Tipik Gelişim Gösteren Çocukların İşitme Engelli Kardeşleriyle Olan İlişkilerini Değerlendirmeye Yönelik Nitel Bir Çalışma

Yıl 2019, Cilt: 8 Sayı: 2, 107 - 118, 13.12.2019

Beyhan Özge Yersel , Ender Durualp , Gülen Baran

Öz

Amaç: Bu araştırma,
tipik gelişim gösteren çocukların işitme engelli kardeşleriyle olan
ilişkilerini değerlendirmek amacıyla yapılmıştır. Yöntem:  Bu amaç
doğrultusunda amaçlı örnekleme yöntemi kullanılmış, Ankara’da bir özel eğitim
ve rehabilitasyon merkezine devam eden işitme engelli çocukların, yaşları
dokuz-18 arasında değişen tipik gelişim gösteren kardeşleri (n=15) araştırmaya
dahil edilmiştir. Veri toplama aracı olarak araştırmacılar tarafından
hazırlanan ve uzman görüşü doğrultusunda son halini alan yarı yapılandırılmış görüşme
formu kullanılmıştır. Görüşmeler tamamlandıktan sonra, yapılış sırasına göre
numaralandırılarak ve kod verilerek yazıya dökülmüştür. Bulgular ve Sonuç: Araştırmadan elde edilen bulgulara göre tipik
gelişim gösteren kardeşlerin çoğunlukla üzgün olduğu, birlikte dışarıda vakit
geçirmekten rahatsız olmadığı, olumlu-olumsuz duygularını paylaştıkları,
iletişim kurmakta zorluk yaşamadıkları ve birbirlerine yardım ettikleri
görülmüştür. Araştırma sonucunda ailelere, eğitimcilere ve uzmanlara önerilerde
bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

işitme engeli; tipik gelişim; kardeş

Kaynakça

• Ahmetoğlu, E, Aral, N. Zihinsel Engelli Çocukların Kardeş İlişkilerinin Anne ve Baba Algılarına Göre Değerlendirilmesi. Ankara Üniversitesi Ev Ekonomisi Yüksekokulu Yayınları, Yayın No: 6. Bilimsel Araştırmalar ve İncelemeler: 6, Ankara.
• Akkök F. 2003. Farklı Özelliğe Sahip Çocuk Aileleri ve Ailelerle Yapılan Çalışmalar. Ataman A.(Ed.), Özel Eğitime Giriş. (121-142), Ankara: Gündüz Eğitim ve Yayıncılık.
• Akturan, U, Esen, A. 2008 . Fenomenoloji. İçinde Nitel Araştırma Yöntemleri, Ed. Baş T, Akturan U, Seçkin Yayıncılık, Ankara. 83-98.
• Aral, N. Gürsoy, F. 2007. Özel Eğitim Gerektiren Çocuklar ve Özel Eğitime Giriş. Morpa Kültür Yayınları, Ankara.
• Atasoy, S, Aksel, Ş. 2002. Engelli (Otistik) Kardeşe Sahip Olan Bireylerin Kardeş İlişkilerinin İncelenmesi. Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tezleri.
• Bagenholm, A, Gillberg, C. 1991. Psychosocial Effects on Siblings of Children with Autism and Mental Retardation: a Population-Based Study. Journal of Intellectual Disability Research; (35): 291–307.
• Bank, SP, Kahn, MD. 1982. The Sibling Bonf. New York. Basic Books.
• Barr, J, McLeod, S, Daniel, G. 2008. Siblings of Children with Speech Impairment: Cavalry on the Hill. Language, Speech, and Hearing Services in Schools; 39(1):21-32.
• Bayhan, P, Yükselen, A. 2001. Engelli Kardeşi Olan Çocukların Kardeş İlişkileri. Selçuk Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi; (11):190-205.
• Cuskelly, M, Gunn, P. 2003. Sibling Relationships of Children with Down Syndrome: Perspectives of Mothers, Fathers, and Siblings. American Journal on Mental Retardation; 108(4):234-244.
• Erden, G, Akçakın, M. 2001. Otizmi Olan Çocuklar ve Kardeşlerinin Davranış Sorunları ve Kişilik Özellikleri Örüntüleri. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi; 8(3):143-155.
• Gargiulo, RM. 1985. Working with Parents of Exceptional Children: A Guide for Professionals. Houghton Mifflin Company, Boston.
• Hannah, ME, Midlarsky, E. 2005. Helping by Siblings of Children with Mental Retardation. American Journal on Mental Retardasyon;110(2): 87-89.
• Kahraman, Ö, Karadayı, N. 2015. Engelli Kardeşe Sahip olan Çocukların Engelli Kardeşleriyle Deneyimlerine İlişkin Görüşleri. Hacettepe University Faculty of Health Sciences Journal; (1): 390-408.
• McHale, SM, Gamble, WC. 1989. Sibling Relationships of Children with Disabled and Nondisabled Brothers and Sisters. Developmental Psychology; 25(3):421-429.
• Siegel, B, Silverstein, S. 1994. What About Me? Growing up with a Developmentally Disabled Sibling. New York: Plenum Press.
• Şahlı, S, Belgin, E. 2011 Ülkemizde İşitme Kayıplı Çocukların Profili ve Tedavi Yaklaşımları. Hacettepe Tıp Dergisi; (42):82-87.
• Varol, N.2006. Aile Eğitimi, Ankara: Kök Yayıncılık.
• Yavuz, M, Coşkun, İ. 2014. Normal Gelişim Gösteren Bireyin Zihinsel Engelli Kardeşiyle Vakit Geçirme Durumu. Electronic Turkish Studies; 9(8):295-313.
• Yıldırım Doğru S, Durmuşoğlu Saltalı N. 2009. Erken Çocukluk Döneminde Gelişim. Maya Akademi Yayın Dağıtım Eğitim Danışmanlık, Ankara.
• Yörükoğlu, A. 1997. Çocuk Ruh Sağlığı. Özgür Yayınları, İstanbul.
• Zoylan, EO. 2005. Engelli Kardeşe Sahip Olan ve Olmayan Bireylerin Kardeş İlişkilerinin Belirlenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi.