Korkuyu Politikleştirmek, Öfkeyi Örgütlemek: Fransa’da (Reconquête) ve Türkiye’de (Zafer Partisi) Aşırı Sağ

Yıl 2024, Cilt: 79 Sayı: 2, 325 - 350, 04.06.2024

Bayram Koca , Selman Saç

https://doi.org/10.33630/ausbf.1203703

Cited By: 2

Öz

Bir süredir özellikle Avrupa’nın gündemini meşgul eden göçmen-mülteci meselesi Suriye Savaşı’ndan sonra daha geniş bir coğrafyanın sorunu haline geldi. Bu durumun, ilk elden sonucu dışlayıcı politik bir dil üzerinden (yabancı düşmanı) gücünü konsolide eden politik aktörlerin toplumsal ve siyasi etkilerini arttırmış olmalarıdır. Bu bağlamda göçmen karşıtlığını temel mesele haline getiren aşırı sağ aktörlerin daha fazla görünür olduğu, seslerini daha gür çıkarttığı ve iktidar politikalarını etkilemeye başladıkları bir konjonktürden bahsedilebilir. Uzun bir süredir aşırı sağ aktörlere ev sahipliği yapan Fransa ve ülkedeki yabancıların (mültecilerin) ilk kez politik bir meseleye dönüşmeye başladığı Türkiye, bu çerçevede önemli iki ülke konumundadır. Bu çalışmada Reconquête ve Zafer Partisi, özellikle göçmen meselesine yaklaşımları üzerinden karşılaştırmalı olarak tartışılacaktır. Bu çalışma, aralarındaki bazı farklılıklara rağmen, Reconquête ve Zafer Partisi’nin Fransa ve Türkiye’deki ekonomik, toplumsal ve siyasal birçok sorunun kaynağı olarak göçmenleri gördüğünün ve böylece onları “günah keçisi” haline getirdiğinin altını çizmektedir.

Anahtar Kelimeler

Göçmen sorunu, Fransa, Türkiye, Zafer Partisi, Zemmour

Politicizing Fear, Organizing Anger: The Far Right in France (Zemmour) and Turkey (Victory Party)

Öz

Bir süredir özellikle Avrupa’nın gündemini meşgul eden göçmen-mülteci meselesi Suriye Savaşı’ndan sonra daha geniş bir coğrafyanın sorunu haline geldi. Bu durumun, ilk elden sonucu dışlayıcı politik bir dil üzerinden (yabancı düşmanı) gücünü konsolide eden politik aktörlerin toplumsal ve siyasi etkilerini arttırmış olmalarıdır. Bu anlamda göçmen karşıtlığıyla gündeme gelen aşırı sağ aktörlerin daha fazla görünür olduğu, seslerini daha gür çıkarttığı, kamusal tartışmaları belirledikleri ve iktidar politikalarını etkilemeye başladıkları bir konjonktürden bahsedilebilir. Uzun bir süredir aşırı sağ aktörlerin varlığına tanıklık eden Fransa ve ülkedeki yabancıların (mültecilerin) ilk kez politik bir meseleye dönüşmeye başladığı Türkiye, bu anlamda önemli iki ülke konumundadır. Fransa’da gelenekselleşmiş aşırı sağın (Le Penci gelenek) şeytanlaştırmadan çıkma stratejisi doğrultusunda daha “ılımlı” bir rotada ilerlemesi daha radikal, aşırı sağ bir hareketin (Éric Zemmour) doğmasına yol açtı. Türkiye’de ise özellikle Suriye’den gelen göçle birlikte göçmen meselesi etrafında şekillenmiş Avrupa benzeri aşırı sağ bir hareket (Zafer Partisi) ilk kez varlık kazandı. Bu çalışmada her iki politik hareketin ortaya çıktığı koşullar, özellikle göçmen meselesi üzerinden aldıkları pozisyonlar teorik arka plan ihmal edilmeden karşılaştırmalı olarak ortaya konulmaya, tartışılmaya çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Göçmen, Fransa, Türkiye, Zafer Partisi, Zemmour.

