Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

NURJEKEULI’NIN “EY DÜNYE EY” ROMANI ÖRNEĞİNDE KAZAK YAZI DİLİNE YANSIYAN KONUŞMA DİLİ UNSURLARI ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME

Yıl 2021, , 272 - 286, 16.06.2021
https://doi.org/10.33692/avrasyad.950776

Öz

Kazakistan 1991’de bağımsızlığını almasına rağmen Kazakça, bir yazı dilinin sahip
olması gereken prestije sahip olamamış, bir ülkenin yazı dili olmanın avantajlarını kullanmaktan
da hala çok uzaktır. Kazakçanın böyle olmasının temelinde SSCB döneminde Rusçanın Birliğin
resmi dili, Kazakçanın ise Kazakların kullandığı ana dil veya bölgesel konuşma dili kabul
edilmesi yatar. Bu statü ile Kazakça; eğitim, sanat, kültür, bilim, uluslararası ilişki, devlet içi
yazışma gibi alanlarda kullanılmamış, dolayısıyla bu alanlarda oluşması gereken terimler
oluşmamıştır. Müstevli durumundaki Rusların hazırladıkları sözlükler, her ne kadar yazı dili
sözlüğü gibi gözükse de ağızlardaki bütün kelimeler sözlükte madde başı olarak yer almış,
ağızlarda kullanılan mahalli söyleyişler gramer kitaplarına girmiş ve Kazakça eğitim bu
malzemelerle yapılmıştır. Bir ortak dil veya yazı dili ile ağızlar arasındaki münasebette
ağızlardaki bütün unsurların yazı diline taşınması, yazı dilinin görmesi gereken işlevin önündeki
en büyük engeldir. Ayrıca resmi dil ile yazı dili pek çok ülkede aynı olsa da bazı durumlarda
resmi dil ile yazı dili birbirinden farklı olabilmektedir. Yazı dili resmi dilin sahip olduğu prestije
sahip olmadığı için gelişemez mahalli bir konuşma dili görünümü arz eder. Bu gün Kazakçada
hem ağızlardaki kelime kadrosunu yazı dili sözlüğünde hem de ağızlardaki mahalli konuşma
özelliklerini okullarda okutulan gramer kitaplarında görmek mümkündür. Dilbilimde yazı dili ile
konuşma dili arasındaki ilişkiden bahsederken, konuşma dilinin yazı diline yaklaşmasının ağız
özelliklerini kaybetmek; yazı dilinin ağız unsurlarını bünyesine çok fazla almasının yazı dilini
standardı olmayan bir ağızlar karışımı haline getireceği belirtilir. Şu anda Kazakça bu durumu
bizzat yaşamaktadır.

Kaynakça

  • AYTBAYULI, Ö., ABDİRAHMANOV, S. vd. (2007), Dialektologiyalık Sözdik. Almatı: Arıs.
  • BURAN, Ahmet, (2002), “Konuşma Dili yazı Dili İlişkileri ve Derleme Faaliyetleri”, Türkbilig, 2002/4, s. 97-104.
  • DEMIRCI, Kerim, (2015), “En Az Çaba Yasası ve Kazak Türkçesindeki Yaygın Örnekleri”, Bilig, 2015/72, s. 25-42.
Toplam 3 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Bölüm Makaleler
Yazarlar

Hikmet Koraş Bu kişi benim 0000-0001-7045-2510

Gulshat Shaıkenova Bu kişi benim 0000-0002-9663-1565

Yayımlanma Tarihi 16 Haziran 2021
Gönderilme Tarihi 1 Şubat 2021
Yayımlandığı Sayı Yıl 2021

Kaynak Göster

APA Koraş, H., & Shaıkenova, G. (2021). NURJEKEULI’NIN “EY DÜNYE EY” ROMANI ÖRNEĞİNDE KAZAK YAZI DİLİNE YANSIYAN KONUŞMA DİLİ UNSURLARI ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 9(27), 272-286. https://doi.org/10.33692/avrasyad.950776

 27448 27618 27616   27615  27574 27609   27627


Avrasyad''de yayınlanan makaleler, Creative Commons Atıf-Gayriticari 4.0 Uluslararası Lisansı (CC BY-NC 4.0) ile lisanslanmıştır. Bilimsel araştırmaları kamuya ücretsiz sunmanın bilginin küresel paylaşımını artıracağı ilkesini benimseyen dergi, tüm içeriğine anında açık erişim sağlamaktadır. Makalelerdeki fikir ve görüşlerin sorumluluğu sadece yazarlarına ait olup Avrasyad''nin görüşlerini yansıtmazlar. Kullanım Şartları ve Gizlilik Politikası