60+ Tazelenme Üniversitesi Öğrencilerinin Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışlarının İncelenmesi: Muğla Tazelenme Üniversitesi ve Kampüsleri Örneği

Yıl 2024, Cilt: 13 Sayı: 2, 79 - 93, 31.12.2024

Meliha Güçlü Saz , Yaşar Ay , Tuğçe Sözer

https://doi.org/10.46971/ausbid.1571677

Öz

Amaç: Bu çalışmanın amacı, Muğla Tazelenme Üniversitesi ve Köyceğiz, Milas ve Marmaris'teki bağlı kampüslerinde öğrenim gören bireylerin sosyodemografik özellikleri ile sağlıklı yaşam biçimi davranışları arasındaki ilişkiyi incelemektir. Örneklem ve Yöntem: Çalışmanın örneklemini belirlemek için olasılık dışı örnekleme yöntemlerinden kota örnekleme tekniği kullanılmıştır. Her kampüste derse aktif olarak katılan kişi sayısının yarısı kota olarak belirlenmiş ve 130 kişi örneklemi oluşturmuştur. Çalışmada ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Verileri toplamak için katılımcıların sosyodemografik özellikleri ve sağlıklarıyla ilgili bazı konularla ilgili sorular ve Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları-II (SYBDÖ-II) ölçeği uygulanmıştır. Bulgular: Katılımcıların 93'ünün (%71.5) kadın, 37'sinin (%28.5) erkek olduğu görülmüştür. Katılımcıların yaş ortalaması 66'dır (minimum-maksimum= 60-79). Katılımcıların Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları-II ölçeğinden aldıkları ortalama puan 140.45'tir. Demografik değişkenler arasında cinsiyetin sağlık sorumluluğu (p:0.042) ve gelirin stres yönetimi (p:0.018) üzerinde anlamlı bir farka sahip olduğu bulunmuştur. İlaç kullanımının ruhsal gelişim (p:0.033), sigara içmenin beslenme (p:0.039) ve alkol kullanımının fiziksel aktivite, beslenme ve sağlıklı yaşam biçimi davranışları toplam puanı (sırasıyla p:0.047; p:0.002; p:0.033) üzerinde anlamlı bir farka sahip olduğu bulunmuştur. Sonuç: Araştırmada yaş, eğitim düzeyi, medeni durum, yaşam durumu, sosyal güvenlik veya kronik hastalığın sağlıklı yaşam biçimi davranışları üzerinde anlamlı bir etkisi bulunmamıştır. Katılımcıların SYBDÖ-II toplam puanının ortalaması “orta” düzeydedir ve genel olarak sağlıklı yaşam biçimi davranışları gösterdikleri söylenebilir. Araştırmaya katılan Tazelenme Üniversitesi öğrencilerinin sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının sağlığı koruma ve geliştirmede önemli bir rol oynadığı söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Yaşlanma, sağlıklı yaşam biçimi davranışları, 60+ Tazelenme Üniversitesi

Etik Beyan

Bu çalışma Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Tıp ve Sağlık Bilimleri Etik Kurulu tarafından onaylanmıştır (Tarih: 13.06.2024, Etik Kod No: 230161). Çalışmaya katılan katılımcılardan yazılı ve sözlü onam alınmıştır.

Destekleyen Kurum

Bu araştırma herhangi bir finansman kuruluşundan/sektörden destek almamıştır.

Teşekkür

Bu çalışmanın yazarları Muğla Tazelenme Üniversitesi Koordinatörü Muammer Tuna’ya, kampüs koordinatörlerine ve değerli Tazelenme Üniversitesi öğrencilerine teşekkür eder.

