Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

ALİ ŞÎR NEVÂÎ’NİN GARÂİBÜ’S-SIGAR DİVÂNI’NDA İŞLETİLEN ATASÖZLERİ

Yıl 2022, , 414 - 421, 25.09.2022
https://doi.org/10.33692/avrasyad.1179206

Öz

Sözlü kültür içerisinde önemli bir yere sahip olan atasözleri, kalıp ifadeler olarak
ezberlendiği için, bir düşünceyi ifade etmenin en kestirme yolu olarak kullanılır. Farklı kültürlerde
çeşitli biçimlerde hayat bulan bu sözlerin genel özelliği, uzun zaman tecrübe edilen ve kabul
gören düşüncelerin ve kanaatlerin aktarımıdır denebilir. Meider atasözünü, “Halkın hikmet,
hakikat, ahlak ve geleneksel görüşlerini mecazi, sabit ve ezberlenebilir bir biçimde nesilden
nesle aktardığı, bilinen kısa bir cümlesi” olarak tanımlar. Bu özelliğinden dolayı atasözleri,
herkes tarafından kolaylıkla benimsenir; sağduyu, hakikat, bilgelik ve deneyim içerdiği için de
klasik dönem divan şairleri şiirlerinin anlamsal yönünü güçlendirmek üzere çokça atasözlerine
başvurmuşlardır. Divan şairlerinin sözlerine anlam katmak için tercih ettikleri atasözünü
kullanma ya da şahit getirme geleneği tüm devirlerde varsa da özellikle XV. yy. itibarıyla fark
edilir düzeyde yoğunluk kazanmıştır denebilir. Bu cümleden Çağatay Türkçesinin baş ismi
sayılan Ali Şîr Nevâî, hem faklı kültürlerin kesişim noktası olan coğrafyada yaşaması hem de
kişisel özellik ve konumu gereği, birçok atasözünü şiirlerinde işletme imkânı bulmuştur.
Bu bağlamda, Ali Şir Nevai’nin Hazâinü’l-Meâni mecmuasının birinci yapıtı olan
Garâibü’s-Sıgar adlı divanında geçen atasözleri tespit edilerek incelenmiştir. Çalışmanın
başında kısa bir giriş yapıldıktan sonra eser hakkında özet bir bilgi verilerek, Garâibü’s-Sıgar’da
geçen atasözlerinin tespitine geçilmiş ve bölgedeki farklı kültürlerde bulunan benzer
atasözlerinden örneklerle değerlendirilmiştir.

Kaynakça

  • Ali Şîr Nevâî, Hazâinü’l-Meâni-Garâibü’s-Sıgar, haz. Nurullah ALTAY, Şebirgan-1385.
  • Alizade, Samed, Oğuzname (Emsal-i Mehmedali) XVI. Yüzyılda Yazılmış Türk Atasözleri Kitabı, Eklerle Yay. Haz. Ali Haydar Bayat, Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı Yay., İstanbul-1992.
Toplam 2 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Bölüm Makaleler
Yazarlar

Aliye Yılmaz Bu kişi benim 0000-0002-3368-0239

Yayımlanma Tarihi 25 Eylül 2022
Gönderilme Tarihi 30 Aralık 2020
Yayımlandığı Sayı Yıl 2022

Kaynak Göster

APA Yılmaz, A. (2022). ALİ ŞÎR NEVÂÎ’NİN GARÂİBÜ’S-SIGAR DİVÂNI’NDA İŞLETİLEN ATASÖZLERİ. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 10(32), 414-421. https://doi.org/10.33692/avrasyad.1179206

 27448 27618 27616   27615  27574 27609   27627


Avrasyad''de yayınlanan makaleler, Creative Commons Atıf-Gayriticari 4.0 Uluslararası Lisansı (CC BY-NC 4.0) ile lisanslanmıştır. Bilimsel araştırmaları kamuya ücretsiz sunmanın bilginin küresel paylaşımını artıracağı ilkesini benimseyen dergi, tüm içeriğine anında açık erişim sağlamaktadır. Makalelerdeki fikir ve görüşlerin sorumluluğu sadece yazarlarına ait olup Avrasyad''nin görüşlerini yansıtmazlar. Kullanım Şartları ve Gizlilik Politikası