Kaynakça

• Altundağ, Mehmet Yaşar (2022), “Seküler Milliyetçiliğin Doğuşu ve Yükselişi”, Birikim, 398-399, Haziran-Temmuz: 156-165.
• Aytürk, İlker ve Tanıl Bora (2020), “Yetmişli Yıllarda Sağ-Sol Kutuplaşmasında Siyasî Düşünceler”, Kaynar, Mete Kaan (Der.), Türkiye’nin 1970’li Yılları (İstanbul: İletişim Yayınları): 307-328.
• BBC (04.03.2021). "Ümit Özdağ İYİ Parti'den istifa etti, Meral Akşener 'temel hakem millettir, başarılar diliyorum' dedi", https://www.bbc.com/turkce/haberler-turkiye-56278841 (31.10.2022).
• Bora, Tanıl ve Kemal Can (2004), Devlet ve Kuzgun: 1990’lardan 2000’lere MHP (İstanbul: İletişim Yayınları).
• Camus, Renaud (2012), Le Grand Remplacement (Paris: Renaud Camus).
• Camus, Jean-Yves ve Nicolas Lebourg (2017), Far-Right Politics in Europe (London: The Belknap Press of Harvard University Press) (Çev. Jane Marie Todd)
• Castels, Stephen ve Mark J. Miller (2008), Göçler Çağı: Modern Dünyada Uluslararası Göç Hareketleri (İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi) (Çev. Bülent Uğur Bal, İbrahim Akbulut).
• Çakır, Ruşen (22 Nisan 2022). “Ümit Özdağ Ruşen Çakır ve izleyicilerin sorularını yanıtladı”, Medyascope, https://www.youtube.com/watch?v=b3Zfq3Q5KXk (31.10.2022).
• Çoban, Barış (2009), “Medya, Resmi Tarih ve Milliyetçilik”, Çoban, Barış (Der.), Medya Milliyetçilik Şiddet (İstanbul: Su Yayınları): 29-61.
• Davies, Peter ve Derek Lynch (2002). Fascism and the Far Right (New York: Routledge).
• Eatwell, Roger (2004), “Introduction: The New Extreme Right Challenge” Eatwell, Roger ve Cas Mudde (Der.), Western Democracies and the New Extreme Right Challenge (London: Routledge): 1-17.
• Erdoğan, M. Murat (2021), Suriyeliler Barometresi 2020 (Ankara: Eğiten Kitap Yayıncılık).
• Finchelstein, Gilles ve Brice Teinturier (2022), “L’illusoire demande de radicalité” Finchelstein, Giles (Der.), Le dossier Zemmour: idéologie, image, électorat (Paris: Fondation Jean Jaures Edition).
• Hainsworth, Paul (2008), The Extreme Right in Western Europe (London: Routledge).
• Houellebecq, Michel (2021), İtaat (İstanbul: İthaki) (Çev. Başak Öztürk).
• Gerçek Gazete (17.07.2022) “Ümit Özdağ: “Türkiye’de kaçak veya kayıtlı toplam 13 milyon göçmen var. ‘Çok üst kaynaklardan’ teyitli. Kesin sayı”, https://gercekgazete.com/umit-ozdag-turkiyede-kacak-veya-kayitli-toplam-13-milyon-gocmen-var-cok-ust-kaynaklardan-teyitli-kesin-sayi/ (31.10.2022).
• Ignazi, Piero (2003), Extreme Right Parties in Western Europe (Oxford: Oxford University Press).
• İçduygu, Ahmet ve Şule Toktaş (2005), Yurtdışından Gelenlerin Nicelik ve Niteliklerinin Tespitinde Sorunlar (Türkiye Bilimler Akademisi).
• Karaman, Haydar (2022), “‘Onlar Bizden Daha Çok Hakka Sahip’: Kilis’te Bir Pharmakos”, Koca, Bayram ve Altınoluk, Duygu (Der.), “Suriyeliler Her Yerde!" - Yerliler ve Göçmenler, (İstanbul: İletişim Yayınları): 19-46.