Examination of Healthy Lifestyle Behaviors of 60+ Refreshment University Students: The Case of Muğla Refreshment University and Its Campuses

Öz

Aim: The aim of this study was to examine the relationship between the sociodemographic characteristics and healthy lifestyle behaviors of individuals studying at Muğla Refreshment University and its affiliated campuses in Köyceğiz, Milas and Marmaris. Subjects and Methods: Quota sampling technique, which is a non-probability sampling method, was used to determine the sample of the study. Half of the number of people actively attending the course in each campus was determined as a quota and 130 people constituted the sample. Correlational survey model was used in the study. To collect the data, questions about the socio-demographic characteristics of the participants and some issues related to their health and the Healthy Lifestyle Behaviors-II (HLSB-II) scale were applied. Results: It was observed that 93 (71.5%) of the participants were female and 37 (28.5%) were male. The average age of the participants was 66 (minimum-maximum= 60-79). The mean score of the participants from the Healthy Lifestyle Behaviors-II (HLSB-II) scale was 140.45. Among the demographic variables, gender was found to have a significant difference on health responsibility (p:0.042) and income on stress management (p:0.018). Medicine use was found to have a significant difference on spiritual development (p:0.033), smoking on nutrition (p:0.039), and alcohol use on physical activity, nutrition and healthy lifestyle behaviors total score (p:0.047; p:0.002; p:0.033, respectively). Conclusion: In the research, no significant effect of age, education level, marital status, living situation, social security, or chronic disease on healthy lifestyle behaviors was found. The mean total score of the participants' SDL-II is at “moderate” level and it can be said that they generally show healthy lifestyle behaviors. It can be said that the healthy lifestyle behaviors of the students at Refreshment University who participated in the study play an important role in maintaining and promoting health.

Anahtar Kelimeler

Aging, healthy lifestyle behaviors, 60+ Refreshment University

Etik Beyan

This study was approved by the University of Muğla Sıtkı Koçman Medical and Health Sciences Ethics Committee (Date: 13.06.2024, Number: 230161). Written and verbal consent was obtained from the participants participating in the study.

Destekleyen Kurum

This research did not receive support from any funding agency/industry.

Teşekkür

The authors of this study would like to thank Muğla Refreshment University Coordinator Muammer Tuna, campus coordinators, and valuable Refreshment University students.

