Narratology in Radio Theatre: Analysis of Reşat Nuri Güntekin's " Defoliation" According to Greimas' Actual Example

Yıl 2023, , 20 - 42, 20.09.2023

Serhat Toptaş , Fikret Yazıcı

https://doi.org/10.33692/avrasyad.1255854

Öz

In this study, the development stages of the concept of the first hospital narrative, science and the concept of remedialism are presented. The second observation is the analysis of Reşat Nuri Güntekin's play “" Defoliation"”, a radio theater play written in 1968, according to Greimas's Acting model. The model was established in accordance with this study because of the ways in which the features in Action move in any narrative and the analysis method of directing their changes throughout the narrative. For the first time, a radio drama, analyzed according to Greimas' Actual model and reflecting character changes. For this reason, it is important as a reference study for those who want to work in the field of radio plays. Action and conflict are necessary to advance unity in the narrative. Uses of it also generate taxes for characters. In this direction, the purpose of narrative analysis is to express the main character's changes in action patterns and to examine the navigation that is reshaped by the main character and the side characters as a result of conflicts. Initial reactions analyzed according to Greimas' Actual example and, despite the fact that the story has an initial situation, it is a fundamental lack of the story. begins and directs the action to fill this fundamental deficiency of the actors who are in the position of the subject. The changes in the lives of the characters of these events are described according to the example of Greimas' Acting. In the second stage, at the narrative level, the text is divided into four sections as “Action, Acquisition, Action and Sanction” and to what extent the characters are involved in these stages and the effects of this situation on the overall narrative and the character's own lives are explained.

Anahtar Kelimeler

Narratology, Radio Theatre, Actual Example. Play, Algirdas Julien Greimas

Radyo Tiyatrosunda Anlatıbilim: Reşat Nuri Güntekin’in “Yaprak Dökümü” Eserinin Greimas’ın Eyleyensel Örnekçesine Göre Çözümlenmesi

Öz

Bu çalışmanın ilk aşamada anlatı bilim kavramı ve yapısalcılık kavramının gelişme evreleri sunulmuştur. İkinci aşamasında ise Greimas’ın Eyleyensel örnekçesine göre Reşat Nuri Güntekin’in 1968 yılında yazdığı radyo tiyatrosu oyunu olan “Yaprak Dökümü” eserinin çözümlemesi yapılmıştır. Model herhangi bir anlatıda eylemde bulunan karakterlerin hangi konumda olduklarını ve anlatı boyunca değişimlerini açıklayan çözümleme yöntemi olmasından dolayı bu çalışmaya uygun bulunmuştur. İlk defa bir radyo tiyatrosu, Greimas’ın Eyleyensel örnekçeye göre çözümlenmiş ve karakter değişimleri incelenmiştir. Bu nedenle radyo oyunları alanında çalışma yapmak isteyenler için referans bir çalışma olması açısından önemlidir. Anlatıdaki olayların ilerlemesi için eylem ve çatışma gereklidir. Bunun temelini de karakterlerin eylemleri oluşturur. Bu doğrultuda anlatı çözümlemesinin amacı, ana karakterin eylem aşamasındaki değişimlerini ifade etmek ve çatışmalar sonucunda ana karakterin ve etrafında bulunan yan karakterlerle yeniden şekillenen ilişkilerini incelemektir İlk aşamada Greimas’ın Eyleyensel örnekçesine göre çözümleme yapılmış ve öyküde bir başlangıç durumu olmasına rağmen öykünün temel bir eksiklikle başladığı ve özne konumunda olan eyleyenlerin bu temel eksikliği gidermek için eyleme geçtiği saptanmıştır. Bu eylemler sonucunda karakterlerin yaşamındaki değişimler Greimas’ın Eyleyensel örnekçesine göre açıklanmıştır. İkinci aşamada ise anlatı düzeyinde metin “Eyletim, Edinim, Edim ve Yaptırım” şeklinde dört kesite ayrılarak karakterlerin bu aşamalarda ne ölçüde yer aldığı ve bu durumun anlatının geneline ve karakterin kendi hayatlarına etkileri sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Anlatıbilim, Radyo Tiyatrosu, Eyleyensel Örnekçe. Oyun, Algirdas Julien Greimas

