HAYATA NASIL BAKIYORUZ: ÖZGÜR İRADE VE SPİRİTÜEL İYİ OLMA

Yıl 2024, , 216 - 241, 15.06.2024

Rabia Şeyda Aydın , Hakan Sarıçam , Büşra Yıldırım

https://doi.org/10.33692/avrasyad.1435061

Öz

Araştırmacılar uzun süredir insan davranışının özgür irade tarafından yönlendirildiğini varsaydılar, lakin kültürel özelliklerin ve inançların davranış üzerindeki etkisini fark etmeye başladıklarında, özgür iradeye bakış açıları değişmeye başladı. Artık sadece nedenlerin izini sürmek yerine, insanların davranışlarını belirleyen çeşitli faktörleri daha kapsamlı bir şekilde anlamaya odaklanılmaktadır. Dolayısıyla bu araştırmanın temel amacı, çeşitli değişkenler (cinsiyet, yaş, gelir durumu, algılanan ebeveyn tutumu) açısından değerlendirilerek yetişkin bireylerin özgür irade ve belirlenimcilik inançları ile spiritüel iyi olma düzeyleri arasındaki ilişkiyi incelemektir. Bu araştırma, korelasyonel araştırma modeline dayanarak tasarlanmış olup çalışma grubu, kolayda örnekleme yöntemi ile belirlenen 18-35 yaş aralığındaki 314 bireyden oluşmaktadır. Verilerin toplanması amacıyla katılımcılara “Kişisel Bilgi Formu”, “Özgür İrade ve Belirlenimcilik Ölçeği” ve “Düşünsel (Manevi) İyi Olma Ölçeği” uygulanmıştır. Verilerin analizi için Pearson Momentler Çarpımı Korelasyon Analizi, Bağımsız Örneklem t-Testi, Tek Yönlü Varyans Analizi (ANOVA) ve LCD Post Hoc Testi kullanılmıştır. Analiz sonuçlarına göre, bireyin özgür irade inançları ile spiritüel iyi olma düzeyleri arasında pozitif yönlü bir ilişki bulunmaktadır. Kaderci belirlenimcilik, bilimselci belirlenimcilik, rastgelelik ve spiritüel iyi olma arasında cinsiyet, yaş, gelir, algılanan anne baba tutumlarına göre farklılaşma gözlemlenmemiştir. Ancak özgür irade düzeyi cinsiyete ve yaşa göre farklılık göstermektedir. Aslında kararlarında özgür iradeye sahip olduğunu hisseden bireyler, bilişsel bir avantaja sahiptir. Araştırma sonucuna göre bireyin kendi iradesine sahip olduğunu düşünmesi, spiritüel iyi olmayı desteklemektedir. Çalışmanın sonuçları önceki araştırmalar bağlamında değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Belirlenimcilik, özgür irade, spiritüel iyi olma, bilimselci belirlenimcilik, kaderci belirlenimcilik, rastgelelik

How Do We Attitude to Life: Free Will And Spirituality Well-Being?

Öz

Researchers have long assumed that human behavior is driven by free will, but as they began to realize the impact of cultural characteristics and beliefs on behavior, their view of free will began to change. Rather than just following the reasons, we are now focused on a more thorough knowledge of the different elements that influence people's behavior. Therefore, the goal of this study is to examine the link between adults' free will and deterministic beliefs and their level of spiritual well-being with regard to different variables (gender, age, income, parental attitudes). The correlational study was employed in present study. The research group consisted of 314 participants aged 18 to 35 years. To collect the data for this study, participants were administered "The Personal Information Form", "The Free Will and Determinism Plus Scale", and "The Spirituality Index of Well-Being". Data were analyzed using Pearson's correlation analysis, Independent Groups t-Test, ANOVA, and LCD post hoc methods. As a result, there’s a positive relationship between the free will beliefs and spiritual well-being. Determinism views and degrees of spiritual well-being did not differ statistically substantially by gender, age, income, or parental attitude; however, free will did differ statistically significantly by gender and age. The study revealed that as adults' free-will beliefs increased, so did their spiritual well-being. In fact, individuals who feel they have free will in their decisions have a cognitive advantage. The current investigation's results were evaluated within the context of prior academic research.

