BAHRÎ MEMLÛKLER DÖNEMİ’NDE ADLİYE SARAYLARI

Yıl 2018, , 601 - 612, 28.11.2018

Mehmet Şeker

https://doi.org/10.33692/avrasyad.510160

Öz

Bahrî Memlûkler Dönemi bazı İslâmî kurumların sistemleştiği ve olgunlaştığı bir
dönemdir. Bu dönemde adliye sarayları da sistemli ve gelişmiş birer müessese olarak karşımıza
çıkmaktadır. Bahrî Memlûklerde adliye sarayı olarak kullanılan mekânlar sırasıyla Dârü‟l-Adl,
Eyvân ve Eyvânü‟l-Kebîr‟dir. Bahrî Memlûklerde ilk adliye sarayı inşa edilmeden önce hukukî
meselelere Sâlihiyye Medreseleri ve Bâbu‟d-Dihlîz‟de bakılmıştır. Daha sonra Baybars
tarafından ilk adliye sarayı olan Dârü‟l-Adl yaptırılmıştır. Eyvân‟ın inşa edilmesinin ardından
adliye sarayı olarak burası kullanılmaya başlanmıştır. İlerleyen süreçteyse Eyvân yıktırılarak
yerine daha büyük ve fonksiyonel bir adliye sarayı olan Eyvânü‟l-Kebîr yaptırılmıştır. Adliye
sarayları sadece davaların görüşülüp karara bağlandığı yer olmayıp aynı zamanda resmî olarak
tahttan çekilmenin gerçekleştiği mekân, sultanla görüşmeye gelen misafirlerin kabul edildiği yer
gibi fonksiyonel özelliklere sahip bir müesseseydi. Ayrıca adliye sarayları meşru yönetimin
sembolü olmuştur. Bu makalede, kaynaklarda yer alan bilgilerden hareketle Bahrî Memlûkler
döneminde adliye sarayı olarak kullanılan mekânları tespit ettik. Bu dönemde, ilk adliye binası
inşa edilmeden önce adlî ve dinî meselelerin çözüme kavuşturulduğu mekânların nereler
olduğunu belirttik. Bunun yanı sıra inşa edilen ilk adliye binasını, ilerleyen süreçte kullanılan
diğer adliye binalarını ve bu binalardaki değişim ve gelişimleri gösterdik. Ayrıca Bahrî Memlûkler
Dönemi‟nde bulunan adliye binalarının fonksiyonları ve önemine de işaret ettik.

Anahtar Kelimeler

Adliye Sarayları, Bahrî Memlûkler, Sâlihiyye Medreseleri, Bâbu‟dDihlîz, Dârü‟l-Adl, Eyvân

Kaynakça

• .