Kaynakça

• Algirdas, Julien, Greimas.1966. Sémantique Structurale; Recherche De Méthode. Paris: Larousse.
• Althusser, Louıs. 1989. Ideology And Ideological State Apparatus. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Bal, Mieke. 2007. Narratology Introduction To The Theory Of Narrative. London: Unıversıty Of Toronto Press.
• Barthes, Roland. 1999. Anlatıların Yapısal Çözümlemesine Giriş (Göstergebilimsel Serüven). Çev. Mehmet Fırat ve Sema Fırat. İstanbul: Kaf Yayınları.
• Bremond, Claude. 1966. La Logique Des Possibles Narratifs. Communications 8: 60-67.
• Bruner, Jerome. 1986. Actual Minds Possible Worlds. United States of America: Harvard University Press.
• Büyüköztürk, Şener. 2016. Bilimsel Araştırma Yöntemleri (22 b.). Ankara: Pegem Akademi.
• Chatman, Seymour. 2008. Öykü ve Söylem. (Ö. Yaren, Çev. Özgür Yaren). Ankara: De ki Yayınları.
• Çamurdan, Esen. 2011. Çağdaş Tiyatro ve Dramaturgi. İstanbul: Mitos Boyut Yayınları.
• Dervişmenoğlu, Bahar. 2016. Anlatıbilime Giriş. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Benveniste, Emile. 1969. Benveniste Problems In General Linguistics Paris: University Of Miami Press
• Forster, Edward, Morgan. 1982. Roman Sanatı. Çev. Ünal Artur. İstanbul: Adam Yayınları.
• Foucault, Michel. 2010. Yapısalcılık ve Post Yapısalcılık. Çev. Ali Utku ve Ümit Umaç. İstanbul: Birey Yayınları.
• Genette, Gerard. 1983. Narrative Discourse An Essay In Method. New York: Cornell Unıversıty Press.
• Goodchild, Philip. 2005. Deleuze Guattari / Arzu Politikasına Giriş. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• İnceoğlu, Yasemin ve Çokmak, Nebahat. 2016. Metin Çözümlemeleri. İstanbul: Ayrııntı Yayınları.
• Jahn, Manfred. 2020. Anlatıbilm Teorisi. Çev. Bahar. Dervişcemaloğlu. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Kıran, Aysel ve Kıran, Zeynel. 2011. Yazınsal Okuma Süreçleri (4. b.). Ankara: Seçkin Yayınları.
• Kolcu, Ali, İhsan. 2008. Edebiyat Kuramları (Tanım, Tenkit, Tahlil). Ankara: Salkımsöğüt Yayınları.
• Lacan, Jacques. 1988 The Seminar of Jacques Lacan Book II: The Ego in Freud’s Theory and in the Technique of Psychoanalysis 1954-1955. Çev. Sylvana Tomaselli. New York: Norton.
• Lotman, Yuriy, Mikhailovich. 1999. Sinema Estetiginin Sorunları Filmin Semiotiğine Giriş. Çev. Oğuz Özügül. Ankara: De Yayınevi.
• Luck, Herman, ve Vervaeck, Bart. 2005. Handbook of Narrative Analysis (Frontiers of Narrative). Nebraska: University of Nebraska Press.
• Meister, Jan, Christoph. 2014. Narratology. Published On The Living Handbook Of Narratology. http://www.lhn.uni-hamburg.de (Erişim Tarihi: 04.02.2009).
• Moran, Berna. 1988. Edebiyat Kuramları ve Eleştiri (6. b.). İstanbul: Cem Yayınevi.
• Prince, Gerald. 2005. Narratology (From Structuralısm: Its Rıse, Influence And Aftermath). R. Selden içinde, The Cambridge History of Literary Criticism (s. 110 - 130). Cambridge. Birleşik Krallık: Cambridge University Press.
• Propp, Valadimir. 1985. Masalın Biçimbilimi. (Çev Mehmet, Rıfat ve Sema. Rıfat). İstanbul: Bilim/Felsefe/Sanat Yayınları.
• Rifat, Mehmet. 1983. Dilbilim ve Göstergebilim Kuramları. İstanbul: Yazko Yayınları.
• Rifat, Mehmet. 2019. Göstergebilimin ABC’si (5. b.). İstanbul: Say Yayınları.
• Rimmon, Shlomith, Kenan. 2005. Narrative Fiction (Contemporary Poetics). New York: Routledge Taylor and Francis Group.
• Schmid, Wolf. 2003. Narratology An Introduction . New York: De Gruyter .
• Sladek, Ondrej. 2020. Teoriden Teoriye (Prag Ekolünün Yapısalcı Poetikası ve Dönüşümü). Çev. Bahar Dervişcemaloğlu. İstanbul: Dergah Yayınları.
• Soydan, Murat. 2007. Yavuz Turgul’un Gönül Yarasi Filminin Greimas’ın Eyleyensel Örnekçesine Göre Çözümlenmesi. Sosyal Bilimler Dergisi. (18): 1-17.
• Strauss, Claude, Levi. 1963. Structural Anthropology. New York: Basic Books Press.
• Todorov, Tzvetan. 2011. Edebiyat Kavramı. Çev. Necmettin Kamil Sevil. İstanbul: Sel Yayıncılık.
• Yücel, Tahsin. 2020. Yapısacılık (4. b.). İstabul: Can Yayınları.
• Yüksel, Ayşe. 1981. Yapısalcılık ve Bir Uygulama Melih Cevdet Anday Tiyatrosu Üzerine. İstanbul : Yazarlar ve Çevirmenler Yayın Üretim Kooperatifi.