Hemşirelik Öğrencilerinin Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları ve Sağlık Algıları, Sağlığı Geliştirme Dersi ile Geliştirilebilir mi?

Yıl 2021, Cilt: 10 Sayı: 1, 71 - 83, 30.06.2021

İpek Köse Tosunöz

https://doi.org/10.46971/ausbid.776410

Cited By: 5

Öz

Amaç: Bu araştırma, Sağlığı Geliştirme dersinin hemşirelik öğrencilerinin sağlıklı yaşam biçimi davranışları ve sağlık algıları üzerine etkisini belirlemek amacıyla yapılmıştır.
Gereç ve Yöntem: Araştırma, tek gruplu öntest-sontest desende yarı-deneysel bir araştırmadır. Araştırmanın evrenini Sağlığı Geliştirme dersini alan 65 hemşirelik öğrencisi oluşturmuştur. Araştırmada örneklem seçimine gidilmemiş, evrenin tümü örnekleme alınmış olup araştırma çalışmaya katılmayı kabul eden 46 hemşirelik öğrencisi (katılım oranı %70,7) ile tamamlanmıştır. . Veriler “Kişisel Bilgi Formu”, “Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Ölçeği II” ve “Sağlık Algısı Ölçeği” kullanılarak toplanmıştır. Veriler tanımlayıcı istatistikler, Wilcoxon İşaretli Sıra Testi, Bağımlı gruplar t-testi ve Pearson korelasyon testi ile değerlendirilmiştir.
Bulgular: Öğrencilerin ön test ve son test puan ortalamaları arasında; Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Ölçeği II ile “fiziksel aktivite”, “beslenme” ve “stres yönetimi” alt ölçekleri açısından istatistiksel olarak anlamlı fark belirlenirken (p<0.05), Sağlık Algısı Ölçeği açısından istatistiksel olarak anlamlı fark belirlenmemiştir(p> 0,05)
Sonuç: Sağlığı Geliştirme dersinin, öğrencilerin sağlık davranışlarını geliştirdiği, sağlık algısını etkilemediği belirlenmiştir. Sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının kazandırılmasına yönelik derslerin hemşirelik müfredatında sürdürülmesi ve üniversitelerin tüm bölümlerine yaygınlaştırılması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Sağlığı geliştirme, sağlık algısı, sağlık davranışı, sağlıklı yaşam biçimi

Can Healthy Life Style Behaviors and Health Perceptions of Nursing Students Be Improved with Health Promotion Course?

Öz

Aim: This study was conducted to determine the effect of health promotion course on nursing students' healthy life
style behaviors and health perceptions. Subject and Method: One group pretest-posttest design was used in the
study. The population of the study consisted of 65 nursing students who took the Health Promotion course. Without
applying any further criteria, the whole population was included in the study. The sample consisted of 46 students
(70.7%). Data were collected using “Personal Information Form”, “Healthy Life Style Behavior Scale II” and
“Perception of Health Scale”. The data were evaluated via descriptive statistics, Wilcoxon Signed Rank Test and
Paired two groups t-test. Results: It was determined that there was statistically significant differences between the
pretest and posttest score means of Healthy Life Style Behaviors Scale II, “physical activity”, “nutrition” and
“stress management” subscales (p<0.05); however, there was no statistically significant difference between the
pretest score mean and posttest score mean of Health Perception Scale (p> 0.05). Conclusion: It was determined
that the Health Promotion course improved students' healthy life style behaviors. It is recommended to continue
delivering the courses aiming at providing healthy life style behaviors in the nursing curriculum and these courses
should be extended to all departments of universities.

