Ankara: TRT.
• TRT (2004) TRT 2004 Faaliyet Raporu, Ankara: TRT.
• TRT (2007) TRT 2007 Faaliyet Raporu, Ankara: TRT.
• TRT (2009) TRT 2009 Faaliyet Raporu, Ankara: TRT.
• TRT (2010) TRT 2010 Faaliyet Raporu, Ankara: TRT.
• TRT (2019) TRT 2019 Faaliyet Raporu, Ankara: TRT.
• TRT (2020) TRT 2020 Faaliyet Raporu, Ankara: TRT.
• TRT (2021) TRT 2021 Faaliyet Raporu, Ankara: TRT.
• TRT’den “yerli ve milli marka” hamlesi, cnnturk.com, 4 Ağustos 2018, https://www.cnnturk.com/turkiye/trtden-yerli-ve-milli-marka-hamlesi. Erişim: 3.2.2022.
• TRT Genel Müdürü Eren: Yayın Strateji Merkezi sayesinde tüm kanallarımızın 5 yıllık planları hazır, aa.com.tr, https://www.aa.com.tr/tr/turkiye/trt-genel-muduru-eren-yayin-strateji-merkezi-sayesinde-tum-kanallarimizin-5-yillik-planlari-hazir/2279132. Erişim: 3.2.2022.
• "TRT Uluslararası Konya Film Platosu" Türkiye'ye prestij katacak, trthaber.com, 14 Aralık 2020, https://www.trthaber.com/trtden-haberler/trt-uluslararasi-konya-film-platosu-turkiyeye-prestij-katacak-206.html. Erişim: 3.2.2022.
• TRT World Digital Ürün Şefi Fountain: TRT kendi dijital platformunu yaratıyor, Anadolu Ajansı, 2018 https://www.aa.com.tr/tr/turkiye/trt-world-digital-urun-sefi-fountain-trt-kendi-dijital-platformunu-yaratiyor/1314135. Erişim 3.2.2022.
• Van Den Bulck, H. (2015). Public Service Media Accountability in Recent Decades: A Progressive Shift from State to Market. Public Service Media in Europe: A Comparative Approach içinde (s. 73-88) Karen Arriaza Ibarra, Eva Nowak ve Raymond Kuhn (ed.). London and New York: Routledge.
• Waisbord, S. (2004). McTV Understanding the Global Popularity of Television Formats. Television & New Media, 5(4), November 2004, 359–383.