Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

ŞİKÂYET DEFTERLERİ VE BELGELERİ ÇÖZÜMLENMESİNE ALGORİTMASAL BİR YAKLAŞIM

Yıl 2022, , 397 - 429, 25.06.2022
https://doi.org/10.33692/avrasyad.1131705

Öz

Merkez ya da taşrada kadime aykırı iş ve işlemler, legal ya da illegal yapılanmaların,
kanunları istismarı sonucunda ortaya çıkmıştır. Yerel mahkemede haksızlığı giderilemeyen
Osmanlı tebaası, resmî ya da gayrı resmî yapıların istismarına maruz kaldığında İstanbul'da hak
arama mücadelesine girişmiştir. Hak arama çabaları genellikle Divan-ı Hümayun'a başvuru
yöntemi ile yapılmıştır. Mağdurun hakkını teslim etmek için Divan-ı Hümayun'da görüşülen
şikâyetler önce mühimme defterlerine yazılmış, sonrasında ise imparatorluğun her köşesinden
yapılan şikâyetler önceleri mühimme defterlerine sonraları ise şikâyet defterlerine kaydedilmiştir.
Bu nedenle şikâyet defterleri, Divan-ı Hümayun defterleri arasında yer alan önemli
defterlerdendir. Şikâyet defterleri, kanunların uygulanmasındaki aksaklıkları göstermesi, devlet
görevlilerinin, ya da nüfuzlu, zengin, kudretli kişilerin kanunları çiğneyerek kendilerine iktidar
alanları açmasını göstermesi açısından önemlidir. Osmanlı taşra idaresinin eyaletlerde en üst
amiri olan beylerbeylerinin, livalarda sancak beyinin, kazalarda kadıların, subaşıların yaptıkları
kamusal yolsuzluklar, keyfi uygulamalar, reayaya yapılan zulümler, Osmanlı vatandaşlarının
yaptıkları şikâyetler ile bu defterlere girmiştir. Makale hazırlanırken atik şikâyet defterlerinin
tamamı taranmıştır. Makale şikâyet defterleri hakkında genel bilgi vermek ve şikâyet
defterlerinde yer alan şikâyetlerin algoritmasının oluşturulması vesikaların okunmasının
kolaylaştırmak amacı ile hazırlanmıştır. Bu nedenle, bu makale şikâyet defterlerinin klavuzu
niteliğindedir. Ahkâm defterleri şikâyet defterleri ile benzer özellik gösterirler. Bu manada
makale ahkâm defterlerinin de klavuzu mesabesindedir. Şikâyet, ahkâm ve mühimme
defterlerinin dil, üslup ve metinsel çözümlenmesinin hızlandırılması için bu makale yol gösterici
olacaktır.

Kaynakça

  • Aktaş, Necati. 1991. “Atik Şikâyet Defteri”. TDV. İslâm Ansiklopedisi 4:68.
  • Başar, Fahameddin. 1997. Osmanlı Eyâlet Tevcihâtı (1717-1730). Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
  • Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı. 2017. Başbakanlık Osmanlı Arşivi Rehberi. 1. bs. İstanbul: Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı
Toplam 3 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Osmanlı Düşünce Tarihi
Bölüm Makaleler
Yazarlar

Murat Polat 0000-0001-8089-5876

Yayımlanma Tarihi 25 Haziran 2022
Gönderilme Tarihi 26 Aralık 2021
Yayımlandığı Sayı Yıl 2022

Kaynak Göster

APA Polat, M. (2022). ŞİKÂYET DEFTERLERİ VE BELGELERİ ÇÖZÜMLENMESİNE ALGORİTMASAL BİR YAKLAŞIM. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 10(31), 397-429. https://doi.org/10.33692/avrasyad.1131705

 27448 27618 27616   27615  27574 27609   27627


Avrasyad''de yayınlanan makaleler, Creative Commons Atıf-Gayriticari 4.0 Uluslararası Lisansı (CC BY-NC 4.0) ile lisanslanmıştır. Bilimsel araştırmaları kamuya ücretsiz sunmanın bilginin küresel paylaşımını artıracağı ilkesini benimseyen dergi, tüm içeriğine anında açık erişim sağlamaktadır. Makalelerdeki fikir ve görüşlerin sorumluluğu sadece yazarlarına ait olup Avrasyad''nin görüşlerini yansıtmazlar. Kullanım Şartları ve Gizlilik Politikası