Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

BİR ADAK RİTÜELİ OLARAK BİBİ MÜŞKÜL

Yıl 2018, , 122 - 138, 28.11.2018
https://doi.org/10.33692/avrasyad.509883

Öz

 Bu çalışma, 1982 yılında Hatay‟ın Antakya ilçesi Ovakent Mahallesine yerleĢtirilen
Özbeklerin yüzyıllardır uyguladıkları Bibi müĢkül ritüelini konu almaktadır. Bibi müĢkül, içerisinde
birçok sembolün yer aldığı, kendisinin de ana sembol olduğu, toplumun kültürel özelliklerini
yansıtan, birçok aĢamadan oluĢan ve her aĢaması dualarla tekrarlanan bir ritüeldir. Bibi müĢkül,
“müĢkül” durumda olduğunu düĢünen bireylerin, güç durumdan kurtulmaları amacıyla kendileri
ya da bir yakınları tarafından Bibi müĢküle adanan bir adak ritüelidir. Amacımız, Özbek
kültüründe önemli bir iĢleve sahip olan bu ritüeli, onu uygulayan bireylerin gözünden görebilmek
ve ritüele yükledikleri anlamı bağlamı içerisinde anlamaya çalıĢmaktır. Ayrıca kültürel kimliğin
aktarımı ve kriz ortamında çözüm üretici iĢleve sahip olan bu ritüelin iç dinamikleri ve altında
yatan sembolik anlamları analiz etmektir.
ÇalıĢmada alan araĢtırma yöntemi kullanılmıĢtır. Ayrıca katılımcı gözlem ve
derinlemesine mülakat tekniklerinden de faydalanılmıĢtır. Alan araĢtırması ġubat/Mart 2012
tarihleri arasında gerçekleĢtirilmiĢtir. Ritüelin her aĢaması gözlemlenmiĢ, kayıt altına alınmıĢtır.
Sonuç olarak, Bibi müĢkül sembolik anlamda, kadınları ve çocukları „kazadan ve
beladan‟ koruduğuna inanılan kutsal bir kadını temsil eder. Ġslam öncesi Türklerde Bibi müĢkül
kutsal ruh Umay Ana iken Ġslam sonrası Bibi Fatıma‟dır. Ritüel, bireylerin manevi bir ihtiyaca
karĢılık bir araya gelmesiyle iliĢkilidir. Katılım gösteren tüm bireylerin ortak dualarının, Bibi
müĢkül tarafından kabul edileceğine dair duyulan inanç, ritüelin ana temasını oluĢturmaktadır.
Bu açıdan ritüelin, kriz anında bireyleri yatıĢtıran, çözüm üreten bir iĢleve sahip olduğu
söylenebilir. Bibi MüĢkül, içerisinde yoğun kültürel kodların yer aldığı, inanç (dua, kurban vb.) ve
değerlerin harmanlandığı dinamik bir olgudur. Birçok gelenek ve göreneğin yanı sıra bu ritüelin,
Özbek kimliğini pekiĢtirdiği ve grup kimliğinin diğer kuĢaklara aktarılmasında rol oynadığı
söylenebilir. 

Kaynakça

  • AYDIN, Suavi ve Kudret Emiroğlu, (2003) Antropoloji Sözlüğü, Ankara: Bilim ve Sanat. BARFĠELD, Thomas, (1997) Anthropology, Avustralya: Blacwell. BATES, Daniel, (2009) 21. Yüzyılda Kültür
Toplam 1 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Bölüm Makaleler
Yazarlar

Aylin Eraslan

Yayımlanma Tarihi 28 Kasım 2018
Gönderilme Tarihi 14 Temmuz 2018
Yayımlandığı Sayı Yıl 2018

Kaynak Göster

APA Eraslan, A. (2018). BİR ADAK RİTÜELİ OLARAK BİBİ MÜŞKÜL. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 6(15), 122-138. https://doi.org/10.33692/avrasyad.509883

 27448 27618 27616   27615  27574 27609   27627


Avrasyad''de yayınlanan makaleler, Creative Commons Atıf-Gayriticari 4.0 Uluslararası Lisansı (CC BY-NC 4.0) ile lisanslanmıştır. Bilimsel araştırmaları kamuya ücretsiz sunmanın bilginin küresel paylaşımını artıracağı ilkesini benimseyen dergi, tüm içeriğine anında açık erişim sağlamaktadır. Makalelerdeki fikir ve görüşlerin sorumluluğu sadece yazarlarına ait olup Avrasyad''nin görüşlerini yansıtmazlar. Kullanım Şartları ve Gizlilik Politikası