Kaynakça

• Açıksöz, S., Uzun, Ş. & Arslan, F. (2013). Hemşirelik öğrencilerinin sağlık algısı ile sağlığı geliştirme davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Gülhane Tıp Dergisi, 55(3), 181-187. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/396731
• Aksungur, A., Göktaş, B., Önder, Ö. R. & Cankul, İ. H. (2011). Öğrencilerin sağlıklı yaşam davranışlarının değerlendirilmesi. Ankara Üniversitesi Dikimevi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Dergisi, 10(1), 1- 12. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/653070
• Bahar, Z., Beşer, A., Gördes, N., Ersin, F., & Kıssal, A. (2008). Sağlıklı yaşam biçimi davranışları ölçeği-II'nin geçerlik ve güvenilirlik çalışması. C.Ü.Hemsirelik Yüksekokulu Dergisi, 12(1), 1- 13. https://toad.halileksi.net/wp-content/uploads/2022/07/saglikli-yasam-bicimi-davranislari-olcegi-ii-toad_0.pdf
• Başarır, S., & Çınar Pakyüz, S. (2015). Hemodiyaliz hastalarının sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının değerlendirilmesi. Nefroloji Hemşireliği Dergisi, 10(1), 19-31. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/292261
• Beğer, T., & Yavuzer, H. (2012). Yaşlılık ve yaşlılık epidemiyolojisi. Klinik Gelişim Dergisi, 25(3), 1-3. https://www.klinikgelisim.org.tr/kg_25_3/1.pdf
• Besleyici, N. (2019). Evde bakım hizmeti alan yaşlı bireylerin öz-etkililik algıları ve sağlıklı yaşam biçimi davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesi. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi], Harran Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Şanlıurfa. http://acikerisim.harran.edu.tr:8080/xmlui/handle/11513/3794?locale-attribute=tr
• Bostan, N. (2013). Hemşirelerin sağlıklı yaşam biçimi davranışlarını etkileyen faktörler. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi], Dokuz Eylül Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İzmir. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=jBKK-jwvam2cmZ1LnAoG3A&no=CNiBG9u-onCjYNA1rH8WRQ
• Bulut, A., Bulut, A. & Erçim, R. E. (2016). Sağlık meslek lisesi öğrencilerinin sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının incelenmesi. FNG & Bilim Tıp Dergisi, 2(2), 105-112. https://doi.org/10.5606/fng.btd.2016.020
• Cürcani, M., Tan, M., & Küçükoğlu, S. (2011). Hemşirelik bölümü öğrencilerinin sağlıklı yaşam biçimi davranışlarını etkileyen faktörler. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 14(1). https://dergipark.org.tr/tr/pub/ataunihem/issue/2652/34079
• Çelik, A., Kardaş Kin, Ö., & Karadakovan, A. (2017). Huzurevinde yaşayan yaşlı bireylerde yalnızlık durumu ve sağlıklı yaşam biçimi davranışları. İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 2(3), 17-23. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/387556
• Çıtak Bilgin, N., Ak, B., Cerit, B., Ertem, M., & Çıtak Tunç, G. (2019). Üniversite öğrencilerinin sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının belirlenmesi. Kastamonu Sağlık Akademisi, 4(3), 188-210. https://doi.org/10.25279/sak.525847
• Dağdeviren, Z. (2010). Şanlıurfa il merkezindeki lise öğrencilerinin sağlığı geliştirme davranışları ve ilişkili faktörler. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi], Harran Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Şanlıurfa. http://acikerisim.harran.edu.tr:8080/jspui/bitstream/11513/1047/1/298840.pdf
• Danış, M. Z. & Günay, G. (2019). Yaşlılık döneminde karşılaşılan psikososyal sorunlar. İçinde Yanardağ, U. & Zubaroğlu Yanardağ (Editör), Yaşlılık ve Sosyal Hizmet Dergisi (s. 43-66), Nika Yayınevi.
• Değerli, H., & Yiğit, A. (2020). Sağlığın korunması ve geliştirilmesinde bireylerin sağlıklı yaşam biçimi davranış düzeyinin belirlenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 11(27), 573-586. https://doi.org/10.21076/vizyoner.656563
• Eryiğit Günler, O. (2023). Toplumsal cinsiyet ile sağlıklı yaşam biçimi davranışları arasındaki ilişki. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 22(3), 736-752. https://doi.org/10.21547/jss.1249907
• Gürsel, N., Özbey, S. & Güzel, P. (2016). Öğretim elemanlarının sağlıklı yaşam biçimi davranışları ve yaşam kalitesi. International Journal of Social Science Research, 5(2), 10-25. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/382022
• Kafkas, M. E., Kafkas, A. Ş., & Acet, M. (2015). Beden eğitimi öğretmenlerinin sağlıklı yaşam biçimi davranış düzeylerinin incelenmesi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 32, 47-56. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/55769