Anahtar Kelimeler

Health promotion, health perception, health behavior, healthy lifestyle

Kaynakça

• Açıksöz, S., Uzun, Ş., Arslan, F. 2013. Hemşirelik öğrencilerinin sağlık algısı ile sağlığı geliştirme davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Gülhane Tıp Dergisi; 55(3): e181-e187.
• Alkan, S.A., Özdelikara, A., Boğa, N.M. 2017. Hemşirelik öğrencilerinin sağlık algılarının belirlenmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi; 6(2):11-21.
• Alpar, Ş.E., Şenturan, L., Karabacak, Ü., Sabuncu, N. 2008. Change in the health promoting lifestyle behaviour of Turkish University nursing students from beginning to end of nurse training. Nurse Educ Pract.; 8(6): 382-8. doi: 10.1016/j.nepr.2008.03.010.
• Altun, I. 2008. Effect of a health promotion course on health promoting behaviours of university students. EMHJ-Eastern Mediterranean Health Journal;14(4): 880-887.
• Amini, R., Maghsodi, M., Khodaveisi, M., Soltanian, A. R. 2018. The effect of peer education on health promotion behaviors of nursing students in Hamadan University of Medical Sciences. Avicenna Journal of Nursing and Midwifery Care; 26(1):11-18. DOI: 10.30699/sjhnmf.26.1.11
• Bahar, Z., Beşer, A., Gördes, N., Ersin, F., Kıssal, A. 2008. Sağlıklı yaşam biçimi davranışları ölçeği II’nin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi; 12: 1-13.
• Centers for Disease Control and Prevention (CDC) 2020 [Online]. Global Noncommunicable Diseases. Page last reviewed: May 26, 2020. Available at: https://www.cdc.gov/globalhealth/healthprotection/ncd/index.html, (Accessed 2020 July 25).
• Cihangiroğlu, Z., Deveci, S.E. 2011. Fırat Üniversitesi Elazığ Sağlık Yüksekokulu öğrencilerinin sağlıklı yaşam biçimi davranışları ve etkileyen faktörler. Fırat Tıp Dergisi; 16(2): 78-83.
• Cingil, D. 2016. Sağlığı geliştirme dersinin hemşirelik birinci sınıf öğrencilerinin sağlıklı yaşam biçimi davranışları üzerine etkisi. Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi; 32(1): 118-129.
• Coşkun, S., Bebiş, H. 2019. Effects of health promotion courses on development of healthy lifestyle behaviours and e-health literacy in nursing. Gulhane Medical Journal; 61(2).
• Çaka, S.Y., Topal, S., Suzan, Ö.K., Çınar, N., Altınkaynak, S. 2017. Hemşirelik öğrencilerin sağlık algısı ile özgüvenleri arasındaki ilişki. Journal of Human Rhythm; 3(4): 198-203.
• Çilingir, D., Aydın, A. 2017. Hemşirelik bölümünde öğrenim gören öğrencilerin sağlık algısı. Florence Nightingale Hemşirelik Dergisi; 25(3): 167-176.
• Diamond, J.J., Becker, J.A., Arenson, C.A., Chambers, C.V., Rosenthal, M.P. 2007. Development of a scale to measure adults' perceptions of health: Preliminary findings. Journal of Community Psychology; 35(5): 557-561.
• Doğu, Ö., Atasoy, I. 2017. Hemşirelik Lisans Öğrencilerinde Sağlık Algısına Cinsiyet ve Diğer Faktörlerin Etkisi. Türkiye Klinikleri Hemşirelik Bilimleri; 9(2): 107-13.
• Hildingh, C., Cunico, L., Lindgren, E.C., Lidell, E. 2015. Health Promotion in Nursing Education: attitudes among nurse students. Acta Biomedica; 86(2): 91-96.
• Hsiao, Y.C., Chen, M.Y., Gau, Y.M., Hung, L.L., Chang, S.H., Tsai, H.M. 2005. Short-term effects of a health promotion course for Taiwanese nursing students. Public Health Nursing; 22(1): 74-81.
• Kadıoğlu, H., Yıldız, A. 2012. Sağlık Algısı Ölçeği'nin Türkçe çevriminin geçerlilik ve güvenilirliği. Türkiye Klinikleri Tıp Bilimleri Dergisi; 32(1): 47-53.