Anahtar Kelimeler

Determinism, free will, spirituality well-being, scientific determinism, fatalistic determinism, unpredictability

Kaynakça

• Feldman, Gilad, Roy F. Baumeister, Kin Fai Ellick Wong. 2014. “Free Will Is About Choosing: The Link Between Choice And The Belief in Free Will”. Journal of Experimental Social Psychology 55: 239-45.
• Feldman, Gilad, Subramanya Prasad Chandrashekar. 2018. “Laypersons’ Beliefs and Intuitions About Free Will And Determinism: New Insights Linking The Social Psychology and Experimental Philosophy Paradigms”. Social Psychological and Personality Science 9(5): 539-49.
• Frankl, V. E. 2021. “İnsanın Anlam Arayışı (Ö. Yılmaz, Çev.; 109. Baskı)”. Okuyan Us Yayınevi.
• Grant, Faren, Constance Guille, Srijan Sen. 2013. “Well-Being and The Risk of Depression Under Stress” Ed. Laks. PLoS ONE 8(7): e67395.
• Greenhaus, Jeffrey H., Arthur G. Bedeian, Kevin W. Mossholder. 1987. “Work Experiences, Job Performance, and Feelings of Personal and Family Well-Being”. Journal of Vocational Behavior 31(2): 200-215.
• Hawks, Steven R., Melisa L. Hull, Rebecca L. Thalman, Paul M. Richins. 1995. “Review of Spiritual Health: Definition, Role, and Intervention Strategies in Health Promotion”. American Journal of Health Promotion 9(5): 371-78.
• Jambunathan, Saigeetha, Diane C. Burts, Sarah Pierce. 2000. “Comparisons of Parenting Attitudes among Five Ethnic Groups in the United States”. Journal of Comparative Family Studies 31(4): 395-406.
• Jourard, Sidney M., Richard M. Remy. 1955. “Perceived Parental Attitudes, the Self, and Security.” Journal of Consulting Psychology 19(5): 364-66.
• Kamya, Hugo A. 2000. “Hardiness and Spiritual Well-Being Among Social Work Students: Implications for Social Work Education”. Journal of Social Work Education 36(2): 231-40.
• Kankoç, Rümeysa. 2019. “Özgür İradeye Yönelik Genel Yaklaşımlar, Özgür İradenin Nörobilimsel Açıdan İncelenmesi ve Özgür İradenin Varlığı Sorununun Tıp Etiğine Etkileri”. Türkiye Biyoetik Dergisi, 6(4): 154-164
• Karademir, Tuğçe, Sema Eryücel. 2023. “Attitudes to Violence and Spiritual Well-Being among Married Individuals”. Şırnak Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 31 (Haziran): 77-99. https://doi.org/10.35415/sirnakifd.1257691
• Karasar, Niyazi. 2014. “Bilimsel Araştırma Yöntemi, (26. Baskı)”. Ankara: Nobel Yayınevi 76-80.
• Kaya, Alim, Binaz Bozkur. 2017. “Kadercilik Eğilimi ile Özyeterlik İnancı ve Savunma Mekanizmaları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi”. Ege Eğitim Dergisi 18(1): 124-45.
• Keller, Heidi, Patricia M. Greenfield. 2000. “History and Future of Development in Cross-Cultural Psychology”. Journal of Cross-Cultural Psychology 31(1): 52-62.
• Keller, Johannes. 2005. “In Genes We Trust: The Biological Component of Psychological Essentialism and Its Relationship to Mechanisms of Motivated Social Cognition.” Journal of Personality and Social Psychology 88(4): 686-702.
• Kermen, Umut, Nurcan İlçin Tosun, Uğur Doğan. 2016. “Yaşam Doyumu ve Psikolojik İyi Oluşun Yordayıcısı Olarak Sosyal Kaygı”. Eğitim Kuram ve Uygulama Araştırmaları Dergisi 2(1): 20-29.
• Klonowicz, Tatiana. 2001. “Discontented People: Reactivity and Locus of Control as Determinants of Subjective Well‐being”. European Journal of Personality 15(1): 29-47.
• Libet, Benjamin. 1999. “Do We Have Free Will?” Journal of Consciousness Studies 6(8-9): 47-57.
• Malhotra, Richa, Sushma Suri. 2017. “Locus of Control and Well-Being Among College Students”. Indian Journal of Positive Psychology 8(2): 231-36.