• Kütmeç Yılmaz, C. (2020). Yaşlı bireylerin yaşlılığa uyum düzeyi ile sağlıklı yaşam biçimi davranışları arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi. Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 13(3), 305-317. https://doi.org/10.26559/mersinsbd.736812
• Nutbeam, D. (1998). Health promotion glossary. Health Promotion International, 13(4), 349–364. https://doi.org/10.1093/heapro/13.4.349
• Özcan, S., & Bozhüyük, A. (2016). Çukurova üniversitesi sağlık bilimleri öğrencilerinin sağlıklı yaşam davranışları. Cukurova Medical Journal , 41(4), 664-674. https://doi.org/10.17826/cutf.254191
• Özyazıcıoğlu, N., Kılıç, M., Erdem, N., Yavuz , C., & Afacan, S. (2011). Hemşirelik öğrencilerinin sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının belirlenmesi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8(2), 277-289. https://www.researchgate.net/profile/Cemil-Yavuz-2/publication/291003626_Hemsirelik_orencilerinin_salIklI_yasam_bicimi_davranIslarInIn_belirlenmesi/links/651a8afbb0df2f20a2070abf/Hemsirelik-oerencilerinin-salIklI-yasam-bicimi-davranIslarInIn-belirlenmesi.pdf
• Özpulat, F., & Bilgen Sivri, B. (2013). Birinci basamak sağlık hizmetlerine başvuran 55 yaş ve üstü kadınların sağlıklı yaşam biçimi davranışları. Süreli Tıp Eğitimi Dergisi, 22(3), 80-89. https://www.researchgate.net/publication/300124079
• Sabia, S., Cogranne, P., Van Hees, V. T., Bell, J. A., Elbaz, A., Kivimaki, M. & Singh-Manoux, A. (2015). Physical activity and adiposity markers at older ages: accelerometer vs questionnaire data. JAMDA,16 (5), 438.e7e438.e13. https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC4417049/pdf/main.pdf
• Savucu, Y. (2020). Sağlıklı yaşam biçimi davranışları. Spor ve Rekreasyon Araştırmaları Dergisi, 2(1), 34-43. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1116906
• Softa, H., Bayraktar, T., & Uğuz, C. (2016). Yaşlı bireylerin algılanan sosyal destek sistemleri, sağlıklı yaşam biçimi davranışları ve etkileyen faktörler. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi, 9(1), 1-12. http://dergipark.ulakbim.gov.tr/yasad/
• Tambağ, H. & Turan, Z. (2012). Öğrencilerin sağlıklı yaşam biçimi davranışlarına halk sağlığı hemşireliği dersi'nin etkisi. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi, 14(1), 46-55. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/985154
• Tambağ, H. (2013). Yaşlılarda sağlıklı yaşam biçimi davranışları ve yaşam doyumu. Mustafa Kemal Üniversitesi Tıp Dergisi, 4(16), 23-31. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/183662
• Tufan, İ. (2022). Türkiye’de yaşlı eğitimi 60+ Refreshment üniversitesinin ilk dört yılı: değerlendirme ve öneriler. (1. baskı). Nobel Akademik Yayıncılık.
• Tuna, M. (2022). COVID-19 Pandemisi koşullarında yaşlıların toplumsal dayanışması: Muğla taü örneği. Sosyoloji Araştırmaları Dergisi, 25(3). https://doi.org/10.18490/sosars.1196581
• TÜİK (Türkiye İstatistik Kurumu). (Şubat, 2024). Sanayi üretim endeksi, Erişim adresi https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Adrese-Dayal%C4%B1-N%C3%BCfus-Kay%C4%B1t-Sistemi-Sonu%C3%A7lar%C4%B1-2023-49684&dil=1
• Ulutaşdemir, N. (2019). Yaşlı bireylerde sağlığın korunması ve geliştirilmesi. İçinde Ü. Sevil, & V. Bayram (Editör), Geriatriye disiplinler arası yaklaşım (s. 5-25). Güven Plus Grup A.Ş. Yayınları.
• Yalçınkaya, M., Gök Özer, F., & Yavuz Karamanoğlu, A. (2007). Sağlık çalışanlarında sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının değerlendirilmesi. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni Dergisi, 6(6), 409-420. https://hdl.handle.net/11499/41205
• Yılmaz, F., & Çağlayan, Ç. (2016). Yaşlılarda sağlıklı yaşam tarzının yaşam kalitesi üzerine etkisi. Türkiye Aile Hekimliği Dergisi, 20(4), 129-140. https://dx.doi.org/10.15511/tahd.16.04129
• Yüksel, H. (2012). Üniversite öğrencilerinin sağlığı geliştirici yaşam biçimi davranışlarına etki eden sosyal faktörler. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 34, 137-150. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/55822
• Walker, S. N., & Hill-Polerecky, D. M. (1996). Psychometric evaluation of the health-promoting lifestyle profile II. Unpublished Manuscript, University of Nebraska Medical Centre. https://www.scirp.org/reference/referencespapers?referenceid=1372571