• Mc Sharry, P., Timmins, F. 2016. An evaluation of the effectiveness of a dedicated health and well being course on nursing students' health. Nurse Education Today; 44: 26-32. doi: 10.1016/j.nedt.2016.05.004.
• Özdelikara, A., Alkan, S.A., Mumcu, N. 2018. Hemşirelik öğrencilerinde sağlık algısı, sağlık anksiyetesi ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi. Bakırköy Tıp Dergisi;14: 275-282.
• Prochaska, J.O., Velicer, W.F. 1997. The transtheoretical model of health behavior change. American Journal of Health Promotion; 12(1): 38-48.
• Sungur, C., Kar, A., Kıran, Ş., Macit, M. 2019. Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışlarının Değerlendirilmesi: Klinik Sağlık Hizmeti Alan Hastalar Üzerinde Bir Araştırma. Balkan Sosyal Bilimler Dergisi; 8(15): 43-52.
• T.C. Sağlık Bakanlığı Bulaşıcı Olmayan Hastalıklar Çok Paydaşlı Eylem Planı (2017-2025) Yayın No:1056, Ankara ve Yayın Tarihi: 2017. https://www.euro.who.int/__data/assets/pdf_file/0006/346695/BOH_TR.pdf, (Erişim Tarihi:23.07.2020)
• T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Türkiye Kalp ve Damar Hastalıkları Önleme ve Kontrol Programı 2015-2020. https://www.tkd.org.tr/TKDData/Uploads/files/Turkiye-kalp-ve-damar-hastaliklari-onleme-ve-kontrol-programi.pdf (Erişim Tarihi:23.07.2020)
• Tambağ, H., Turan, Z. 2012. Öğrencilerin Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışlarına Halk Sağlığı Hemşireliği Dersi’nin Etkisi. HEMAR-G;14(1): 46-55.
• Thwaite, T.L., Heidke, P., Williams, S.L., Vandelanotte, C., Rebar, A.L., Khalesi, S. 2020. Barriers to healthy lifestyle behaviours in Australian nursing students: A qualitative study. Nursing & Health Sciences.
• Tuğut, N., Bekar, M. 2008. Üniversite öğrencilerinin sağlığı algılama durumları ile sağlıklı yaşam biçimi davranışları arasındaki ilişki. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi;11(3): 17-26.
• Walker, S.N., Hill-Polerecky, D.M. 1996. Psychometric evaluation of the health-promoting lifestyle profile II. Unpublished manuscript, University of Nebraska Medical Center.
• World Health Organization (WHO). 2000. Nurse and Midwives for Health: A WHO European Strategy for Nursing and Midwifery Education [Oneline]. https://apps.who.int/iris/handle/10665/107689, (Accessed 2020 July 14).
• World Health Organization (WHO) 2018. Noncommunicable diseases [Oneline]. Available at: https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/noncommunicable-diseases, (Accessed 2020 July 23).
• World Health Organization (WHO) 1986. Ottawa Charter for Health Promotion First International Conference on Health Promotion, Geneva.
• Yeh, L., Chen, C.H., Wang, C.J., Wen, M.J., Fetzer, S.J. 2005. A preliminary study of a healthy-lifestyle-promoting program for nursing students in Taiwan. Journal of Nursing Education; 44(12): 563-565.
• Yıldırım, N., Aydın, M., Hayırsever, F., Ankaralı, H. 2016. Bir hemşirelik lisans programında verilen sağlığı geliştirme dersinin etkinliği. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi; 9(3):88-92.
• Yılmazel, G., Çetinkaya, F., Naçar, M. 2013. Hemşirelik öğrencilerinde sağlığı geliştirme davranışları. TAF Prev Med Bull.; 12(3):261-270.
• Zehirlioglu, L., Mert, H. 2019. Kronik hastalıklara yeni yaklaşım: Yaşam tarzı tıbbı. Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi; 12(2): 341-350.