ARAP HARFLİ MOĞOLCA SÖZLÜKLERDE MEYVE ADLARI

Yıl 2017, , 171 - 180, 15.01.2017

Bülent Gül

https://doi.org/10.33692/avrasyad.509443

Öz

Bu makalede 13.-14. Yüzyıl Batı Orta Moğolca dönemine ait Memluk-Ġlhanlı sahasında
yazılan Arap harfli Moğolca Kitāb-ı Mecmū-ı Tercümān-ı Türkî ve Acemî ve Muγalî, Kitāb
Hilyetü‟l-insān ve Helbetü‟l-lisān, Mukaddimetü‟l-Edeb, Şāmilü‟l-Luγa ve Rasūlid Hexaglot adlı
sözlüklerde Moğolca kaydı ile verilen meyve adları incelenmiĢtir. Moğolistan coğrafyası ve iklimi
nedeni ile meyve yetiĢtiriciliği konusunda çok fazla bilgiye sahip olmayan Moğolların dilinde,
coğrafyalarına uygun meyve adları bulunmaktadır. Moğolların Ġlhanlı-Memluk sahalarına
gelmeleri ile bu dönemde yazılan Moğolca sözlüklerde bir kısmı Türkçe, bir kısmı da Farsça
olan meyve adları Moğolca kaydı ile verilmiĢtir. Bu çalıĢmada bu meyve adlarının Moğolcadaki
varlıkları ve özellikle tarihi Türk dili alanındaki kullanımları da gösterilmiĢtir.

Anahtar Kelimeler

Moğolca, Orta Moğolca, Arap harfli Moğolca Sözlükler, Türkçe

Kaynakça

• ARAT, ReĢid Rahmeti (1992). Edib Ahmed b. Mahmud Yükneki Atebetü’lHakayık,Ankara: TTK Yay. ATALAY, Besim (1940-1943). Divanü Lügat-it-Türk, I-II-III-IV, Ankara, TDK Yay. ATALAY, Besim (1945). Ettuhfet-üz-zekiyye fil-lûgat-it-Türkiyye, Ġstanbul. BATTAL, Aptullah (1938). İbni-Mühenna Lûgati (İstanbul nüshasının Türkçe bölüğünün endeksidir), Ankara: TDK Yayınları. BOROVKOV, A. K. (2002). Orta Asya’da Bulunmuş Kur’an Tefsirinin Söz Varlığı (XII-XIII. Yüzyıllar), (Çev. H. Ġ. USTA, E. AMANOĞLU), Ankara: TDK Yay. CAFEROĞLU, Ahmet (1931). Abû Hayyan, Kitâb al-İdrâk li-lisân al-Atrâk, Ġstanbul. CLAUSON, Sir G. (1962). Turkish and Mongolian Studies, London. CLAUSON, Sir G. (1972). An Etymological Dictionary of Pre-thirteenthCenturyTurkish, Oxford. ÇOĠMAA, ġ. ve diğerleri. (2006). Mongol Helnii Helzüin Toli, 1-2 Cilt. Ulaanbaatar. DANKOFF, Robert, and James KELLY (1982-1985). Maḥmūd al-Kāşġarī. Compendium of the Turkic dialects (Diwān luġāt at-turk), Ed. and transl. with introduction and indices.P. 1-3. Harvard University. DOERFER, G. (1963-1975). Türkische und Mongolische Elemente im Neupersischen I-IV. Wiesbaden: Franz Steiner Verlag GMBH. EREN, Hasan (1999). Türk Dilinin Etimolojik Sözlüğü, Ankara: Bizim Büro. GRØNBECH, K. (1942). Komanisches Wörterbuch, Türkischer Wortindex zu Codex Cumanicus, Kopenhagen: E. Munksgaard. GÜL, Bülent (2016). Moğolca İbni Mühennâ Lügati, Ankara: TKAE Yay. KĠLĠSLĠ RIFAT (1340) [1922]. Kitâb Hilyetü‟l-insân ve Helbetü‟l-lisân. Ġstanbul.