• Kentel, Ferhat ve Hatem Ete (2022), Türkiye’de Milliyetçilik Algısı (İstanbul Politikalar Merkezi) https://ankaraenstitusu.org/wp-content/uploads/2022/07/milliyetcilik_compressed.pdf.
• Kılıçdaroğlu, Kemal (18.05.2023), “CHP Lideri ve Cumhurbaşkanı Adayı Kılıçdaroğlu: Vatanını Seven Bizimle Omuz Omuza Versin, Vatanını Seven Sandığa Gelsin!”, CHP https://chp.org.tr/haberler/chp-lideri-ve-cumhurbaskani-adayi-kilicdaroglu-vatanini-seven-bizimle-omuz-omuza-versin-vatanini-seven-sandiga-gelsin (22.05.2023).
• Koca, Bayram (2021), "Kürtler Aslında" – Uç Sağın Kürtlere Bakışı (İstanbul: İletişim Yayınları).
• Krecic, Jela (2020), “Son Gerisayım ya da Komedi ve Antihümanizmden Çıkarılacak Dersler”, Krecic, Jela (Der.), Son Gerisayım – Avrupa, Mülteciler ve Sol (İstanbul: Metis Yayınları): 9-20 (Çev. Barış Engin Aksoy).
• Levy-Bruhl, Milo ve Frédéric Potier (2022), “De quoi Zemmour est-il le nom ? Une forme pathologique de dépolitisation” Finchelstein, Gilles (Der.), Le dossier Zemmour: Idéologie, image, électorat (Paris: Jean Jaures Editions).
• Llorca, Raphaël (2022), “La secousse Zemmour” Finchelstein, Gilles (Der.), Le dossier Zemmour: Idéologie, image, électorat (Fondation Jean Jaures Editions).
• Mediapart (20.10.2021), “L’équipe de campagne d’Éric Zemmour : le listing secret", "https://www.mediapart.fr/journal/france/201021/l-equipe-de-campagne-d-eric-zemmour-le-listing-secret" https://www.mediapart.fr/journal/france/201021/l-equipe-de-campagne-d-eric-zemmour-le-listing-secret (01.11.2022).
• Ministère de l'Intérieur et des Outre-mer (2022), Résultats de l'élection présidentielle 2022 https://www.interieur.gouv.fr/Elections/Les-resultats/Presidentielles/elecresult__presidentielle-2022/(path)/presidentielle-2022/FE.html (01.11.2022).
• Moskovici, Serge (1996), “Yabancı Parmağı - Komplo Zihniyeti”, Birikim, 90: 45-59.
• Mudde, Cas (2000), The Ideology of the Extreme Right (Manchester: Manchester University Press).
• Mudde, Cas (2019), The Far Right Today (Cambridge: Polity Press).
• Özdağ, Ümit (2009), “Türk Milliyetçiliği ve Jeopolitik”, Bora, Tanıl (Der.), Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce-Milliyetçilik (İstanbul: İletişim): 168-178.
• Özdağ, Ümit (2016). Türk’ün Vatanla İmtihanı (İstanbul: Destek Yayınları).
• Özdağ, Ümit (2020), Stratejik Göç Mühendisliği (Ankara: Kripto Basın Yayın).
• Özkan Kerestecioğlu, İnci (2012), “Korku ve Siyaset: Türk Sağının Ezberlerini Çözümlemek”, Özkan Kerestecioğlu, İnci ve Güven Gürkan Öztan (Der.), Türk Sağı Mitler, Fetişler, Düşman İmgeleri (İstanbul: İletişim Yayınları): 29-46.
• Prowe, Diethelm (1994). “'Classic' Fascism and the New Radical Right in Western Europe: Comparisons and Contrasts”, Contemporary European History, 3(3): 289-313.
• Rancière, Jacques (2009), Filozof ve Yoksulları (İstanbul: Metis Yayınları) (Çev. Aziz Ufuk Kılıç).
• Raynaud, Philippe ve Marcel Gauchet (2018), “Macron, an I”, Le Débat, 4(201): 4-15.
• Reconquête (2022), Programme de Reconquête, https://www.parti-reconquete.fr/programme (20.05.2023).
• Saç, Selman (2017), “Görünenin Ötesinde, Popülizmin Gölgesinde Fransa’nın Yakın Dönem Siyaseti”, Birikim, 355(Dezenformasyon ve Muhalefet): 50-61.
• Saç, Selman (2017), “Front National: Radikal (popülist) Sağdan (ilımlı) Neo-popülist Sağa”, Mülkiye Dergisi, 41(1): 259-290.
• Schwörer, Jakob (2021), The Growth of Populism in the Political Mainstream-The Contagion Effect of Populist Messages on Mainstream Parties’ Communication (Springer Publishing).
• Şarlak, Zeynep (2022), Türkiye'nin Milli Güvenlik Devleti: Kökeni, Gelişimi, Dönüşümü (İstanbul: İletişim Yayınları).
• Saull, Richard, Alexander Anievas, Neil Davidson ve Adam Fabry (2015). “The longue durée of the far- right: an introduction” Saull, Richard, Alexander Anievas, Neil Davidson ve Adam Fabry (Der.), The Longue Durée of the Far-Right (New York: Routledge): 1-21.
• Schir, Périne ve Marlène Laruelle (2022), “Eric Zemmour, The New Face of the French Far Right: Media-Sponsored, Neoliberal, and Reactionary”, The Journal of Illiberalism Studies, 2(2): 1-17.
• Souquière, Mathieu (2022), “Feu de paille médiatique ou embrasement démocratique?”, Finchelstein, Gilles (Der.), Le dossier Zemmour: Idéologie, image, électorat (Paris: Fondation Jean Jaures Editions).
• Teinturier, Brice, Jean-François Doridot ve Pierre Latrille (2022, Mars), Les Français et l'immigration dans le cadre de la campagne electorale (IPSOS).
• Uğur, Oğuzhan (04.08.2022). “Mevzular Açık Mikrofon, 1. Bölüm: Zafer Partisi Genel Başkanı Ümit Özdağ”, Babalatv, https://www.youtube.com/watch?v=aXpC6Q-XiUk&t=6908s (31.10.2022).
• UNCHR (2022). Türkiye’deki Mülteciler ve Sığınmacılar, https://www.unhcr.org/tr/turkiyedeki-multeciler-ve-siginmacilar?utm_source=aposto (31.10.2022).
• Zafer Partisi (2021a), Zafer Partisi Kuruluş Manifestosu, https://zaferpartisi.org.tr/kurulus-manifestosu/ (31.10.2022).
• Zafer Partisi (2021b), Zafer Partisi Parti Programı, https://zaferpartisi.org.tr/parti-programi/, (31.10.2022).
• Zemmour, Eric (2021), “Eric Zemmour explique sa théorie du "grand remplacement"” https://www.youtube.com/watch?v=07ComFfBed4&ab_channel=Europe1 (06.10.2021).
• Zemmour, Eric (2006), Le premier sexe (Paris: Éditions Denoël).
• Zemmour, Eric (2014), Le Suicide Français (Paris: Éditions Albin Michel).
• Zemmour, Eric (2014), Mélancolie Française (Paris: Le Livre de Poche).
• Zemmour, Eric (2022), Pour que la France reste la France, Mon programme. https://assets.nationbuilder.com/themes/61c071ce4764e8b1483d1a8c/attachments/original/1648220408/programme_eric_zemmour_presidentielle_2022.pdf?1648220408 (01.11.2022)